اصول پیمایش در آسمان

[محمدرضا صادقیان]

سلام به دوستان نجومی خودم...
-------------------------------------------
از اسم تاپیک مشخصه که قراره در مورد پیمایش در آسمان صحبت کنیم...
--------------------------------------------
اول از پست هایی که در تاپک پرسش و پاسخ رصدی گذاشته شده ، استفاده میکنیم و در ادامه منتظر صحبت های بقیه دوستان هستیم.
------------------------------------------
موفق باشین...

[rezash]

یکی از مهمترین و مشهورترین اشکال و صورتواره های راهنما در آسمان ملاقه دب اکبر است.





این ملاقه به قدری بارز است و شهرت دارد که خیلی از عموم شکل کلی این ملاقه را به عنوان صورت فلکی دب اکبر میشناسند در صورتیکه صورت فلکی دب اکبر بزرگتر است و ملاقه قسمتی از شکل کلی آنرا تشکیل میدهد.

شهرت و معروفیت این صورتواره به چند دلیل مهم دارد.ابتدا شکل خاصی است که متشکل از هفت ستاره نسبتا پرفروغ میباشد و اغلب آنرا به شکل یک ملاقه یا آبگردان بزرگ میبینیم.همچنین این صورتواره به دلیل اینکه از جمله صورتهای فلکی دور قطبی است در اغلب شبهای سال به دور ستاره قطبی قابل رویت است مگر اینکه در مواقعی از سال به دلیل وجود موانع یا قرارگیری در عرضهای جنوبی تر کاملا مشخص نشود.

دلایل نجومی مهمی نیز دارد که این صورتواره را به یکی از مهمترین مراجع در زمینه ستاره شناسی بدل کرده است.

یکی از مهمترین راهنماها برای رسیدن به ستاره قطبی است.هرگاه خطی فرضی از دو ستاره دبه و مراق ترسیم نمائیم پس از طی مسافتی حدود 5 برابر این خط به ستاره قطبی خواهد رسید.

فاصله دبه تا مراق حدود 5 درجه است که همین برای تخمین فاصله ها در آسمان کفایت میکند لیکن بقیه ستاره های دب اکبر نیز برای تخمین فاصله به کار می آیند.

از ستاره قائد در ابتدای دسته ملاقه تا دبه در آنسوی ملاقه حدود 25 درجه میباشد.از ستاره ی قائد تا ستاره مغرز در انتهای دسته ملاقه حدود 15 درجه میباشد.از دبه تا مغرز حدود 10 درجه میباشد.

همانطور که دیدیم فاصله هائی از 5 تا 25 درجه را میتوان از روی این صورتواره تشخیص داد.

یکی از دیگر راهنماهای مهم این صورتواره تخمین نور ظاهری ستارگان یا قدر سنجی است.این ستارگان تقریبا قدر ظاهری مشابه یکدیگر دارند و تفاوت روشنائی ظاهریشان کمک بزرگی در قدر سنجی در مقیاسهای نزدیک به هم میکند.

ستاره دبه که پرنورترین ستاره ملاقه میباشد قدری حدود 1/8+ دارد.ستاره قائد دارای قدر ظاهری 1/9+ میباشد.قدر ظاهری ستاره مراق 2/3+ است.ستاره عناق 2/3+ و ستاره فخذ نیز دارای قدر ظاهری 2/4+ میباشد.

به این دلیل که قدر ظاهری این ستارگان نزدیک به هم میباشد به منجمین در تخمین قدر ستارگان در تخمینهای اعشاری کمک خواهد کرد.

یکی از ستارگان این صورتواره در گذشته مقیاسی بود برای تیز بینی یا ضعیف بودن دید اشخاص مختلف.ستاره عناق و سها که بسیار نزدیک به هم هستند و به همین دلیل تشخیص جدائی این دوستاره از هم نشان دهنده دید و تیز بینی مناسب بوده است.

به همین جهات است که این ملاقه سابقه ای تاریخی دارد و همچنان مورد علاقه منجمین آماتور میباشد.