رُزتا، در تعقیب دنبالهدار
رزتا نام ماموریتی است که طی آن، آژانس فضایی اروپا فضاپیمایی با همین نام را در اسفندماه 82 از پایگاه فضایی گویان فرانسه به مقصد یک دنبالهدار، به فضا پرتاب کرد.
پس از پرتاب، فضاپیمای رزتا برای افزایش سرعت به منظور رسیدن به اهدافش در 3 مرحله از سیارهی زمین و 1 مرحله از سیارهی مریخ کمک گرانشی دریافت کرد و پس از آن به خواب زمستانی رفت تا بتواند برای ادامهی ماموریت 12 سالهاش از خورشید انرژی جذب و ذخیره کند.
در زمانی که رزتا در خواب زمستانی به سر میبُرد. دستگاههای دنبالهدار در خاموشی کامل به سر بُرده و هیچ ارتباطی با زمین نداشتند تا سرانجام در دیماه 92 پس از 957 روز، رزتا به وسیلهی ساعتی که در آن قرار داشت از خواب برخواست تا به دیدار دنبالهدار چوریومف گراسیمنکو (67P/Churyumov-Gerasimenko) برود.
اما شاید سوال بزرگی که در این میان به وجود میآید این است که چرا یک دنبالهدار آنقدر برای ما ارزشمند است که چنین هزینهای انجام داده تا یک مدارگرد و یک کاوشگر را در مدار و برای تعقیبش بفرستیم؟
پاسخ ساده است: دنبالهدارها از حدود 5 میلیارد سال پیش یعنی زمان پیدایش منظومهی شمسی ساختار و مواد موجود خود را از دست ندادهاند و حاوی موادی هستند که در آن زمان شکل گرفتهاند، این به دانشمندان کمک خواهد کرد تا دانستههایشان پیرامون پیدایش و تکامل منظومهی شمسی را افزایش دهند و در مورد نقش دنبالهدارها در انتقال آب و یا احتمالا پیدایش حیات در زمین بیشتر بدانند.
فضاپیمای رزتا متشکل از یک مدارگرد و یک کاوشگر است که هماکنون پس از حدود 11 سال به دنبالهدار چوریوموف گراسمینکو رسیده و از آن تصاویر با جزئیاتی برای ما ارسال کرده و در حال بررسی شرایط فرود کاوشگر فیله(Philae) بر روی سطح دنبالهدار چوریوموف گراسیمنکو است. پس از فرود، کاوشگر ضمن حفاری سطح و تجزیه تحلیل ترکیبات دنبالهدار همراه آن به دیدار خورشید میرود تا تغییراتش را در این طول مسیر بررسی کند.
در این تاپیک ما نیز همراه با رزتا به تعقیب دنبالهدار میپردازیم!
چوریومو جراسیمنکو به سیاهی زغال!!!!
حتماً میدونید که هسته دنبالهدارها برخلاف انتظار بسیار تیرهان و جزء سیاه ترین اجرام طبقه بندی میشن. اما چرا در تصاویری که رُزتا به زمین ارسال میکنه چنین چیزی دیده نمیشه؟ نگاهی مختصر به تصویر نفس گیر زیر که دنبالهدار چوریومو جراسیمنکو رو در پشت شهر لس آنجلس آمریکا و در پس زمینه روشن آسمان زمین نشون میده و مقایسه اون با تصویر واقعی 67P در پایین بخوبی میتونه مطلب رو براتون روشن کنه:
در تصویر زیر میتونید مقایسهای مشابه بین دو تصویر از یک تکه زغال در روشنایی روز و در پس زمینه یک اتاق تاریک داشته باشید:
چیزی که بخوبی واضحه سیاه بودن سطح دنبالهداره. اونقدر سیاه که تصور اینکه این جرم از یخ تشکیل شده رو سخت میکنه. تصورش رو بکنید دنبالهدار چوریومو جراسیمنکو بسیاهی سطح تیره خیابونیه که تازه آسفالتش کرده باشن!!! واقعاً چطور ممکنه جرمی مملو از یخ اینقدر سیاه باشه! دانشمندان برای دنبالهدارها مدلی ارائه کردن که خیلی شبیه به این بیسکوئیتهای شکلاتی کرمداره:
با این وجود تصور محققین مأموریت رُزتا این بود که از نمای نزدیک شاید بشه تکههایی کوچک از یخ تازه رو روی سطح دنبالهدار مشاهده کرد. به همین منظور ابزار Alice رُزتا بمدت یکماه هسته 67P رو در طیف ماوراءبنفش دور نقشه برداری کرد و نتیجه این شد:
«67P تیرهتر از سیاه زغاله»
در زیر میتونید مقایسهای از سپیدایی چند جرم داشته باشید. برای درک بهتر بد نیست اشاره کنم که سپیدایی جرمی که %100 نور تابیده بهش رو بازتاب میکنه برابر با 1ه و به همین نسبت برای اجرام مختلف کمتر میشه:
سیاره زهره--------------------- 0.75
سیاره زمین---------------------0.3
قمر به ظاهر پر نور زمین--------فقط 0.12
آسفالت تازه---------------------0.04
هسته دنبالهدارها---------------بین 0.06 تا 0.02
عجیبه مگه نه!!! :26: