صفحه 2 از 3 نخستنخست 123 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 11 تا 20 , از مجموع 29

موضوع: علم یا شبه علم

  1. Top | #1
    کاربر ممتاز
    مدیر تالار

    عنوان کاربر
    مدير تقويم نجومي ایران
    تاریخ عضویت
    Sep 2010
    شماره عضویت
    98
    نوشته ها
    1,914
    تشکر
    20,232
    تشکر شده 21,151 بار در 1,931 ارسال

          علم یا شبه علم

    چند وقتی بود که در فکر باز کردن این تایپیک بودم که بنا به دلائلی یا تاخیر می افتاد یا فراموش میکردم.

    تا امروز در تایپیک اتاق فکر و ایده دوباره به این موضوع برخوردم و تصمیمم را عملی کردم.

    بارها نزدیکی مرز علم و شبه علم را در مقالات و بیانات و حتی تایپیکها و پستهای فروم دیده یا شنیده ایم.

    به راستی محدوده آن مشخص و دارای مرزبندیست؟

    چه مقولاتی علمی یا شبه علمی میباشند و مشخصه آنها چیست؟آیا میتوان آنها را دسته بندی کرد؟

    کلا شبه علم به چه معناست و ایا علمی است یا غیر علمی؟

    برای مثال آیا حیات فرازمینی شبه علم است یا علم؟

    در این تایپیک به این موضوع میپردازیم که تفاوتها و شباهتهای این دو چیست و آیا میتوان مرزی برای آن در نظر گرفت یا نه؟و آیا پرداختن به شبه علم درست است یا نه؟

    تفاوت یک مقوله علمی و یک مقوله به ظاهر علمی را چگونه میتوان دریافت؟
    امضای ایشان

    وقتی آرامش را در خود نیابید, جستجوی آن در جای دیگر, کار بیهوده ای است.





  2. Top | #11
    مدیر ارشد

    عنوان کاربر
    مدير ارشد
    تاریخ عضویت
    Feb 2011
    شماره عضویت
    545
    نوشته ها
    1,564
    تشکر
    7,743
    تشکر شده 17,035 بار در 1,523 ارسال

    یکی از مهم ترین نکاتی که باید در مورد شبه ِ علم بدونیم اینه که بر خلاف ِ حرفهایی که مطرح شد خیلی از مواردی که به عنوان ِ شبه ِ علم هستند به راحتی و بدون ِ هیچ مشکلی قابل ِ بررسی ِ علمی هستند فقط مدعیانش زیر ِ بار ِ آزمایش نمی روند!

    مثلا همین قضیه ی ِ نسبتا متاخر ِ عرفان ِ کیهانی که تو ایران باب شده قویا شبه ِ علم محسوب میشه و تا جایی که بنده فهمیدم ملت زیر ِ بار ِ آزمایش ِ این قضیه نمیرن!!!

    در حالی که اگر یک بار آزمایش بشه بالاخره این قضیه تمام میشه و ما هم تکلیفمان رو می دونیم!!!!
    امضای ایشان
    یک سر به هوای کوچک در این دنیای بزرگ

  3. 13 کاربر مقابل از Ehsan عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  4. Top | #12
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Jun 2011
    شماره عضویت
    906
    نوشته ها
    346
    تشکر
    2,506
    تشکر شده 3,386 بار در 317 ارسال

    بله دقیقاً!افراد ادعا می کنند که حرفشون کاملاً درست هست ونیازی به آزمایش نداره.اگرچه خیلی از مقاله هایی هم هستند که بعضی از این عقیده ها رو مورد آزمایش قرار داده و رد کردن!ولی بازم ترجیح می دن که باورشون داشته باشند.و همین باور عمومی هم هست که زمینه ی کلاهبرداری و...رو فراهم میاره.

    ولی در مورد این دسته از عقیده هایی که با زبان علمی رد می شوند فکر می کنم اسمشون شبه علم نیست و نام دیگه ای دارند(مثلاً خرافه)،چون تعریف شبه علم ها ادعاهایی هستند که اصلاً ابطال ناپذیرند یعنی اصلاً نمی شه آزمایشی براشون تعریف کرد و در کل وقتی هم برای بررسیشون نمی گذارند چون ادعا هایی اند که نمی شه بررسیشون کرد مثل بشقاب پرنده ها(حتی اگر بشه بررسی کرد ادعاهای دیگه مبنی بر واقعی بودنش می کنند)،حتی یوفوها(چون ما فقط با علم احتمالات می تونیم بگیم که هستند و باطلشون هم نمی تونیم بکنیم)و متا فیزیک.....(مثلاً ما قبول داریم که پری دریایی مربوط به افسانه هاست ولی فردی می تونه ادعا کنه که وجود داره ولی شما تا به حال ندیدید هر چند که ادعای مضحکی باشه)
    مشکل افرادی هستند که از این مشاغل(!)کسب در آمد(یا همون کلاهبرداری) می کنند چون خرافه رو هم ترویج می دن!

  5. 6 کاربر مقابل از sara shahabi عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  6. Top | #13
    کاربر ممتاز
    کاربر جدید

    عنوان کاربر
    کاربر جدید
    تاریخ عضویت
    Apr 2011
    شماره عضویت
    737
    نوشته ها
    699
    تشکر
    3,631
    تشکر شده 3,855 بار در 697 ارسال

    به نظرم بعضی وقت ها چیز هایی را مضحک میپنداریم و محکوم میکنیم و از آن رد میشویم ، و این کار درستی نیست ، باید بگویم لازمه ی چنین گفتگویی دقت کردن در جملات است ، و کسانی که چنین جملاتی را ادا میکنند باید خوب آن را بررسی کنند ، به هر حال رفتار های آدمی در هر موضوع (وموضوع مورد بحث ما علم و شبه علم ) به هیچ وجه جای آن ندارد که آن را ساده بپنداریم . باید به فلسفه هم در این زمینه توجه کرد و نباید تنها فیزیک (به ظاهر ) توجه کرد. تا اندازه ای خوشبختانه در این گفتگو کسانی ممکن است شرکت کنند که از ذهنیت فلسفی و علمی خوبی برخوردارند . ولی بگویم که نظر من اینست که ابتدا باید به توافق نسبتا کامل در مورد تعریف علم براییم (و به علوم انسانی نیز توجه کنیم ) .
    امضای ایشان
    مستقبل این مجلس جز قصه ماضی نیست
    تا صبحدم محشر دی خفته به فرداها

  7. 6 کاربر مقابل از solh عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  8. Top | #14
    کاربر ممتاز
    مدیر تالار

    عنوان کاربر
    مدير تقويم نجومي ایران
    تاریخ عضویت
    Sep 2010
    شماره عضویت
    98
    نوشته ها
    1,914
    تشکر
    20,232
    تشکر شده 21,151 بار در 1,931 ارسال

    متاسفانه بیشترین گستره شبه علم در نجوم است.این شاید به خاطر گستردگی این شاخه از علم و ناشناخته بودن بسیاری از پدیده های مربوط به آن است.

    در بسیاری از علوم دیگر چه تجربی و بیشتر علوم انسانی تا حدود زیادی چهارچوب خاص آن مشخص شده و مورد قبول قرار گرفته است. مثلا در رشته خودم مدیریت یک مدیر بیشترین رجوع را به داده های آماری واقعی انجام میدهد و بر اساس این آمار وبا آینده نگری و شاید مقداری ریسک به تبیین خط مشی خود میپردازد.و در غیر این صورت احتمالا موفق نخواهد بود. نمیتوان با پیشگوئی یا رمالی یا اختر بینی آینده یک شرکت رو به خطر انداخت یا با فرضیه ها و نظریه های پوچ و اثبات نشده مدیریت کرد.

    شاید در گذشته بسیاری از علوم تجربی فعلی در محدوده شبه علم قرار میگرفتند ولی به مرور و با تلاش دانشمندان بسیاری که خیلی از آنها را میشناسیم به علم تبدیل شدند.خیلی از این دانشمندان توسط دیگران به سخره گرفته شدند.

    البته خیلی از دانشمندان هم با ورود به فرضیه های باطل پیشین وقت و اعتبار خود را زیر سوال بردند.و تمام عمر خود را بیهوده تلف کردند.و همچنین بعضی از آنها با ورود به مقولات شبه علمی به سوداگری پرداخته و کلاه برداری و شیادی کرده اند.

    هر چه جلوتر میرویم همانقدر که به علم و دانش مان اضافه میگردد به همان نسبت شبه علوم و اباطیل زیاد میشود. هنر یک دانشمند اینست که مرز میان این دو را تشخیص داده و به راحتی به اینگونه مسائل ورود نکند.

    این درست است که شبه علوم عامه پسند است و بیشترین کارائی خود را در داستانها و فیلمهای علمی تخیلی دارد و اتفاقا به همین دلیل قابلیت شیادی آن زیاد میشود.

    در حیات فرازمینی هم که قسمتی از علم نجوم است مسائل علمی و شبه علمی به شدت تداخل میکند و باعث اشتباه میشود.از طرفی این وجود حیات فرازمینی با توجه به گستردگی کائنات به سختی قابل انکار است و از طرفی وجود موجودات هوشمند به خصوص در نزدیکی ما تا کنون قابل اثبات نبوده است.

    البته میتوان از بعضی مسائل شبه علمی به عنوان ایده استفاده کرد.در دهه های اول قرن بیستم فرضیه معروف اینشتن در ابتدا به هیچ وجه مورد توجه دانشمندان نبود و این ماکس پلانک بود که باعث شد این نظریه به شهرت برسد.همینطور نظریه کوانتوم و یا جهانهای موازی که در ابتدا به سخره گرفته میشدند و بعدها یکی از نظریه ها و موضوعات مهم فیزیک نظری تبدیل شدند.خیلی از مخالفان این نظریه به طرفداران این نظریه در آن موقع به شوخی میگفتند که امروز در کدام بعد یا ابعاد زندگی میکنیم.

    بعضی از دانشمندان مشهور و شناخته شده مثلا" هاوکینگ یا کاکو هنوز هم در این موارد اظهار نظر میکنند و به شدت هم مورد استقبال عموم قرار میگیرد.مسائلی که درستی یا نادرستیشان اثبات نشده است.

    غرض از نوشته اینکه تشخیص مرز علم و شبه علم کاری دشوار ولی بسیار لازم و مهمه.به خصوص در گستره علم نجوم.
    امضای ایشان

    وقتی آرامش را در خود نیابید, جستجوی آن در جای دیگر, کار بیهوده ای است.




  9. 8 کاربر مقابل از rezash عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  10. Top | #15
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Dec 2010
    شماره عضویت
    436
    نوشته ها
    700
    تشکر
    5,849
    تشکر شده 6,249 بار در 703 ارسال

    در خصوص حرفایی که آقای rezash زدن باید بگم تو جهان امروزی رسانه ها(همه چی) نقش مهمی رو ایفا می کنه...مثلا" به اون اندازه که رو هاوکینگ تو تبلیغات سرمایه گذاری شده رو خیلی از دانشمندان امروزی که زنده اند نشده...شایدم تا نمیرن ما اونا رو نشناسیم!
    ویرایش توسط آسمون : 11-12-2011 در ساعت 12:11 AM
    امضای ایشان

  11. 4 کاربر مقابل از gandom عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  12. Top | #16
    کاربر ممتاز
    کاربر جدید

    عنوان کاربر
    کاربر جدید
    تاریخ عضویت
    Apr 2011
    شماره عضویت
    737
    نوشته ها
    699
    تشکر
    3,631
    تشکر شده 3,855 بار در 697 ارسال

    در این زمینه فکر میکنم که مطالعه ی کتاب_ علم به کجا میرود _ نوشته پلانک میتواند تصویر خوبی را در ذهن مجسم کند . ماکس پلانک در موضوعی که ما بحث میکنیم بسیار حساس بود و به آن توجه داشت (اینطور که من از نوشته هایش فهمیدم) ولی نه با نگاه ما! قسمتی از نوشته های پلانک در این کتاب (ممکن است ما در این زمینه وارد نشده باشیم ،به همین دلیل شاید لازم باشد پوزشم را پیشاپیش بخواهم ):
    بسیاری از مردم برانند که این (اوضاع مشوش آن زمان)خود نشانه یک تولد جدید یا رونسانس بزرگ است ،ولی کسان دیگر نیز هستند که در این کیفیت علامات سقوطی را میبینند که تمدن ما محکوم به آن است .
    پیش از این تنها دین بود که مخصوصا از لحاظ دستگاه های اعتقادی و اخلاقی آن در معرض حمله های شکاکی گری قرار میگرفت .پس از آن عمل بتشکنی به کمال مطلوب ها و اصولی پرداخت که تا آن زمان در سرزمین هنر مورد قبول بود .اکنون معبد علم مورد حمله قرار گرفته است .
    به ندرت میتوان یک اصل موضوع علمی را پیدا کرد که در زمان حاضر مورد انکار کسی واقع نشده باشد . ودر عین حال هر نظریه یاوه و بیمعنای علمی که به نام علم پیشنهاد شود ،معتقدان و پیروانی در اینجا و آنجا پیدا خواهد کرد . ،
    در بحبوبه این پریشانی طبیعی چنان است که آدمی از خود میپرسد که : آیا صخره مستحکمی از حقیقت وجود دارد که بتوانیم بران بایستیم و ایمن باشیم که تسخیر ناپذیر است و میتواند در برابر طوفان شکاکی گری که گرداگرد آن را فرزا گرفته است استوار بماند ؟ علم، به صورت کلی ،همچون چشم اندازی از ساختمان نظری شگفت انگیزی در برابر ما جلوه گر مسشود که از افتخار امیزترین کارهای عقل و استدلال سازنده است . قوام و انسجام منطقی ساختمان علمی تا کنون مورد تحسین کسانی بود که که به اصول هنر و دین خرده میگرفتند . ولی این انسجام منطقی اکنون در برابر حمله شکاکی گری برای ما سودی ندارد.منطق در خالص ترین شکل آن که ریاضیات است ، تنها کارش این است که حقیقت را با حقیقت دیگر همنظم کند و به آن بپیوند . به روکار ساختمان علم هماهنگی و نظم میبخشد، ولی نمیتوان شالوده یا سنگ های ساختمانی را فراهم سازد .

    ...........البته شاید چیزی که بیان کردم از بحث اندکی دورتر و خاص تر باشد ولی به نظر میرسد که بنیادی برای آن است .
    ویرایش توسط solh : 11-12-2011 در ساعت 09:40 AM دلیل: اشتباه تایپی
    امضای ایشان
    مستقبل این مجلس جز قصه ماضی نیست
    تا صبحدم محشر دی خفته به فرداها

  13. 3 کاربر مقابل از solh عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  14. Top | #17
    کاربر جدید

    عنوان کاربر
    کاربر جدید
    تاریخ عضویت
    Oct 2011
    شماره عضویت
    1810
    نوشته ها
    2
    تشکر
    111
    تشکر شده 102 بار در 29 ارسال

    مهمترین نکات این تاپیک توسط دوستان گفته شد.بسیارمتشکرم ازایجاداین تاپیک.
    همانطور که همه میدانیم علوم روزهمیشه درحال تغییره.خیلی ازشبه علم های گذشته امروزه جزشاخه های
    علمی شده اند.وخیلی ازعلمهای گذشته جزشبه علم هامحسوب شده اند.ازآنجایی که علم درحال پیشرفت میباشد قضاوت کامل وحقیقی درموردمرزشبه علم وعلم کمی مشکله.خیلی ازشاخه های علمی وشبه علمی مرزشان درتجربی بودن آنهاست.مثل بعضی علوم که ماهیت تجربی دارندامادرعلم فیزیکی وزیستی مشابه آن دیده ودرک نمیشود.به همین علت مردم وحتی گاهی دانشمندان درمورد علم ومسائل مشابه آن دچاراشکال میشوند..
    چه بساعلومی که امروزه مافکرمیکنیم دانشمندان درزیست وفیزیک نجوم وسایرعلمهاارائه میدهندروزی ازدسته های علمی خارج گردند..به خاطرهمین ماگاهی درموردماهیت اصلی علم دچاراشتباه خواهیم شد.باسپاس فراوان
    ویرایش توسط آسمون : 11-12-2011 در ساعت 10:25 PM دلیل: ویرایش ادبی

  15. کاربر مقابل از نجم62 عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده است:


  16. Top | #18
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Jul 2011
    شماره عضویت
    1003
    نوشته ها
    505
    تشکر
    137
    تشکر شده 3,297 بار در 484 ارسال

    هر مطلبی از سه حال خارج نیست: یا علم است یا خرافه است و یا شبه علم
    علم چیزی است که صحت آن قابل اثبات باشد (البته این اثبات می تواند به روش های تجربی، عقلی و یا حتی نقلی هم باشد که بحث در مورد آن مفصل است.)
    خرافه چیزی است که بطلان آن قابل اثبات باشد (این اثبات حتی با یک مثال نقض هم ممکن است)
    اما شبه علم حالتی بینابین است نه قابل اثبات است و نه قابل ابطلال یا بالعکس هم قابل اثبات و هم قابل ابطال. (شبهه ، مغالطه، سفسطه )
    شبه علم باید تحقیق شود تا تکلیفش معلوم شود. خطرناکتر از شبه علم، باقی ماندن در آن و نادیده گرفتن آن است.
    انسان برای اینکه از جهل به دانایی برسد ناگزیر است که از مرحله شک یا همین شبه علم گذر کند. این مرحله گذار باید طی شود و باقی ماندن در آن می تواند عواقب سوئی را درپی داشته باشد.
    تحقیق در شبه علم هم لازم است و هم (بقول برخی دوستان) می تواند منجر به کشفیات جدیدی شود.
    زمانی که سیبی از درخت بر سر نیوتن افتاد، جرقه ای در ذهن نیوتن ایجاد شد. جاذبه!؟
    این جرقه شبه علم است چون هنوز نه ماهیت آن را می داند و نه مدل ریاضی برای آن سراغ دارد. اما نیوتن این شبه علم را نادیده نگرفت و در پی تحقیق آن برآمد تا اینکه سرانجام به نظریه منتهی شد و تحولی در علم فیزیک.
    شاید این جرقه ها گاهی برای ما هم پیش آمده باشد اما متأسفانه بدلیل سهل انگاری و یا توهم و تخیل پنداشتن آن را رها کردیم و جدی نگرفتیم

  17. 6 کاربر مقابل از smhm عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  18. Top | #19
    مدیر ارشد

    عنوان کاربر
    مدير ارشد
    تاریخ عضویت
    Feb 2011
    شماره عضویت
    545
    نوشته ها
    1,564
    تشکر
    7,743
    تشکر شده 17,035 بار در 1,523 ارسال

    یک نکته ی دیگر هم توی ِ چند پست (من جمله پست ِ قبلی) دیدم که مایلم روش بحث کنیم! گفته شده که «شبه ِ علم می تونه بعدا به علم تبدیل بشه».

    بله اما باید تعیین کنیم چون همه ی شبه ِ علم ها این ویژگی رو ندارند. از این گذشته مقایسه ی تاریخی ِ چیزهایی که اول شبه علم بودند و بعدا علم شدند به نظر من خیلی جالب نیست چون شرایط کاملا فرق کرده و تعاریف دقیقتر شدند.

    اما یک نکته ی خیلی مهم که الان به ذهنم رسید:
    بهتره به جای ِ استفاده از واژه ی ِ «اثبات» از واژه ی «تایید» استفاده کنیم!

    دلیل ِ تاکیدم رو این نکته ی ( که شاید به ظاهر فقط بازی با کلمات باشه) اینه که وقتی میگیم که "نظریه ی فلان «اثبات» شد" این معنا به ذهن خطور می کنه که دیگه نمی شه ردش کرد و اثبات ِ منطقی شده دیگه....... بریم خونه مون!

    اما همه ی ِ ما تقریبا می دونیم که علم ِ بشر روز به روز دستخوش ِ تغییر هستش و از این گذشته توجه به این که علم ِ نوین صرفا مدل سازی ِ طبیعت هستش تقریبا این نکته رو بدیهی می کنه که مدل ها ممکنه اشکال داشته باشند و وقتی از گذاره ی ِ "فلان نظریه در بهمان آزمایش «تایید» شد" استفاده می کنیم، حرف ِ ما کاملا حامل ِ این معناست که نتایج ِ نظریه ی ِ فلان در مورد ِ آزمایش ِ بهمان صحیح بود. و این یعنی ممکنه ِ آزمایش ِ بهمانپریم وجود داشته باشه که این نظریه توش جواب نده.

    ذکر ِ این جمله از انیشتین رو هم مربوط به بحث می دونم:
    هر تعداد ِ متناهی آزمایشی که نسبیت رو تایید کنه نمیتونه اون رو اثبات بکنه ولی فقط یک آزمایش که نسبیت ازش موفق بیرون نیاد می تونه اون رو رد کنه!
    امضای ایشان
    یک سر به هوای کوچک در این دنیای بزرگ

  19. 8 کاربر مقابل از Ehsan عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  20. Top | #20
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    كاربر ممتاز آوااستار
    مدال طلای كشوری المپياد نجوم
    تاریخ عضویت
    Jul 2011
    شماره عضویت
    1120
    نوشته ها
    2,424
    تشکر
    12,335
    تشکر شده 28,319 بار در 2,458 ارسال

    علم یا شبه علم         
    در راستای صحبتهای انجام شده، مطالعه این متن را هم پیشنهاد میکنم:

    شبه علم

  21. 6 کاربر مقابل از پیمان اکبرنیا عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


صفحه 2 از 3 نخستنخست 123 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. تفاوت هاى طالع بينى و علم نجوم
    توسط شايان سليم شهشهانى در انجمن گفتگوهای نجومی
    پاسخ ها: 47
    آخرين نوشته: 10-28-2018, 10:17 AM

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق برای آوا استار محفوظ بوده و هرگونه کپی برداري از محتوای انجمن پيگرد قانونی دارد