تصویر روز نجوم- Apod

[Edwin]

Astronomy Picture Of Day

تصویر روز نجوم

سایت ناسا هر روز یکی از زیباترین عکس های نجومی را به همراه توضیحات آن در این لینک قرار می دهد تا علاقه مندان از آن بهره مند گردند. این عکس ها از لینک apod.nasa.gov در دسترس است.

این تاپیک جایگاهی است برای ارائه ی زیباترین عکس های نجومی APOD، توضیحات مربوط به آن ها و بحث و تبادل نظر پیرامون آن ها.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۲ اسفند ۹۴): طیف گسیلی خورشید


عکس از «لن فولام» (Len Fulham)

روز ۹ مارس به هنگام خورشید گرفتگی کلی ناگهان در یک لحظه طیف مرئی خورشید از جذبی به گسیلی

تغییر کرد. این لحظه در ابتدای شروع فاز کامل کسوف رخ داد و دوربین‌های طیف‌نگار توانستند آن را ثبت

کنند. در سمت چپ می‌بینیم که نور شدید خورشید بوسیله‌ی قرص ماه پوشانده و طیف جذبی فوتوسفر

خورشید پنهان شده است. در سمت راست می‌توانید همین تصویر را در طول موج‌های مختلف ببینید.

سمت راست، عکس قرمزی که می‌بینید در طول موج هیدروژن آلفا گرفته شده و در نتیجه‌ی برانگیختگی

اتم‌های هیدروژن بوجود آمده است. رنگ آبی هم طیف هیدروژن بتا را نشان می‌دهد. بین این دو هم

می‌توانید طیف‌های دیگر را ببینید. مثلا رنگ زرد را اتم‌های هلیوم بوجود آورده‌اند.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۳ اسفند ۹۴): زحل نئونی


عکس از گروه VIMS

اگر به زحل در طول موجی خاص نگاه کنید، می‌توانید آن را به شکل یک تابلوی نئون ببینید. البته زحل مقدار

خیلی کمی عنصر نئون دارد ولی این عکس که در سه طول موج از طیف فروسرخ گرفته شده آن را به شکل

یک تابلوی نئون درآورده است. بیشتر قسمت حلقه‌ی زحل در این عکس به رنگ آبی می‌درخشد. ولی

قسمتی از حلقه که آن را با نام حلقه‌ی B می‌شناسیم آن‌قدر ضخیم است که نور بازتاب شده‌ی کمی

می‌تواند از آن عبور کند. در نتیجه بین حلقه‌های A و C یک حلقه‌ی تاریک بوجود آمده است. بیشتر

قسمت‌های خود سیاره‌ی زحل در این عکس به دلیل تابش گرمایی به رنگ قرمز می‌درخشد. این تابش

جزییات زیادی را از سیاره نشان می‌دهد. از جمله طوفان‌های بزرگ و یک ساختار عجیب مارپیچی از ابرها

در قطب شمال. این عکس را مدارگرد کاسینی در سال ۲۰۰۷ از فاصله‌ی ۱٫۶ میلیون کیلومتری زحل گرفته

است.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۴ اسفند ۹۴): سحابی‌های تاریک در ثور


عکس از «اولیور چرنتز» (Oliver Czernetz)

گاهی اوقات حتی گرد و غبارهای تاریک میان ستاره‌ای هم زیبایی خاصی دارند. یکی از مکان‌هایی که

غبارها چنین زیبایی را بوجود آورده‌اند در صورت فلکی ثور است. این سحابی را می‌توان بین خوشه‌ی پروین

و سحابی کالیفرنیا پیدا کرد. سحابی‌های تاریک ثور نه به دلیل روشنایی و نور خیره‌کننده، بلکه به دلیل

الگوی زیبای تاریکیشان شناخته می‌شوند. ستاره‌های آبی رنگ متعددی را می‌توان در این تصویر دید.

ستاره‌هایی که نور آن‌ها از غبار قهوه‌ای رنگ پشت سرشان بازتاب می‌شود. ستاره‌های دیگری وجود دارند

که به رنگ قرمز دیده می‌شوند. این ستاره‌ها درون یا در پس غبار قرار دارند و در اصل آبی رنگ هستند. ولی

نور آن‌ها در اثر گذر از غبار متراکم به رنگ قرمز در می‌آید. نور بعضی ستارگان دیگر هم اصلا نمی‌تواند از

سحابی رد شود. هرچند که این منظره خیلی آرام و زیبا به نظر می‌رسد، ولی در حقیقت فضایی کاملا

متلاطم و متشنج دارد. دلیلش این است که در جای جای این سحابی گازها در حال متراکم شدن هستند تا

ستاره‌های جدید بوجود آید. این ستاره‌ها هم به نوبه‌ی خود گازهای جدیدی را بوجود می‌آورند.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۵ اسفند ۹۴): شادمانی به هنگام کسوف

فیلم را در سایت apod تماشا کنید

تصویر از AP
اگر ببینید که به یکباره خورشید ناپدید می‌شود چکار می‌کنید؟ احتمالا شادمانی می‌کنید. این کاری است که بسیاری از تماشاگران خورشید گرفتگی هفته‌ی پیش در اندونزی انجام دادند. در هنگام کسوف با پنهان شدن خورشید پشت ماه برای دقایقی زمین و آسمان تاریک شد. مردمی که کسوف را تماشا می‌کردند می‌دانستند که شاهد یک رویداد نادر هستند و حسابی شادی کردند. جالب است که قرن‌ها پیش پدیده‌ی خورشید گرفتگی منجر به نگرانی و ترس مردم می‌شد. در ویدیوی بالا می‌بینید که چگونه ماه جلوی خورشید را می‌گیرد و مردم چگونه در پی این رویداد شادی می‌کنند.
http://apod.nasa.gov/apod/ap160315.html

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۶ فروردین ۹۴): شفق قطبی به شکل ققنوس



فایل پیوست 6608


عکس از «هالگریمور هلگاسون»

سپتامبر گذشته در ساعت ۳:۳۰ صبح درحالی که بیشتر مردم خواب بودند و تقریبا هیچ شفق قطبی در

آسمان وجود نداشت، به ناگهان آبشاری از ذرات باردار خورشید به اتمسفر زمین خورد. خوشبختانه این

هنگام در ۳۰ کیلومتری شمال آیسلند یک عکاس نجومی زیر آسمان شب حضور داشت و توانست شفق

قطبی قدرتمند را ثبت کند. برای لحظه‌ای شفق قطبی به شکل یک ققنوس درآمد. این ققنوس را به وضوح

می‌توان در عکس دید. کوهستانی که در عکس می‌بینید «هلگافل» نام دارد و رودخانه‌ی پیش‌زمینه هم

«کالدا» است. بالای کوه در قسمت سمت چپ می‌توان صورت فلکی شکارچی را دید. بالاتر هم خوشه‌ی

پروین قرار دارد. در قسمت زیر می‌توانید صورت‌های فلکی قابل مشاهده در عکس را ببینید.


فایل پیوست 6609

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۷ اسفند ۹۴): ابر ماژلانی بزرگ و دنباله‌دار نزدیک


فایل پیوست 6610


عکس از «جاستین تیلبروک»

در این عکس که شب ۱۶ مارس از جنوب استرالیا گرفته شده، دنباله‌دار سبزرنگ 252P/Linear در آسمان

جنوبی و کنار ابر ماژلانی بزرگ قرار گرفته است. این دنباله‌دار ۲۱ مارس به نزدیک‌ترین فاصله‌اش از زمین و

۵٫۳ میلیون کیلومتری سیاره‌ی ما می‌رسد. این فاصله حدود ۱۴ برابر مسافت بین زمین و ماه است. در

حقیقت این یکی از دو دنباله‌داری است که در چند روز آینده به ما نزدیک می‌شوند. دیگری که کاملا کم نورتر

است، P/2016 BA14 نام دارد و ۲۲ مارس به ۳٫۵ کیلومتری زمین می‌رسد. این دو مدارهایی کاملا شبیه به

هم دارند و این بدین معنیست که در حقیقت از قطعات یک دنباله‌دار هستند. این دنباله‌دارها به زودی به

آسمان نیمکره‌ی شمالی وارد می‌شوند.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲۸ اسفند ۹۴): صورت فلکی W شکل ذات الکرسی



فایل پیوست 6611


عکس از «راجلیو برنال اندرو» (Rogelio Bernal Andreo)

صورت فلکی ذات الکرسی را می‌توان در شمال آسمان دید و آن را با شکل W مشهوری که دارد تشخیص

داد. هرکدام از ستاره‌های این صورت فلکی در یکی از زاویه‌های حرف انگلیسی W قرار گرفته است. عکس

بالا که به صورت موزاییکی گرفته شده ۱۵ درجه را پوشش داده و در آن علاوه بر پنج ستاره‌ی مشهور ذات

الکرسی، سحابی‌های تاریک و روشن خوشه‌های ستاره‌ای زیادی دیده می‌شود. ستاره‌ی آلفای صورت

فلکی ذات‌الکرسی که با نام «صدر» هم شناخته می‌شود را می‌توان در قسمت پایین سمت راست عکس

به رنگ زرد-نارنجی دید. قطر این ستاره ۴۰ برابر خورشید است ولی دمای خیلی کمتری دارد. با این حال

آن‌قدر پرنور است که از فاصله‌ی ۲۳۰ سال نوری همچنان خیلی پرنور دیده می‌شود. ستاره‌ی وسطی

ذات‌الکرسی که ۵۵۰ سال نوری با ما فاصله دارد و با سرعت خیلی زیاد دور خودش می‌چرخد، گاما ذات

الکرسی نام دارد و دمای آن خیلی از خورشید بیشتر است. این ستاره در طول موج فرابنفش تابش خیلی

قدرتمندی دارد که باعث می‌شود اتم‌های هیدروژن سحابی‌های نزدیکش یونیزه شوند و در نتیجه در نزدیکی

آن بتوانیم سحابی‌های نشری را ببینیم. جالب است که اگر موجوداتی روی سیاره‌ای در مدار «آلفا

قنطورس» نزدیک‌ترین منظومه‌ی ستاره‌ای به زمین زندگی کنند، می‌توانند خورشید ما را به عنوان ستاره‌ی

۶ام صورت فلکی ذات‌الکرسی ببینند.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۱ فروردین ۹۵): غروب زیبای اعتدال بهاری


فایل پیوست 6612


عکس از «رونالد کریستن»

عکسی که می‌بینید در شمال غرب ایلینویز آمریکا گرفته شده است. در این تصویر خورشید دارد در انتهای

جاده‌ای شرقی-غربی غروب می‌کند. به طور کلی دیروز در انتهاب غربی جاده‌هایی که شرقی-غربی بودند

می‌شد خورشید را در حال غروب دید. امروز صبح هم می‌شد آن را در حال طلوع از انتهای شرقی دید. این

اتفاق فقط در «اعتدالین» می‌افتد. یعنی زمانی که خورشید دقیقا از شرق طلوع و دقیقا در غرب غروب

می‌کند. این عکس پارسال همین موقع گرفته شده و اعتدال مارس ۲۰۱۵ را نشان می‌دهد. در این زمان

برای بسیاری از کشورهای نیمکره‌ی شمالی بهار و برای بسیاری از کشورهای نیمکره‌ی جنوبی پاییز شروع

می‌شود.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۲ فروردین ۹۵): ماه کاذب در آلاسکا


فایل پیوست 6616


عکس از «سباستین سارلوس» (Sebastian Saarloos)

در آسمان چه اتفاقی افتاده است؟ این عکس که سال ۲۰۱۳ در آلاسکا گرفته شده ماه را نشان می‌دهد که

در شب یک منظره‌ی برفی را روشن کرده است. ماه در حالت تربیع اول بوده و دور آن هاله تشکیل شده

است. در سمت راست و چپ آن هم پدیده‌ی «ماه کاذب» (Moondogs) دیده می‌شود. نام علمی این پدیده

«پارسلین» (Paraselene) است. این پدیده زمانی ایجاد می‌شود که نور ماه از کریستال‌های یخ شش

وجهی نازک در ابرهای مرتفع سیروس عبور می‌کند. ماه کاذب معمولا به صورت قسمتی از هاله‌ی ۲۲ درجه

از ماه دیده می‌شود و به اندازه‌ی حدود ۱۰ ماه کامل از ماه فاصله دارد.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.
‌

[محمود قادری]

تصویر نجومی روز ناسا (۳ فروردین ۹۵): هواتاب برفراز آزورس


فایل پیوست 6617

چرا در این عکس کل آسمان مثل رنگین کمان می‌درخشد؟ پاسخ آن در پدیده‌ی «هواتاب» نهفته است. در

این پدیده معمولا عاملی باعث بوجود آمدن امواجی در اتمسفر زمین می‌شود. به این‌ها هم گاهی اوقات

امواج گرانشی گفته می‌شود که البته نباید آن را با امواج گرانشی فضا-زمان اشتباه گرفت. به هر صورت

نوسانات موجی هستند که آسمان شب را به این شکل در می‌آورند. ولی رنگ‌ها از کجا می‌آیند؟ رنگ قرمز

از از مولکول‌های هیدروکسیل که در ارتفاع ۸۷ کیلومتری توسط تابش فرابنفش خورشید برانگیخته شده‌اند

ساطع می‌شود. رنگ‌های نارنجی و سبز را عناصر سدیم و اکسیژن از ارتفاعی کمی بالاتر ساطع می‌کنند.

این عکس به هنگام صعود از کوه پیکو در آزروس پرتغال گرفته شده است. نور زمینی از جزیره‌ی فایال در

اقیانوس اطلس می‌آید. در پس هواتاب هم می‌توان آسمان پرستاره‌ی شب به همراه نوار راه شیری و

کهکشان اندرومدا را دید.

عکس بزرگتر را در سایت تصویر نجومی روز ناسا ببینید.