تصویر روز نجوم- Apod

[Edwin]

Astronomy Picture Of Day

تصویر روز نجوم

سایت ناسا هر روز یکی از زیباترین عکس های نجومی را به همراه توضیحات آن در این لینک قرار می دهد تا علاقه مندان از آن بهره مند گردند. این عکس ها از لینک apod.nasa.gov در دسترس است.

این تاپیک جایگاهی است برای ارائه ی زیباترین عکس های نجومی APOD، توضیحات مربوط به آن ها و بحث و تبادل نظر پیرامون آن ها.

[Saeed Jafari]

آپولو 17: یک نمای سه­بعدی از مدار ماه

23 آذر (13 December)

Image Credit: Gene Cernan, Apollo 17, NASA; Anaglyph by Patrick Vantuyne

عینک­های قرمز/آبی خود را درآورید و تماشای این نمای سه­بعدی فوق­العاده از دنیایی دیگر را امتحان کنید. این منظره توسط فرمانده­ی ماموریت آپولو 17، یوجین سرنان، در تاریخ 11 دسامبر سال 1972، ثبت شده است. در آن زمان آپولو 17، یک مدار پیش از کاهش ارتفاع برای فرود بر ماه قرار داشت. این تصویر برجسته­ی سه­بعدی از دو عکس (AS17-147-22465 و AS17-147-22466) مونتاژ شده است. این عکس­ها از منظر فرمانده سرنان از درون ماژول ماه­نشین «چلنجر»، هنگامی که به همراه دکتر هریسون اشمیت بر فراز محل فرود آپولو 17 در دره­ی تورس-لیترو (Taurus-Littrow) پرواز می­کردند، گرفته شده است. دامنه­ی وسیع و آفتاب­تابیده­ی قله­ی مسیف جنوبی (South Massif) در نزدیکی مرکز تصویر، برفراز سمت چپ زمین تاریک تورس-لیترو سربرافراشته است. در فراسوی کوه­ها به سمت لبه­ی ماه، دریای آرامی نهفته است. ماژول فرماندهی «آمریکا» که توسط رون ایوانز هدایت می­شد، در مدار خود در پیش­زمینه تصویر در برابر قله­ی مسیف جنوبی دیده می­شود.










http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

جهان در سایه

23 آذر (13 December)

Image Credit & Copyright: Dennis L. Mammana (TWAN)

در صبح روز 14 نوامبر، شیفتگان آسمان از سراسر جهان بر روی این سیاره­ی کوچک گرد هم آمدند تا در منطقه مرکزی سایه­ی ماه بایستند. البته، این سایه­ی ماه در طول خورشیدگرفتگی کلی ماه گذشته گسترده شد، و این سیاره­ی کوچک در واقع ساحل دریا در «جزیره سبز» در سواحل کوئینزلند استرالیا است. این تصویر، نخستین طرح سیاره‌ی کوچک از یک خورشید‌گرفتگی ‌کلی است؛ 8 تصویر به صورت دوار و دیجیتالی به هم وصل شده­اند تا این تصویر 180×360 درجه را پوشش دهد. عکاس بی­باک این تصویر، برای خلق آن مجبور بوده در طول لحظات پرهیجان کامل شدن گرفتگی، هم از منظره روبه خورشیدگرفتگی و هم از جهت پشت به آن (!) عکس بگیرد. در نزدیکی افقِ این سیاره‌ی کوچک، خورشید گرفته ‌شده به همراه تاج درخشان پیرامون خود درست در بالای مرکز تصویر دیده می‌شود‌. سیاره‌ی زهره نیز در بالای قاب تصویر دیده می­شود. در پایین سمت راست، ستاره‌ی درخشان شباهنگ در نوک درخت بسیار بلند می‌درخشد.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

زمانی که جوزا به سوی پارانال شهاب می‌فرستد

25 آذر (15 December)






Image Credit & Copyright: Stéphane Guisard (Los Cielos de America), TWAN

در این هفته، بارش شهابی سالانه‌ی جوزایی از کانون بارش در صورت‌­فلکی دوپیکر بر زمین بارید. این نمای آسمانی در ساعت‌های اولیه‌‌ی روز 14 دسامبر در نزدیکی زمان اوج بارش ثبت شده است. این تصویر، که از صحرای تاریک آتاکامای شیلی بر فراز رصدخانه‌ی پارانال ESO گرفته شده، شخانه­های بسیار زیبای جوزایی را در ترکیبی دقیق از 30 نوردهی که هرکدام 20 ثانیه طول کشیده، نشان داده است. در پیش‌زمینه‌ی تصویر، چهار تلسکوپ بسیار بزرگ پارانل، چهار تلسکوپ کمکی و تلسکوپ پویشی VLT که همگی باز هستند، دیده می‌شود. مشتری (چپ)، جبار (بالا و چپ) و نوار کم‌نور راه شیری، کل آسمان بالای صحرا را بایکدیگر شریک شده اند. گرد و غبار جاروب شده از مدار سیارک فعال 3200Phaethon به شکل شهاب‌های جوزایی با سرعت 22 کیلومتر در ثانیه به جوّ وارد می‌شوند.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

MWC 922: سحابی مربع سرخ

26 آذر (16 December)





Image Credit & Copyright: Peter Tuthill (Sydney U.) & James Lloyd (Cornell)
چه چیزی باعث می­شود یک سحابی به شکل مربع پدیدارشود؟ هیچ کس کاملاً مطمئن نیست. با این وجود، به نظر می رسد که منظومه­ی ستاره­ای داغ موسوم به MWC 922، در یک سحابی با چنین شکلی (مربع) جاسازی شده باشد. تصویر بالا ترکیبی است از نوردهی­های فروسرخ از تلسکوپ­های هِیل (Hale) در قله­ی پالومار در کالیفرنیا، و کِک-2 (Keck-2) در موناکی در هاوایی. یکی از فرضیه­های اصلی پیشرو درباره­ی سحابی مربع این است که ستاره یا ستاره­های مرکزی آن در طول یکی از آخرین مراحل تکامل، مخروطی از گاز را به نحوی بیرون فرستاده­اند. در MWC 922، این مخروط­ها به طور اتفاقی زوایای قائمه ایجاد کرده­اند و از پهلو دیده­می­شوند. شواهد تأییدکننده­ی فرضیه­ی مخروطی در این تصویر شامل پره های شعاعی است که احتمالاً در طول دیواره­های مخروط کشیده شده­اند. محققان بر این باورند که اگر این مخروط­ها را از زاویه­ی دیگری ببینیم، شبیه به حلقه­های غول­پیکر ابرنواختر 1987A به نظر می رسند، و این احتمالاً نشان می دهد که ستاره ای در MWC 922 ممکن است یک روز خود در یک ابرنواختر مشابه منفجرشود.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

NGC 922: کهکشان حلقه­ای برخوردی

27 آذر (17 December)





Image Credit: NASA, ESA; Acknowledgement: Nick Rose

چرا این کهکشان دارای تعداد بسیار زیادی سیاه چاله­ی بزرگ است؟ هیچ کس دلیل آن را به طور قطع نمی­داند. اما آن­چه بی­تردید درست است این است که NGC 922 یک کهکشان حلقه­ای است و در حدود 300 میلیون سال پیش توسط برخورد یک کهکشان بزرگ و کوچک بایکدیگر ایجاد شده است. این برخورد کهن، درست شبیه به تکه سنگی که درون آب برکه افتاده­است، امواجی از گاز با چگالی بالا را از کانون برخورد در نزدیکی مرکز به اطراف می­فرستد، که بعدها تا حدی متراکم شده و ستاره­ها را پدید می­آورد. در تصویر بالا کهکشان NGC 922 را به همراه حلقه­ی زیبا و پیچیده آن در امتداد سمت چپ می­بینیم که به تازگی توسط تلسکوپ فضایی هابل تصویربرداری­شده­است. اما، مشاهدات رصدخانه­ی اشعه X چاندرا از کهکشان NGC 922، چندین گره درخشان اشعه X را نشان می دهد که به احتمال زیاد سیاه­چاله­های بزرگ هستند. تعداد بسیار زیاد سیاه­چاله­های عظیم و پرجرم تا حدودی تعجب­آور بود، زیرا ترکیب گازهای NGC 922 - غنی از عناصر سنگین – باید مانع شکل­گیری تقریبا هر­چیز عظیم و پرجرمی می­شد. پژوهش در این­باره مطمئناً ادامه خواهد یافت. کهکشان NGC 922 در حدود 75000 سال نوری وسعت دارد، در فاصله­ی حدود 150 میلیون سال نوری نهفته است، و می توان آن را با یک تلسکوپ کوچک در صورت فلکی کوره (Fornax) دید.








http://www.nightsky.ws

[Saeed Jafari]

یک ستون خورشیدی بر فراز سوئد

28 آذر (18 December)

Image Credit & Copyright: Göran Strand

آیا تا بحال یک ستون خورشیدی دیده­اید؟ هنگامی که هوا، سرد و خورشید، در حال طلوع یا غروب است، بلورهای یخی درحال سقوط می توانند نور خورشید را بازتاب و یک ستون غیر معمول از نور را ایجاد کنند. گاهی زمانی که یخ از سطح ابرهای بالایی فرومی افتد، کریستال­هایی به شکل مسطح و شش وجهی ایجاد می­شوند. مقاومت هوا باعث می شود که این کریستال ها درزمان تاب خوردن و فروافتادن به سمت زمین، اکثراً در حالت تقریبا مسطح قرار بگیرند. نور خورشید از بلورهایی که کاملاً در یک تراز قرار دارند، منعکس شده و پدیده­ی ستون خورشیدی را ایجادمی­کند. در تصویر بالا که در هفته گذشته گرفته شده، یک ستون خورشیدی براثر بازتاب نور غروب آفتاب بر فراز Östersund در سوئد دیده­می­شود.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

NGC 5189: سحابی سیاره­ای فوق­العاده پیچیده

29 آذر (19 December)





Image Credit: NASA, ESA, Hubble Heritage Team (STScI/AURA)

چرا این سحابی اینقدر پیچیده است؟ هنگامی که یک ستاره مانند خورشید ما در حال مرگ است، لایه های بیرونی خود را، خارج می­کند و معمولا به یک شکل ساده و کلی درفضا رهامی­کند. این سحابی­ها گاهی اوقات به شکل یک کُره، گاهی شبیه به یک دو لُبی (دَمبلی یا دوقطبی)، و گاهی اوقات شکل یک حلقه یا مارپیچ هستند. با این حال، در مورد سحابی سیاره ای NGC 5189، هیچ یک از این ساختارهای ساده پدید نیامده­اند. برای یافتن دلیل آن، تلسکوپ فضایی هابل از مدار زمین به تازگی NGC 5189 را با جزئیات بسیار کامل مورد مشاهده قرارداده­است. یافته­های قبلی وجود چندین دوره از خروج مواد را نشان داده­اند، از جمله یکی از موارد اخیر آن که به شکل یک چنبره­ی درخشان اما کج­ومعوج به صورت افقی در سراسر مرکز تصویر بالا امتدادیافته­است. به نظر می رسید که نتایج همواره مطابق با این فرضیه­اند که ستاره­ی در حال مرگ بخشی از یک منظومه­ی ستاره­ای دوتایی با محور تقارن درحال حرکت تقدیمی است. اما با توجه به این داده­های جدید، پژوهش دراین­باره مطمئناً ادامه­خواهدداشت. NGC 5189 در حدود سه سال نوری وسعت دارد و در فاصله­ی حدود 3000 سال نوری در سمت صورت فلکی جنوبی مگس (Musca) نهفته است.
















http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

M33: کهکشان مثلثی

30 آذر (20 December)

Image Credit & Copyright: Robert Gendler, Subaru Telescope (NAOJ)
Image data: Subaru Telescope, Robert Gendler, Brigham Young University Obs., Johannes Schedler

صورت­فلکی کوچک مثلث شمالی پناهگاه امن این کهکشان با شکوه مارپیچی (M33) است که مستقیمأ رخ به سوی ما دارد. سایر نام­های مشهور آن عبارت­اند از کهکشان فرفره (چرخک) و یا تنها کهکشان مثلثی. کهکشان M33 بیش از 50 هزار سال نوری قطر دارد و سومین کهکشان بزرگ در گروه محلی کهکشان­ها پس از کهکشان آندرومدا و کهکشان راه شیری است. از فاصله­ی حدود 3 میلیون سال نوری از راه شیری، به­نظر­می­رسد که این کهشکان، قمر کهکشان آندرومدا است و زمانی که ستاره­شناسان درون هریک از این کهکشان­ها به سوی هم می­نگرند بدون شک می­توانند مناظر بسیار تماشایی و جالبی از منظومه­های ستاره­ای مارپیچ عظیم یکدیگر ببینند. اما در این تصویر بسیار دقیق موزاییکی ترکیب­شده از 25 پانل که از زمین گرفته شده، خوشه­های ستاره­ای آبی و مناطق صورتی­رنگ شکل­گیری ستارگان کهکشان M33، که نشان­دهنده­ی طرح بازوهای آزادانه پیچ­وتاب­خورده­ی آن هستند، به خوبی دیده می­شود. در واقع، سحابی غارمانند NGC 604 درخشان ترین منطقه­ی شکل­گیری ستاره در این کهکشان است، که در این تصویر در موقعیت ساعت 1 از مرکز کهکشان دیده می شود. جمعیت به­خوبی اندازه­گیری­شده­ی ستاره­های متغیر کهکشان M33 همانند ساکنین کهکشان آندرومدا (M31)، به ما کمک کرده­اند تا برای تعیین مقیاس فاصله­ها در کل عالم، از این کهکشان مارپیچی نزدیک به عنوان یک معیار کیهانی استفاده­کنیم.














http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

جبار بر فراز اِل کاستیلو

1 دی (21 December)

Image Credit & Copyright: Stéphane Guisard (Los Cielos de America, TWAN)
Credits: D. Flores and B. Pichardo (Inst. Astronomia UNAM), P. Sánchez and R. Nafate (INAH)

به انقلاب زمستانی ماه دسامبر خوش آمدید؛ روزی که دنیا به پایان نمی‌رسد… حتی اگر تقویم مایاها این­گونه گفته باشد. برای گرامی­داشت این روز، به این تصویر رویایی طلوع جبار بر فراز اِل کاستیلو (El Castillo) نگاهی بیاندازید. ال کاستیلو هرم میانی Chichén Itzá، یکی از مراکز مایایی‌ در شبه‌جزیره‌ی یوکاتان است. این بنا که به عنوان معبد کوکولخان (Kukulkan) نیز مشهور است،30 متر ارتفاع دارد و پهنای آن در قسمت پایه 55 متر است. ساختار این بنا، که توسط تمدن پیش-کلمبیایی بین قرن 9 تا 12 ساخته شده، به شکل یک سری از پله­های چهارگوش است که به خاطر هم­ترازی­های نجومی موردتوجه قرار گرفته و می­توان از آن به عنوان یک گاه‌شمار استفاده کرد. در واقع مایایی‌ها اخترشناسان و ریاضی‌دانان قابل و ورزیده­ای بودند که می­توانستند به‌طور دقیق با استفاده از حرکت چرخه‌ای ستارگان، خورشید، ماه و سیارات زمان را محاسبه‌ کنند و تقویم درست کنند. ستارگان صورت فلکی امروزی جبار از درون ابرها در این منظره‌ی آسمان شب، به صورت یک لاک‌پشت در آسمان مایا دیده می­شوند. Tak sáamal (تا فردا!).


















http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

زحل در شب

2 دی (22 December)

Image Credit: NASA, JPL-Caltech, Space Science Institute, Cassini Imaging Team

شکوهی که به ندرت می­توان دید در این تصویر بسیار زیبا و باشکوه از سایه­ی زحل نشان­داده­شده­است. این تصویر توسط فضاپیمای کاسینی طی 174مین گردش آن در روز 17 اکتبر سال 2012 گرفته­شده. در این عکس، سمت شب این سیاره­ی حلقه­دار از زاویه­ی دید 19 درجه زیر صفحه­ی حلقه­ها و در فاصله­ی حدود 800 هزار کیلومتری، درحالی­که خورشید تقریبا به­طور مستقیم در پشت این سیاره قراردارد، دیده­می­شود. مجموعه­ی 60 عکس موزاییکی که با فیلترهای فروسرخ، قرمز و بنفش گرفته­شده­اند برای خلق این نمای رنگ­افزوده­ی رنگ­مجازی ترکیب­شده­است. حلقه­های زحل که نور خورشید به شدت از پشت به آن­ها تابیده است، در جایی که از سیاره فاصله دارند درخشان به­نظرمی­رسند، اما در مقابل این غول گازی به صورت طرح تیره­ی ضد نور دیده­می­شوند. در بالای مرکز تصویر، این حلقه­ها نور ضعیف وهم­انگیزی را بر روی سطح بالایی ابرهای سیاره منعکس­می­کنند، درحالی که سایه­ی زحل نیز بر روی حلقه­ها گسترده­شده­است. عکس مشابه دیگری از کاسینی در سال 2006، سیاره­ی زمین را نیز به­صورت یک نقطه­ی آبی کم­رنگ در دوردست به­تصویرکشید. درعوض، این چشم­انداز قمر یخی انسلادوس (نزدیک به حلقه) و تتیس را در زیر حلقه در سمت چپ درخود جای­داده­است.












http://www.nightsky.ws