دانشجوی فوق دکترا شدن
انتهای دوره دکتریتان، زمانی است که باید برای استخدام در مقام تحقیقاتیِ فوق دکترا درخواست دهید. بهترین مکان برای گشتن به دنبال استخدام در جایگاه فوقدکتری یا کارمندی در دانشگاه یا رصدخانهها، بخش استخدام انجمن نجوم آمریکا یا AAS Job Register است که بصورت ماهانه میتوانید به آن سر بزنید. هر سال حدود 200 موقعیت دانشجوی فوق دکترا (و حدوداً 80 کارمند ثابت) در سراسر دنیا آگهی میشود که اوج این فعالیت در ماه نوامبر است.
فوق دکتراها میتوانند به مقامهای «نام گذاری شده» و «نام گذاری نشده» تقسیم شوند. جایگاههای نام گذاری شده شامل بورسیههای تحصیلی تلسکوپهای فضایی هابل و چاندرا در آمریکا و سایر بورسیههای تحصیلی از موسسات تحقیقاتی بین المللی در انگلستان و استرالیا است. این موقعیتها شما را آزاد میگذارند تا موضوع تحقیقاتی را خودتان انتخاب کنید، به همراه یک بودجۀ تحقیقاتی سخاوتمندانه و یک حقوق ثابت خوب. این جایگاهها با اعتبار و بسیار رقابتی هستند. جایگاههای نام گذاری نشده معمولاً به همراه منجمان خاص یا در دپارتمانهای دانشگاهی هستند که برای آن جایگاه در یک تحقیق بزرگ بورسیه و بودجه تحقیقاتی در نظر گرفتهاند. در این حالت عنوان تحقیق تقریبا از قبل معین شده است.
در جایی دیگر، ممکن است شما برای پیوستن به یک گروه بزرگ تحقیقاتی دعوت شده باشید. عضو شدن در یک گروه تحقیقاتی بزرگ میتواند به شما این اجازه را بدهد تا به سوالات بزرگ علمی پاسخ دهید و با قویترین افراد در رشتۀ خودتان کار کنید. البته این قضیه ممکن است ارزیابی افراد دیگر در بیرون از تیم را دربارۀ سهم کمکهای شما به پروژه سخت و مشکل کند.
ابتدا خبرهای خوب! با وجود اینکه بیشتر کشورها دانشجوهای دکترای نجوم را بیش از حد نیاز بازار کار عرضه میکنند، تعداد جایگاههای فوق دکترا در سراسر دنیا با تقاضا برای آنها با تقریب خوبی برابر است. (بعد از حذف کردن افرادی که نمیخواهند نجوم را ادامه بدهند یا متقاضی زندگی کردن در خارج از کشورشان نیستند.)
در گزارشهای دهههای اخیر از نجوم استرالیا، حدود 70% دانشجویان دکترا، مدرک فوق دکترا میگیرند (اغلب از خارج از کشور). 20% شغلی در صنعت پیدا میکنند و 10% به پرسشنامهها پاسخ نمیدهند. بنابراین در حالت کلی از این حرفها نتیجه میگیریم که اگر خودتان بخواهید، یک موقعیت فوق دکترا در نجوم برای شما وجود دارد. طول دورهی فوق دکترا، مدت زمان کلیدی است که در آن شما خود را با کیفیت و کمیت مقالاتی که منتشر میکنید نشان دهید. به طور میانگین منجمان دانشگاهی در انگلستان 4.4 مقاله در سال تولید میکنند. افراد جوان و مشتاق فوق دکترا میبایست این تعداد مقاله یا بیشتر با کیفیت خوب منتشر کنند. یک حرفۀ تحقیقاتی شامل 2 الی 3 فوق دکترا میشوند که هر یک 2 یا 3 سال باقی میمانند. قدم بعدی یک فرم استخدام برای ورود به مرحله مدرس یا استادیار است.
به عنوان یک رصدگر حرفهای اپتیکی، ممکن است شما هیچوقت از چشمی یک تلسکوپ بزرگ رصد نکنید. در عوض شما وقت خود صرف اداره ابزارها و رصد از داخل اتاقهای کنترل مانند این خواهید کرد. حتی برخی رصدخانهها امکان رصد از راه دور را دارند، در حالی که به راحتی در دفتر کار خود نشسته اید.
حالا خبرهای بد: به دست آوردن یک شغل دائم در نجوم بسیار سخت است. حتی تا به حال شنیده شده است که یک دپارتمان دانشگاهی برای یک جایگاه شغلی بیش از 100 فرم درخواست استخدام دریافت کند. با وجود اینکه این اعداد در طول سالهای مختلف تغییر میکنند، جامعۀ نجومی رویال انگلستان اخیراً در گزارشی که ارائه داد نتیجه گرفت که تنها یک نفر از 5 دانشجوی با مدرک دکتری در نجوم شغل دائم در رشتۀ نجوم در ترم میانه دارند_ که این "دانشجو" 40 سال سن دارد!
البته بهتر است در ذهن داشته باشیم که محبوبیت زیر رشتهها در نجوم و در نتیجه در شغلهای مرتبط و در دسترس آنها در طول زمان تغییر میکنند. مثلاً در آماری از منجمان استرالیایی ( از سال 1990 تا سال 2000) درصد کسانی که گفتند در نجوم کهکشانی کار میکردند از 41% به 24% کاهش یافت در حالی که کسر افرادی که روی موضوعات فراکهکشانی تحقیق میکردند از 26% به 42% افزایش یافت.
حرکت رو به ارتقا
اگر به دنبال ارتقا در موقعیت شغلی خود هستید باید از یک دانشجوی دکترای بیتجربه تبدیل به یک مدیر یا رهبر تحقیقاتی شوید. در این صورت خواهید دید که سهمهای کمتری در تعداد بیشتری مقاله دارید ولی درک بهتری از مطالب کلی خواهید داشت که به قیمت از دست رفتن جزییات فنی کار خواهد بود.
انتخاب خوب همکاران بخش مهمی از کار است. شما به صورت تصاعدی چندکاره خواهید شد و با مسائل خدمت به جامعه، مدیریت و سیاستگذاری، امور کارمندی و مالی در کنار امور تحقیقاتی خود و دانشجویانتان روبهرو خواهید بود.
اولین گام در این تحول وداع با دوران فوقدکتری و گرفتن یک پست تمام وقت است. باید ابتدا درخواست بدهید که هرچه رزومه بهتری داشته باشید از شانس بیشتری برخودار خواهید بود. درخواست کتبی شما که شامل یک نامه تکمیلی،علایق تحقیقاتی، CV و نامه ارجاع(منبع) است در موقعیت شما برای پذیرش در مصاحبه شغلی عامل مهمی است. درباره انتخاب کسی که قرار است نامه ارجاع شما را بنویسد بسیار فکر کنید. بسیار خوب است که استخدامکننده شما نویسنده نامه را بشناسد و معتبر بداند اما به همان اندازه نیز مهم است که نامهای قوی از شخصی بگیرید که کاملا شما را میشناسد.
تعداد زیادی رصدخانه بزرگ و جدید در حال طراحی یا در حال احداث است که شامل آرایه بزرگ میلیمتری و زیر میلیمتری آلما در صحرای آتاکاما در شمال شیلی است. با وجود این که اخترشناسی به صورت صنعتی رشد نکرده است اما هنوز فرصتهای زیادی برای محققان مشتاق وجود دارد.
وقتی فرصت مصاحبه شغلی گرفتید، آماده باشید و تمرین انجام دهید. فکر کنید که چرا این شغل را میخواهید ممکن است این اولین سوالی باشد که از شما پرسیده میشود. ممکن است از شما سوالات زیرکانه نیز پرسیده شود مانند اینکه "برنامه شغلی شما چیست؟ " یا "اگر همین امروز این شغل به شما پیشنهاد شود آیا آن را میپذیرید؟" ایده خوبی است که تعدادی سوال برای خودتان داشته باشید. تعداد زیادی وب سایت و کتاب در زمینه استراتژیها در مصاحبه شغلی وجود دارد، از قبل نگاهی به آنها بیندازید.
حالا که صحبت از وب شد، صفحات مربوط به مشاغل نجوم پر از حرفهای پوچ و شایعات (در مورد شرایط شغلی گوناگون در موسسات مختلف) است که یک جنبه جالب به روند درخواست و مراحل استخدام اضافه کرده است.
از سوی دیگر یک کارفرما ممکن است مطالب مربوط به شما را از طریق گوگل سرچ کند، حتما صفحات شخصی مربوط به خود را پاک کنید. مثلا مطالبی از شما در فیسبوک یا مای اسپیس که مورد دسترس عموم است.
اگر از سوی استخدامکننده به مصاحبه دعوت شدید، ممکن است از شما بخواهند که سمیناری در زمینه تحقیق خود ارائه دهید. این بخش مهمی از مصاحبه شما است اما این که چگونه یک صحبت تحقیقاتی ارائه ندهیم موضوعی است که در آینده درباره آن بحث خواهیم کرد.
کارهایی که نباید بکنیم
هنگامی که زمان درخواست برای یک فرصت شغلی دائم برسد شما احتمالا با پیشنهادهای مختلف اشباع شدهاید. بنابراین اجازه بدهید تا بگویم که چکارهایی نباید بکنید.
1- درخواستهای زیاد و گسترده .
2- نخواندن دستورات و مقررات درخواست.
3- نوشتن درخواست در آخرین روز ممکن.
4- مراجعه نکردن به تصحیحکننده املا (اسپل چکر)
5- اضافه نکردن یک نامه تکمیلی (Cover letter)
6- اجازه ندادن به همکار بزرگتر برای خواندن درخواست شما.
7- اعلام نکردن به معرف خود که از آنها نام بردهاید.
8- یا گفتن به آنها، اما نه تا روز قبل از مهلت ارسال.