تصویر روز نجوم- Apod

[Edwin]

Astronomy Picture Of Day

تصویر روز نجوم

سایت ناسا هر روز یکی از زیباترین عکس های نجومی را به همراه توضیحات آن در این لینک قرار می دهد تا علاقه مندان از آن بهره مند گردند. این عکس ها از لینک apod.nasa.gov در دسترس است.

این تاپیک جایگاهی است برای ارائه ی زیباترین عکس های نجومی APOD، توضیحات مربوط به آن ها و بحث و تبادل نظر پیرامون آن ها.

[Saeed Jafari]

هاله ی چهارگانه ی ماه بر فراز اسپانیا

13 آذر (3 December)

Image Credit & Copyright: Dani Caxete

گاهی بارش بلور‌های یخ، جوّ را تبدیل به یک عدسی غول پیکر می‌کند و باعث می‌شود هاله‌ها و کمان‌هایی پیرامون خورشید و ماه پدید آیند. شب شنبه­ی گذشته در مادرید اسپانیا چنین شرایطی رخ داد؛‌ در آن آسمان زمستانی نه فقط ماه درخشان بلکه چهار هاله‌ی کم‌یاب ماه هم به نمایش گذاشته شده بودند. درخشان‌ترین جرم در نزدیکی لبه­ی بالایی تصویر فوق ، ماه است. نور ماه از میان بلورهای رقصان شش‌وجهی یخ عبور کرده و به صورت هاله‌ای 22 درجه پیرامون ماه شکسته شده است . در امتداد افقی این هاله‌ی 22 درجه، ستون‌های کریستال‌های یخی، هاله‌ای دایره‌ای شکل ایجاد کرده‌اند. نادر‌تر از این هاله، (سومین) کمان در 46 درجه‌ای ماه می باشد که اینجا در این نمای زیبای زمستانی به شکل یک رنگین‌کمان ظاهر شده است؛ این کمان با عبور و شکست نور از میان کریستال‌های رقصان دوردست­تر یخ ایجاد می­شود. افزون بر این، بخشی از کل یک هاله‌ی 46 درجه­ی دایره­ای شکل نیز دیده می‌شود. بنابراین یک هاله‌ی چهارگانه­ی بسیار نادر، مخصوصاً برای ماه، در این تصویر ثبت شده است. در پیش‌زمینه­ی تصویر، درختان پوشیده از برف در امتداد جاده‌ی Puerto de Navacerrada در رشته‌کوه‌های Sierra de Guadarrama در نزدیکی مادرید قرار گرفته‌اند. در پس‌زمینه­ی تصویر، در دوردست، نمای آسمانی مشهور زمستان در میان کمان‌های درونی و بیرونی دیده می­شود، که شامل ستاره­ی شباهنگ،‌ کمربند جبار و ابط الجوزا است. هاله‌ها و کمان‌ها به­طور معمول تنها بین چند دقیقه تا چند ساعت باقی‌ می‌مانند، بنابراین اگر یکی از آن‌ها را دیدید،‌ وقت آن است که خانواده، ‌دوستان یا همسایه‌ها را دعوت کنید تا در تماشای این چشم­انداز عجیب و زیبای آسمان عدسی­گون با شما سهیم شوند.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

در مرکز گردباد قطب شمال زحل

14 آذر (4 December)

Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

در قطب شمال زحل چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ گردبادی از ابرهای چرخان عجیب و پیچیده شکل گرفته است. مرکز این گردباد در هفته­ی گذشته با جزئیات بی سابقه ای توسط فضاپیمای روباتیک کاسینی که در حال گردش به دور زحل است، تصویربرداری شد. این ابرها در مرکز یک سامانه­ی ابر شش وجهی غیرعادی، که قطب شمال زحل را در برگرفته، قرار دارند. تنها چند سال است که قطب شمال زحل، بواسطه­ی حرکت تقدیمی آن چرخیده و در نور خورشید قرار گرفته است، و در گذشته کاسینی فقط تصاویر فروسرخ از این منطقه که در سایه قرار داشت گرفته بود. تصویر بالا خام و پردازش نشده است و در حال آماده­سازی برای انتشار در سال 2013 می باشد. چند عکس مشابه از این منطقه، به تازگی تبدیل به یک فیلم شده اند. دانشمندان علوم سیاره­ای مطمئناً برای مدت قابل توجهی به مطالعه­ی این گونه­ی بسیار غیرمعمول از شکل گیری ابر ادامه خواهند داد.








http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

فوران های پلاسما از کهکشان رادیویی هرکول آ

15 آذر (5 December)

Image Credit: NASA, ESA, S. Baum & C. O'Dea (RIT), R. Perley and W. Cotton (NRAO/AUI/NSF),

and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)

علت انتشار چنین فوران­های خارق­العاده­ای از این کهکشان چیست؟ هیچ کس به طور قطع نمی­داند، اما به احتمال زیاد به سیاه­چاله­ی عظیم و پرجرم مرکز آن مربوط است. کهکشان واقع در مرکز تصویر، معروف به هرکول آ، در نور مرئی یک کهکشان بیضوی نسبتاً معمولی به نظر می رسد. اما هنگامی که تصویر آن در امواج رادیویی ثبت شده است، فوران­های فوق العاده عظیمی از پلاسما با طول بیش از یک میلیون سال نوری ظاهر شده­اند. کهکشان مرکز این عکس به نام 3C 348 نیز شناخته شده است. تحلیل جزئیات نشان داده که این کهکشان در واقع بیش از 1000 بار عظیم­تر و پرجرم­تر از کهکشان راه شیری ما است و سیاه­چاله­ی مرکزی آن نیز نزدیک به 1000 بار پرجرمتر از سیاه­چاله­ی مرکز کهکشان راه شیری ما است. تصویر بالا توسط تلسکوپ فضایی هابل، در حال گردش به دور زمین ، در نور مرئی گرفته شده است و سپس با تصویر رادیویی که به‌تازگی مجموعه­ی بسیار بزرگ (VLA) تلسکوپ‌های رادیویی در نیومکزیکو آمریکا گرفته‌اند ترکیب شده است. پدیده­ی فیزیکی که این فوران‌ها را ایجاد کرده است و همچنین منبع انرژی احتمالی که باعث می‌شود مواد با چرخش درون سیاه چاله‌ی مرکزی سقوط کنند همچنان به عنوان موضوع تحقیقات باقی مانده است.








http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

توکانا 47 در نزدیکی ابرماژلانی کوچک

16 آذر (6 December)

Image Credit & Copyright: Ivan Eder

خوشه­ی ستاره­ای کروی توکانا 47 (47 Tuc)، الماسی است که در آسمان جنوبی می­درخشد. این جرم آسمانی که به نام NGC 104 نیز شناخته شده است، به همراه حدود 200 خوشه­ی ستاره­ای کروی دیگر در میان هاله­ی کهکشان راه شیری سرگردان است. این دومین خوشه­ی کروی درخشان (پس از امگا قنطورس) است که از کره­ی زمین دیده می شود. این خوشه در فاصله­ی 13 هزار سال نوری نهفته است و می توان آن را با چشم غیرمسلح در نزدیکی ابر ماژلانی کوچک (SMC) در صورت فلکی توکان یافت. البته ابر ماژلانی کوچک، یک قمر کهکشانی برای راه شیری است که در حدود 210هزار سال نوری از ما فاصله دارد و بدین ترتیب از لحاظ فیزیکی به توکانا 47 نزدیک نمی­باشد. ستارگان واقع در حاشیه­ی SMC ، در گوشه­ی بالایی سمت چپ این نمای گسترده­ی آسمان جنوبی دیده می­شوند. در سمت راست و پایین تصویر، خوشه­ی توکانا 47 تقریباً با قطر ظاهری یک ماه بدر دیده می­شود. این خوشه­ی بسیار متراکم حاوی چندین میلیون ستاره در حجم تنها حدود 120 سال نوری است. دور از هسته­ی درخشان خوشه ، غول های قرمز توکانا 47 به آسانی به صورت ستاره های زرد رنگی قابل تشخیص هستند. خوشه­ی کروی 47 Tuc همچنین میزبان یک سیستم ستاره­های دوتایی اشعه ایکس عجیب و غریب نیز می­باشد.








http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

زمین در شب

17 آذر (7 December)

Image Credit : NASA, NOAA NGDC, Suomi-NPP, Earth Observatory,

Data and Processing: Chris Elvidge and Robert Simmon

این نمای چشمگیر از کل زمین در شب، ترکیبی است از عکس­های بدون ابر که در هنگام شب گرفته شده­اند. این عکس­ها در ماه‌های آوریل و اکتبر سال 2012 توسط ماهواره‌ی Suomi-NPP جمع آوری شده­اند. این ماهواره از مدار قطبی در ارتفاع 824 کیلومتر (512 مایل) از سطح و با استفاده از مجموعه‌ی تابش‌سنج تصویربردار فروسرخ-مرئی (VIIRS) خود این تصاویر را گرفته است. مجموعه‌ی VIIRS، به نسبت ابزارهای قبلی تشخیص نور شب جهانی در ماهواره‌های DMSP، حساسیت بیشتر و وضوح بسیار بالاتر و پیشرفته‌تری ارائه می­دهد. این ابزار همچنین در مقایسه با دوربین‌های ایستگاه بین‌المللی فضایی نیز دارای مزایایی است؛ ایستگاه فضایی در هر دو یا سه روز یک بار از نقطه‌ای یکسان بر روی زمین عبور می­کند، اما ماهواره‌ی Suomi-NPP دو بار در طول یک روز، در حدود ساعت 1:30 صبح و 1:30 بعدازظهر به وقت محلی، از فراز نقطه‌ای مشخص بر زمین می‌گذرد. در اینجا به سادگی می توان مراکز پرجمعیت عمده را از روی نور شهرها تشخیص داد. این نورها ردپایی از اثرات فعالیت­ها و نفوذ انسان در سراسر جهان است. همین امر باعث شده که این تصاویر شب‌هنگام از سیاره‌ی زیبای­مان از مهم­ترین و جالب ترین چشم­اندازها از فضا باشد.










http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

طلوع ماه در باکو

18 آذر (8 December)

Image Credit & Copyright: Tunç Tezel (TWAN)

در این منظره از اسکله، یک ماه بدر در حال طلوع است. بازتاب رنگارنگ نور آن بر سطح آب با نور چراغ­های بندرگاه و انعکاس غروب آفتاب در افق غربی در پنچره­های یک آسمان­خراش، همراه شده است. این تصویر دلفریب ترکیبی است از تک­عکس‌هایی با فواصل دو دقیقه‌ای که در 28 نوامبر از باکوی آذربایجان، یکی از شهرهای بندری دریای خزر، گرفته شده‌اند. با این­همه، گرچه تشخیص آن بسیار دشوار است، اما این ماه بدر به درخشندگی و بزرگی سایر ماه‌های بدر نبوده است. درواقع ماه بدر 28 نوامبر در نزدیکی اوج قرار داشت و بدین ترتیب کوچک‌ترین ماه کامل سال 2012 بود. زمانی که این ماه بر فراز تفرجگاه شهر باکو (و همچنین بخش اعظم نیم‌کره‌ی شرقی) طلوع کرد،‌ در سایه­ی ضعیف­تر و روشن­تر زمین یا نیم‌سایه‌ آن قرار داشت. اثر نامحسوس ماه‌گرفتگی نیم‌سایه‌ای (جزئی) تنها به صورت تیرگی جزئی سمت چپ قرص ماه دیده می‌شود. در سوی مقابل به خورشید در آسمان زمین، سیاره‌ی درخشان مشتری نیز، فقط چند روز پس از وضعیت مقابله‌ی خودش، به این ماه کامل پیوسته است.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

فضانوردی که یک ماهواره را شکار کرد

19 آذر (9 December)

Image Credit: STS-51A, NASA

در سال 1984، فضانوردی توانست در ارتفاع بسیار زیادی از سطح زمین، یک ماهواره را به چنگ آورد. این دومین ماهواره­ای بود که در آن ماموریت شکارمی­شد. در تصویر بالا، دِیل آ. گاردنر را می­بینیم، که به وسیله­ی «واحد مانور نفربر» آزادانه پرواز می­کند و درحال اتصال یک ابزار کنترل کننده به نام استرینگر (stringer) به ماهواره­ی درحال چرخش وِستار 6 (Westar 6) است. ماهواره­ی ارتباطی وستار 6 دچار مشکل نقص در عملکرد موشک شد و درنتیجه نتوانست به «مدار هم‌گردش زمین» یا «مدار زمین‌آهنگ» (geosynchronous orbit) که برای آن در نظر گرفته شده بود برسد. ماهواره‌ی دیگری که پیش از این تسخیر شده بود،Palapa B-2، به همراه Westar 6، به سوی بخش باری شاتل فضایی دیسکاوری هدایت و به زمین بازگردانده شدند. پس از آن ماهواره‌ی Westar 6 نیز بازسازی و فروخته­شد.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

فیلم تایم-لپس: خورشید گرفتگی کلی

20 آذر (10 December)





http://www.nightsky.ws/1-15-december.html

Video Credit & Copyright: Colin Legg

آیا تا به حال تجربه­ی دیدن یک خورشید گرفتگی کلی را داشته­اید؟ فیلم تایم-لپس (وقفه زمانی) بالا یک چنین خورشیدگرفتگی را آن­گونه که در ماه گذشته از استرالیاقابل رویت بود با جزئیات خارق­العاده به تصویر کشیده است. همانطور که در آغاز فیلم می­بینیم، درخشش کم­نور خورشید و زمین اطراف آن به سختی محسوس است. اما ناگهان، زمانی که ماه حرکت می­کند تا تقریباً کل خورشید را بپوشاند، تاریکی از سمت چپ - بخش کاملاً پوشیده شده از خورشید - به درون تصویر می­خزد. در زمان گرفت کلی، تنها تاج درخشان خورشیدی از لبه­ی ماه به بیرون راه می یابد، و به تدریج تاریکی شما را دربرمیگرد. با این وجود افق های دوردستی که در تاریکترین قسمت از سایه واقع نشده­اند، هنوز هم روشن هستند. در اواسط گرفت کلی، تاریکی ایجاد شده توسط مخروط سایه - محوری از سایه که به ماه می­رسد - به افق زیر خورشیدِ پوشیده شده سرازیر می­شود. زمانی که گرفت کلی خورشید به پایان می رسد - معمولا پس از چند دقیقه – این روند معکوس می­شود و سایه ماه به سمت دیگر حرکت می کند. تجربه­ی خورشیدگرفتگی را اغلب می توان در تجمعات سازمان یافته در طول مسیر باریک گرفتگی و همچنین کشتی ها و پروازهای تخصصی به دست آورد.

www.nightsky.ws

[Saeed Jafari]

NGC 604: مهد غول­پیکر ستارگان

21 آذر (11 December)

Image Credit: Hubble Legacy Archive, ESA, NASA; Processing - Donald Waid

ستارگان گاهی در میان هرج­و­مرج و آشفتگی متولد می­شوند. حدود 3 میلیون سال پیش در کهکشان همسایه M33، گره­های متراکم داخلی مثل قارچ درون ابر بزرگی از گاز سبز شدند که توسط نیروی گرانش درهم فروریختند تا به شکل ستاره درآیند. اما NGC 604 آن­قدر بزرگ بود که می­توانست ستاره­های کافی برای ایجاد یک خوشه­ی کروی را شکل دهد. بسیاری از ستاره های جوان این ابر در تصویر بالا از تلسکوپ فضایی هابل، همراه با آنچه که از ابر گازی اولیه باقی مانده است، قابل مشاهده هستند. برخی از ستارگان که بسیار عظیم بودند، تا کنون تکامل یافته و در یک ابرنواختر منفجر شده­اند. تابش نور درخشان­ترین ستارگانی که باقی­مانده­اند، آن­چنان پرانرژی است که این ستارگان توانسته­اند یکی از بزرگترین ابرهای هیدروژن یونیزه شده­ی شناخته شده را ایجاد کنند؛ ابری که قابل قیاس با سحابی رتیل در ابر ماژلانی بزرگ، همسایه­ی نزدیک کهکشان راه شیری، است.












http://www.nightsky.ws/

[Saeed Jafari]

راه شیری بر فراز جنگل درختان تیردان

22 آذر (12 December)





Image Credit & Copyright: Florian Breuer

در مقابل یک پس­زمینه­ی مشهور از ستارگان و کهکشانها، تعدادی از درختان غیرعادی زمینی قرارگرفته­اند. این درختان که با نام درختان تیردان شناخته­شده­اند، در واقع گیاهان آلوئه­ی پرآبی هستند که می توانند در ابعاد و اندازه­های درختان رشد کنند. نام درخت تیردان از کارایی تاریخی شاخه­های توخالی این گیاهان به عنوان نگهدارنده­ی ناوک یا تیر گرفته­شده­است. تصویر بالا از این درختان، که عمدتاً در آفریقای جنوبی یافت می­شوند، یک تصویر ترکیبی از 16 نوردهی است که در «جنگل درختان تیردان» واقع در جنوب نامیبیا گرفته شده. سنّ برخی از بلندترین درختان تیردان در این پارک حدود 300 سال تخمین زده می شود. در پشت درختان نورهای شهر کوچک کیتمانشوپ در نامیبیا دیده می­شود. در دوردست، در سراسر پس­زمینه­ی تصویر، نوار مرکزی با شکوه کهکشان راه شیری ما خمیده­شده است. حتی در فاصله دورتر، در سمت چپ تصویر، ابرهای کوچک و بزرگ ماژلانی قابل مشاهده­اند؛ این قمرهای کهکشانی کوچکتر از کهکشان راه شیری از اجرام برجسته در آسمان نیمکره جنوبی زمین هستند.














http://www.nightsky.ws/