در این تاپیک سعی می کنیم بنده و تمام دوستان روش محاسبه ی برخی از پارامتر های تلسکوپ مانند بزرگنمایی، نسبت کانونی، قدرت گرداوری نور، توان تفکیک و .... را در اختیار دوستان قرار دهیم.
در این تاپیک سعی می کنیم بنده و تمام دوستان روش محاسبه ی برخی از پارامتر های تلسکوپ مانند بزرگنمایی، نسبت کانونی، قدرت گرداوری نور، توان تفکیک و .... را در اختیار دوستان قرار دهیم.
بزرگنمایی درواقع بزرگتر نشان دادن تصویر از مقدار واقعی است.
امروزه مفهوم بزرگنمایی بین بسیاری از مردم کاملاً عادی شده و از آن با عنوان زوم استفاده می کنند که دلیل اصلی آن هم دوربین های دیجیتال است!
بزرگنمایی تلسکوپ یکی از آسان ترین پارامترهای تلسکوپ است البته از لحاظ محاسبه
هر تلسکوپ دارای یک پارامتر ثابت به نام فاصله ی کانونی است که این پارامتر وابسته به انحنای آینه یه عدسی تعیین می گردد. همچنین عدسی چشمی تلسکوپ ها نیز دارای یک فاصله ی کانونی هستند که آن نیز عددی ثابت است که تنها می توان عدسی چشمی را عوض نمود اما فاصله ی کانونی آن تغییر نمی کند.
بزرگنمایی از رابطه ی زیر به دست می آید:
فاصله ی کانونی چشمی/ فاصله ی کانونی تلسکوپ= بزرگنماییبنابراین هرچقدر فاصله ی کانونی چشمی کمتر باشد بزرگنمایی بیشتر خواهد بود.
به عنوان مثال در یک تلسکوپ با فاصله کانونی 800 میلیمتر اگر از یک چشمی 10 میلیمتر استفاده کنیم بزرگنمایی 80 برابر خواهد بود.
البته موضوع بیان شده نیاز به کمی تکمیل دارد
اول این که فاصله ی کانونی همه ی چشمی ها ثابت نیست و برخی از چشمی ها که به زوم معروف هستند، فاصله ی کانونی متغییر دارند. البته شاید بعضی از دوستان بگویند که چشمی های زوم کیفیت بدی دارد اما من با این موضوع کاملاً موافق نیستم
اگر چشمی زوم از کیفیت خوبی برخوردار باشند، خیلی هم متفاوت از چشمی های معمولی مثل سوپر پلاسل نیستند. (مثلاً برخی از چشمی های زوم کمپانی اوریون)
موضوع دیگر هم این است که بزرگنمایی با تغییر چشمی تغییر می کند اما نباید به این موضوع بی توجه باشیم که ما برای حداکثر بزرگنمایی هم محدودیت داریم:
به ازای هر سانتی متر قطر دهانه ی تلسکوپ تنها می توانیم 20 برابر بزرگنمایی داشته باشیم
مثلاً برای یک تلسکوپ 12 سانتی متری تنها می توانیم 240 برابر بزرگنمایی داشته باشیم
به حاصل تقسیم فاصله کانونی به قطر عدسی یا آینه شیئی، «نسبت كانوني» گفته میشود، نسبت کانونی در دوربین های دیجیتال با عنوان دیافراگم مطرح می¬شود.
f=F/D
به بیان ساده تر؛ نسبت کانونی به ما می گوید که نور در تلسکوپ چند بار برگشته و چقدر و به این وسیله فاصله ی کانونی نسبت به طول لوله و آینه یا عدسی اصلی افزایش پیدا کرده است.
در صورت بزرگ بودن این پارامتر، مانند وضعیت تلسکوپ های کاسگرین، فاصله ی کانونی نسبت به طول لوله و عدسی یا آینه ی اصلی زیاد می شود ولی تلسکوپ دیگر وسیله ی مناسبی برای رصد اجرام عمقی نیست.
البته در رابطه ی بالا که گفته شد:
f=F/D
f نسبت کانونی است، F فاصله ی کانونی تلسکوپ و D هم قطر دهانهی تلسکوپ
باید توجه کرد که واحد F و D با یکدیگر یکسان باشد.
اگر بخوهیم توضیح آسانتری از نسبت کانونی بدهیم درواقع می توانیم بگوییم که نسبت کانونی معادل دیافراگم در دوبین عکاسی است!
هرچقدر که مقدار آن کمتر باشد نور بیشتری به تلسکوپ می رسد و هرچقدر که بیشتر باشدنور کمتری!
کمترین نسبت های کانونی که متداول هستند بیشتر از 2 و کمتر از 10 می باشند.
موضوع دیگری که در تلسکوپ ها اهمیت ویژه ای دارد، میدان دید است.
میدان دید درواقع بیانگر این است که از درون تلسکوپ چند درجه از آسمان دیده می شود
میدان دید تلسکوپ به دو پارامتر بستگی دارد:
اولی، بزرگنمایی (m)
دومی، میدان دید ظاهری چشمی (fov)
درواقع هر چشمی دارای یک میدان دید ظاهری یا fov است که هرچقدر این عدد بزرگتر باشد میدان دید ما بزرگتر خواهد بود.
میدان دید واقعی یک تلسکوپ از رابطه ی زیر به دست می آید:
Fv=fov/m
چشمی ها با میدان دید ظاهری متفاوتی ساخته می شوند به عنوان مثال معمولاً چشمی های پلاس و سوپر پلاسل از میدان دید ظاهری 52 درجه استفاده می کنند و اگر بزرگنمایی تلسکوپ در حدود 100 برابر باشد، میدان دید ما با چشمی های سوپرپلاسل حدود نیم درجه خواهد بود و از درون تلسکوپ ماه تقریباً تمام میدان دید را می پوشاند
مسئله ی محاسبه ی میدان دید واقعی که تاکنون با فراگیری پارامترهای دیگر تلسکوپ موفق به محاسبه ی آن شده ایم در آن است که شما به کمک می توانید حساب کنید با توجه به میدان دید ظاهری چشمی، فاصله ی کانونی تلسکوپ و بزرگنمایی خروجی چه میدان دیدی در آسمان دارید.
برای مثال با در دست داشتن این پارامتر می توانید محاسبه کنید که با توجه نوع تلسکوپ و چشمی خود، چه کسری از ماه (0.5 درجه) در چشمی تلسکوپ شما دیده می شود.
گردآوری نور یکی دیگر از قابلیت های تلسکوپ است. چشم انسان ابزاری فوق العاده برای گردآوری نور است اما بازهم دچار محدودیت است و اجرام بسیار کمنور را نمی واند آشکار سازد. مقدار نور گردآوری شده بستگی به مساحت گیرندهی نور دارد؛ یعنی چشم انسان که در شب حدود 7 میلیمتر قطر دارد، مساحتی در حدود 154 ملیمتر مربع خواهد داشت. حال اگر از تلسکوپ استفاده نماییم، درواقع مساحت گیرندهی نور را افزایش دادیم بنابراین نور بیشتری را جذب خواهیم کرد.
مساحت دایره برابر است با توان دوم شعاع ضرب در عدد پی (π). بنابراین اگر بخواهیم نسبت گردآوری نور در یک تلسکوپ را با چشم مقایسه کنیم باید مساحتها را بر هم تقسیم کنیم تا نسبت به دست آید.
حال اگر بخوهیم ببینیم که نسبت گردآوری نور در یک تلسکوپ نسبت به چشم ما چقدر است یا به عبارتی چند برابر چشم ما نور جمع می کند می توانیم از رابطه ی زیر استفاده کنیم:
((قطر مردمک چشم)/(قطر دهانه ی تلسکوپ))^2=نسبت گردآوری نور
هنگامي كه به ستارهاي نگاه ميكنيد، ممكن است آن ستاره در واقع يك ستاره نباشد و ستارهاي دوتايي باشد، ولي از آنجايي كه فاصلهي آن دو از ما زياد و فاصلهی آنها از یکدیگر به اندازهي كافي كم است، نميتوانيم آنها را از یکدیگر تفكيك كنيم. اما اگر با يك تلسكوپ به همان ستارهي به ظاهر منفرد نگاه كنيم، احتمالاً آن را به صورت دوتايي خواهيم ديد.
رابطهی توان تفكيك، براي طول موج مرئي به صورت:
θ= (12/5)/d
در این رابطه d بر حسب سانتیمتر و توان تفکیک بر حسب دقیقهي قوسی است.
توان تفکیک چشم انسان در حالت عادی 6 دقیقهی قوسی است. با این توان تفکیک نهایتاً میتوان دو چراغ یک ماشین را تا فاصلهی 850 متری از یکدیگر تشخیص داد. طبیعی است که با این توان تفکیک نمیتوان بسیاری از ستارگان دوتایی را تفکیک کرد و فقط تعداد کمی ستارهی دوتایی در آسمان خواهیم دید این در حالی است که بیش از نیمی از ستارگان آسمان دوتایی هستند!
بالا بودن توان تفکیک از این حیث مورد اهمیت قرار می گیرد که باعث تفکیک اجسام با نزدیکی زاویه ای کمتر می شود، یعنی؛ هر چه توان تفکیک بالاتر باشد توانایی ابزار رصدی ما در تفکیک و جداسازی اجسام نزدیک به هم بالا می رود و بالعکس.
البته رابطه ی گفته شده تنها رابطه ی ساده شده ی توان تفکیک است.
درواقع موضوع توان تفکیک کمی پیچیده تر است و طول موج جرم رصد شده و ابزاری که در ان طول موج کار می کند نیز موثر است.
مثلاً اگر از یک تلسکوپ رادیویی استفاده می کنید نمی تواند از آن رابطه استفاده کنید. رابطه ی اصلی این موضوع به این صورت است:
250000D/lambda
متأسفانه نوشتن رابطه در اینجا کار آسانی نیست!
رابطه ی فوق برابر است به دویست و پنجاه هزار ضرب در طول موج رصد شده، تقسیم بر دهانه ی تلسکوپ
از آنجایی که تلسکوپ های رادیویی طول موج زیادی دارند توان تفکیک آنها بسیار ضعیف است و باید از دهانه های بسیار بزرگی استفاده کنند
در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)