جديد ‌ترين اخبار نجومی

[محمدرضا صادقیان]

سلام...

اين تاپيك جهت اعلام آخرين اخبار مهم نجومي ايجاد شده

لطفآ اخباری که در این تاپیک قرار می دهید ،یا ترجمه خودتان باشد یا اگر از منبع دیگری خبر را استفاده کرده اید ، حتمآ منبع خبر را ذکر کنید

ممنون از تلاش و همراهی همه دوستان

[Sunrise]

دوستان عزیز

وقتی تصمیم دارید خبری رو در این تاپیک ارسال کنید (که صد البته کار بسیار خوبی هم هست) یه مقدار دقت کنید

سرعت ارسال اخبار اونقدر خوب هست که بررسی دو سه صفحه اخیر، باعث عدم ارسال خبر تکراری بشه

تازه جالب تر اینجاست که خبر تکراری رو یه نفر ارسال کنه

در ضمن چون در نشر و نقل خبر منبع مهمه حتما منبع رو بنویسید حتی اگر یه سایت همسایه باشه

[COLDFIRE]

بزرگترين رصدخانه نوترينوي جهان در قطب جنوب احداث شد

پس از يك دهه برنامه‌ريزي، نوآوري و آزمايش، ساخت بزرگترين رصدخانه نوترينوي جهان كه در يخ‌هاي فلات قطب جنوب نصب شده با موفقيت به پايان رسيد. يك تيم بين‌المللي آخرين اصلاحات پروژه «آيس كيوب» را كه زير نظر دانشگاه ويسكونسين آمريكا انجام مي‌شود، به پايان رسانده‌اند.
اين رصدخانه كه در ايستگاه قطب جنوب اسكات- آموندسن زير نظر بنياد ملي علوم واقع شده به طور خاص به دنبال نوترينوهاي پرانرژي است كه در وقايع خشن كيهاني مانند انفجارهاي ابرنواختر و پرتو گاما به وجود مي آيند.

هنگامي‌ كه نوترينوها با اتم‌هاي يخي در يخ تاريك و فوق‌شفاف قطبي برخورد مي‌كنند، ‌يك نور آبي رنگ به وجود مي‌آيد كه توسط سنسورها شناسايي مي‌شود.

برخي از نوترينوها از خورشيد نشات گرفته و برخي ديگر از برخورد پرتوهاي كيهاني با جو زمين و منابع برجسته نجومي از جمله انفجار ستارگان در راه شيري و ساير كهكشان‌هاي دور به وجود مي‌آيند.

ميزان تريليوني از نوترينوها در هر لحظه در بدن انسان جريان دارند، ‌اما به ندرت با ماده عادي برخورد مي كند.
محققان در تلاش هستند تا منبع اين نوترينوها را شناسايي كنند.

تيغه رصدخانه از 5160 سنسور نوري تشكيل شده كه در گروه‌هاي 60 تايي و در كل 86 رشته به هم متصل شده‌اند.

هر رشته در يك سوراخ عمودي مته در كلاهك يخي قطب جنوب پايين فرستاده مي‌شود. اكنون كه تمام رشته‌ها در جاي خود ثابت شدند، سنسورهاي آنها يك ماتريس مكعبي شكل به ابعاد يك كيلومتر مكعب مي‌سازند كه سر آنها حدود دو كيلومتر زير سطح يخ است.

دانشمندان دانشگاه ويسكانسين براي ايجاد سوراخ‌ها يك مته آب داغ پيشرفته 4.8 مگاواتي ساختند.
اين وسيله قادر بود با متمركز كردن فوران آب به داخل يخ به طور روزانه بيش از دو كيلومتر در يخ‌ها حفاري كند.

اين پروژه از ماه نوامبر سال 1999 در پي تسليم طرح به بنياد ملي علوم و همچنين ساير همكاران طرح در بلژيك، آلمان و سوئد با همكاري دانشمندان، مهندسان و متخصصان رايانه آغاز شده ‌است.

منبع:noojum.com

به نقل از ایسنا

[COLDFIRE]

جوان‌ترين سياه چاله همسايه زمين رصد شد

رصد خانه اشعه ايکس ناسا ستاره شناسان را قادر ساخته است تا جوان‌ترين سياه چاله همسايه زمين را در فضا شناسايي کنند. اين سياه چاله در فاصله 50 ميليون سال نوري از زمين قرار دارد.

به گزارش سرويس علمي - فناوري ستاره‌ شناسان اين سياه چاله را در شکل 30 سال پيش آن مشاهده مي‌کنند. اين يافته ستاره‌شناسان را قادر مي‌سازد تا پيشرفت يک سياه چاله را از آغاز پيدايش آن بررسي کنند.

يکي از ستاره‌شناسان در اين باره گفت: اگر بررسي‌ها و اطلاعات ما درست باشد، اين نزديک‌ترين نمونه از تولد يک سياه چاله است که تاکنون مشاهده شده است.
«آبراهام لوب» يکي ديگر از ستاره شناسان اظهار کرد: اين اولين بار است که يک سياه چاله به اين شيوه مشاهده شده است، با اين حال شناسايي تولد اين سياه چاله به علت کاهش اشعه ايکس آن مشکل است.
منبع:noojum.com

[COLDFIRE]

امکان حضور همزمان در دو موقعیت مختلف وجود دارد

ابزاری که در زمانی واحد می تواند در دو حالت مختلف قرار داشته باشد به صورت اتفاقی ایده آلبرت انیشتین را که خود آن را اشتباه می پنداشت به اثبات رسانده و به عنوان اکتشاف علمی سال انتخاب شده است.
این دستگاه متشکل از باریکه ای فلزی، اولین ابزار دست سازی است که می تواند تحت کنترل نیروهای مرموز کوانتومی قرار گرفته و در سطح ذرات اتمی و زیر-اتمی فعالیت داشته باشد.

معمولا تمامی اجرام و ذرات روزانه تابع قوانین رایج فیزیک نیوتونی هستند، اما این قوانین در سطح زیر-اتمی از هم شکسته می شوند و برای توضیح آنچه در این سطح از ذرات رخ می دهد، به شاخه ای کاملا جدید از فیزیک نظری نیاز خواهد بود. انیشتین اولین فردی بود که از فیزیک کوانتوم استقبال کرد اما بعدها آن را به دلیل به وجود آوردن زمینه ای که همه چیز را غیر قابل پیش بینی می کند، رد کرد.



با این همه طی چند سال گذشته تعدادی از پدیده ها به ثبت رسیده اند که تنها مکانیک کوانتم قادر به توضیح دادن آنها است و در ماه مارچ نیز دانشمندان توانستند اولین دستگاهی را بسازند که به نظر از قوانین کوانتومی که انیشتین برای اولین بار آنها را در زمینه امواج نوری به کار گرفت، تبعیت می کند.

این کشف می تواند مسیر دستیابی به توسعه محدوده ای از ابزارهای پیچیده از قبیل رایانه های کوانتومی که از سرعت پردازش بسیار بالاتری برخوردار بوده و امکان نفوذ به آنها وجود ندارد را به وجود آورد. به گفته محققان نظریه کوانتوم می گوید ذره های بسیار کوچک می تواند مقدار مشخصی از انرژی را به خود جذب کرده، هرگز به طور کامل ثابت باقی نمانند و در معنی واقعی کلمه در آن واحد در دو موقعیت یا حالت وجود داشته باشند.


دستگاه کوانتومی توسط دو نفر از دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، سنتا باربارا ساخته شده است. این ابزار از پدال فلزی نیمه رسانای کوچکی تشکیل شده است که با چشم غیر مسلح نیز امکان مشاهده آن وجود دارد. با سرد کردن این ابزار تا درجه صفر مطلق و سپس با افزایش دادن انرژی آن به وسیله یک تک کوانتوم، دانشمندان به واسطه ضخیم و باریک شدن متناوب این ابزار ارتعاشی با فرکانس 6 میلیارد بار در ثانیه به وجود آوردند که این ارتعاش منجر به شکل گیری جریانی الکتریکی و قابل ردیابی می شود.


محققان حتی توانستند این ابزار را به گونه ای هدایت کنند که در آن واحد در دو حالت متفاوت انرژی کم و زیاد ارتعاش داشته باشد، پدیده ای که تنها به واسطه قوانین مکانیک کوانتومی قابل اجرا است.

بر اساس گزارش ایندیپندنت، دانشمندان معتقدند از آنجایی که تا به حال دستیابی به این حالت ساده کوانتومی امکان پذیر نبوده است، اکنون که موفقیتهایی در این زمینه به وجود آمده، به نظر می آید به زودی موفقیتهای بیشتری در زمینه فیزیک کوانتوم در پیش رو باشد.

زینب حسینی از سایت نجوم ایران
به نقل از مهر

[COLDFIRE]

اشتباه انیشتین؟

شايد هرگز نام کهکشان NGC 6264 را نشنيده باشيد و شکي هم نيست که فکرتان را معطوف به اهميت‌اش نکرده باشيد! اما همين توده‌ي دور و شلوغ از ستارگان، راهي نسبتاً هموار را براي درک ماهيت مرموزترين نيروي هستي پيش پاي ستاره‌شناسان گشوده است.

براي آشنايي ِ هرچند اندکي با اين نيرو، کافي‌ست آخرين باري که توپي را به هوا پرت کرده‌ايد از خاطر خود بگذرانيد و ببينيد آن دفعه هم مثل هر تجربه‌ي مشابه ديگري، همان رخ داده که انتظارش مي‌رفت: يعني نيروي گرانش از سرعت توپ آهسته مي‌کاهد و پس از مکثي کوتاه آن را به‌سمت زمين مي‌کشد. حال اگر در سياره‌ي خيالي ِ ديگري مي‌بوديد و توپ‌تان را به هوا مي‌فرستاديد؛ مي‌شد فرض کرد که سرعت توپ مي‌تواند از سرعت گريزِ سياره‌تان هم بگذرد و اصلاً آن را ترک کند.

ستاره‌شناسان هم براي فهم تاريخ کيهان، مدت‌هاست که کهکشان‌ها را توپ‌هاي درخشان و غول‌پيکري فرض مي‌کرده‌اند که از ??ميليارد سال پيش و در جريان رويداد تعيين‌کننده‌اي موسوم به «انفجار بزرگ» (يا همان بيگ‌بنگ) از هم مي‌گريزند و اين، دقيقاً همان چيزي‌ست که نام «انبساط جهان» را بر آن نهاده‌اند.

اما اينکه اين تو‌پ‌ها آيا روزي هم از حرکت باز خواهند ايستاد و تحت تأثير نيروي گرانشي ِ متقابل‌شان به‌سمت هم بر خواهند گشت و يا تا ابد همين‌گونه به پيش خواهند رفت، چيز نامعلومي بود. اما حدود ده سالِ پيش، دو گروهِ کيهان‌شناسي با محاسبه‌ي سرعت گريز کهکشان‌هاي دوردست و مقايسه‌شان با سرعت کهکشان‌هاي نزديک‌تر، تصميم به روشن‌سازيِ اين مسأله گرفتند. واقعيت اين است که هرچه با تلسکوپ‌تان اعماق دورتري از فضا را نشانه رويد، به فواصل ِ دورتري از زمان هم مي‌نگريد و لذا اگر آن‌جا کهکشاني را ببينيد که سريع‌تر از هم‌نوعانِ نزديک‌ترش حرکت مي‌کند؛ مي‌توان نتيجه گرفت که فرآيند کاهش سرعت کهکشان‌ها با هدف بازگشت مجددشان به سمت همديگر، آغاز شده است. در غيراينصورت؛ بايستي فرض دوم را پذيرفت که انبساط تا ابد ادامه خواهد داشت.

با اين حال در کمالِ شگفتي ِ دانشمندان، نه‌تنها هيچکدام از اين دو گزينه صحت نيافت؛ بلکه انبساط جهان در قياس با چند ميليارد سال پيش حتي سريع‌تر هم شده است! اين درست مثل اين مي‌ماند که توپ‌تان از زمين بگريزد و تنها توجيه معقول چنين واقعه‌اي هم فرض وجود موشک کوچکي‌ست که به توپ بسته شده باشد و سرعت‌اش را به سرعت گريز از سياره برساند. در خصوص جهان اما چنين فرضي را مي‌توان اينگونه بيان نمود که چشمه‌اي مرموز و ناپيدا از انرژي، کهکشان‌ها را مداوماً شتاب مي‌بخشد.

اين انرژيِ مرموز را «انرژي تاريک» ناميدند و تاکنون نيز کسي نتوانسته پي به ماهيت راستين‌اش ببرد؛ هرچند همه‌ي اخترشناسان بر اين گفته متفق‌اند که انرژي تاريک، ظاهراً ??درصد از محتويات هستي را به خود اختصاص داده. بقيه‌اش هم که غالباً به «ماده‌ي تاريک*» برمي‌گردد و مي‌ماند 4درصد از جهان، که همان چيزي‌ست که در تمامي ِ طول موج‌هاي نور، از دور و نزديک، ديده‌ايم؛ يعني همه‌ي ستاره‌ها، کهکشان‌ها، سحابي‌ها و ...! فرضيات متفاوتي براي توصيف ماهيت انرژي تاريک ارائه گرديده که يکي‌شان مربوط به دست‌نوشته‌هاي يکصدساله‌ي آلبرت اينشتين مي‌شود که در آن‌ها؛ وي همان مفهوم انرژي تاريک را با نام «ثابت کيهان‌شناختي» (Cosmological Constant) مطرح نموده بود. با وجود اينکه حتي اينشتين نيز توصيف مبهمي از اين مؤلفه‌ي مرموز هستي به دست داده؛ ولي همين که نام‌اش را «ثابت» گذاشته نشان از اين مي‌دهد که قدرت رانشي ِ اين نيرو در سرتاسر هستي مشابه است و اين، خود حدس خوبي‌ست.



پروفسور «آدام ريس» از «مؤسسه‌ي تحقيقاتي ِ تلسکوپ فضايي» (STScI) در بالتيمور، که سرپرست تيم‌ کاوشي ِ انرژي تاريک بوده در سال ???? به «تايم» گفت: «يک درخت از فرضيات متفاوت را تکان دهيد تا 20 ايده‌ي درخشان از آن فروبريزد» (ضمناً رجوع کنيد به مصاحبه‌ي راديوزمانه با پروفسور آدام ريس: «پايان يک آغاز»). اما به‌هر حال براي تعيين اين‌که در اين ميان حق با کدام فرضيه است؛ ناگزير بايد دقت محاسبات را تا حد زيادي ارتقا بخشيد.

از اين‌جاست که نتيجه مي‌شود مشاهداتِ اخير صورت‌پذيرفته توسط دانشمندانِ «رصدخانه‌ي ملي نجوم راديويي» در ويرجينيا تا چه حد حائز اهميت است. «جيمز براتز» (James Braatz) و «چنگ‌يو کو» (Cheng-Yu Kou)، با اتصال مجازيِ چندين تلکسوپ راديويي به همديگر و توليد تلسکوپي غول‌پيکر، موفق به محاسبه‌ي فاصله‌ي کهکشان NGC 6264 با خظاي 450ميليون سال نوري؛ يا به‌عبارتي 9درصد شدند.

اين پژوهش، حائز اهميت فراواني‌ست، چراکه هرچند تعيين سرعت يک کهکشان از طريق مشاهدات طيفي‌اش آنقدرها دشوار نيست؛ اما اطلاع از مکان حقيقي اين کهکشان در پهنه‌ي کيهان بسيار ضروري‌ست. فرض کنيد اتومبيلي با شتاب به سمت‌تان مي‌راند و شما مي‌خواهيد بدانيد کي بهترين وقت فرار است که هم خودتان را نجات داده باشيد و هم راننده ديگر نتواند سريعاً مسيرش را به‌سمت‌تان کج کند. شما براي اين محاسبه نه‌تنها نيازمند دانستن سرعت و شتاب اتومبيل هستيد؛ بلکه بايد از فاصله‌اش تا خودتان هم باخبر باشيد.

ستاره‌شناسان هم‌اکنون چندين راه براي محاسبه‌ي فاصله تا کهکشان‌ها پيش روي خود دارند؛ اما اين روش‌ها خود متکي بر نظام نردبان‌مانندي‌ست که هر پله‌اش به درد محاسبه‌ي فاصله تا شعاع محدودي از زمين مي‌خورد. اولين راه، استفاده از همان روش «اختلاف منظر»ي‌ست که ملوانان براي تعيين فاصله تا ساحل استفاده مي‌کنند و اين براي فواصل محدود تا حداکثر چندصد‌سال نوري جوابگوست. از اين‌جا به بعد، هر مرحله وابسته به يک شاخص، همچون خط‌کش است که بايستي براي تعيين فاصله‌ي هر جرم آسماني در آن محدوده‌ي ويژه، از آن بهره برد. با اين‌حال همه‌ي اين خط‌کش‌ها اشتباهات خاص خود را دارند و از اين‌رو در موارد استثنايي چاره‌اي جز تعيين مستقيم فاصله‌ي کهکشان‌ها نيست.

اين همان کاري‌ست که براتز و کو دست به‌ انجام‌اش زده‌اند. آنها رصدهاي خود را بر ابرسياهچاله‌ي واقع در مرکز کهکشان NGC 6264 – و يا به عبارت دقيق‌تر، قرص گازيِ پيرامون اين سياهچاله که مدام در حال سقوط و اضمحلال در آن است – معطوف نمودند. مولکول‌هاي آبِ موجود در اين قرص گازي، نقش «ميزر»هاي طبيعي را ايفا مي‌کنند. MASER، اشعه‌اي از نور، همانند ليزر است که به‌جاي تابش در نور مرئي، در طول موج‌هاي ميکروويو طيف مي‌درخشد. با وجود اين ميزرها که همانند فانوس دريايي عمل مي‌کنند؛ ستاره‌شناسان با يک تلسکوپ راديويي موفق به تعيين ابعادِ اسمي ِ اين قرص گازي شدند و سپس با ياري راديوتلسکوپ مجازي‌شان ابعاد ظاهري اين قرص را (که نسبت به فاصله کوچک‌تر و کوچک‌تر مي‌شود)؛ محاسبه نمودند. اين کار همانند تعيين ابعاد يک سکه در فاصله‌ي دوري از ما با ياري يک تلسکوپ و تخمين فاصله‌اش تا ما با توجه به ابعاد متعارفِ يک سکه است.

اين نخستين باري نيست که براتز و کو چنين روشي را به کار بسته‌اند؛ اما اين کهکشان، دورترين هدفي‌ست که تاکنون موفق به تعيين فاصله‌اش شده‌اند. براتز در اين‌باره مي‌گويد: «ما حدود شش هدف يا بيشتر هم در ليست توانمندي‌هايمان داريم و نهايتاً به 10 هدف و يا حتي بيشتر از اين هم خواهيم رسيد». ضمناً اين دقيق‌ترين محاسبه‌ي صورت‌پذيرفته از فاصله‌ي يک جسم دوردست هم نيست. خطاي روش سنتي ِ نردباني، در حدود 6درصد است؛ اما براتز اميد دارد که خطاي روش نوين‌اش به 3درصد هم کاهش يابد. با اين‌حال او اعتراف مي‌کند که «کار سختي‌ست و ضمانتي هم به انجام‌اش نيست».

اگر آن‌ها در کارشان موفق شوند؛ نظريه‌پردازانِ حوزه‌ي کيهان‌شناسي، يک گام به فهم ماهيت انرژي تاريک نزديک‌تر خواهند شد و حتي شايد آنگاه از گفته‌ي اينشتين هم حمايت کنند. البته شنيدن اين قصه‌ هم خالي از لطف نيست که اينشتين در دهه‌ي بيست ميلادي و به‌دنبال کشف پديده‌ي انبساط جهان توسط «ادوين هابل»؛ آگاهانه مفهوم «ثابت کيهان‌شناختي» را از معادلات‌اش حذف کرد؛ چراکه نقش اين ثابت، فقط خنثي‌سازيِ حرکت انبساطي‌اي بود که در نتيجه‌ي معادلاتش به جهان نسبت داده مي‌شد؛ حال‌آنکه تا آن زمان جهان، ايستا فرض مي‌شد و اينشتين اين کار خود را پس از کشف هابل، «بزرگ‌ترين اشتباه زندگي‌اش» خواند! با اين حال اگر ثابت بودنِ تأثير انرژي تاريک در جاي‌جايِ پهنه‌ي هستي به اثبات رسد، اين بزرگ‌ترين اشتباه، شايد به بزرگ‌ترين پيش‌بيني ِ فاتحانه‌ي اينشتين بيانجامد!

منبع: TIME

[COLDFIRE]

بازسازی سطح یک ستاره کوتوله

محققان دانشگاه تگزاس با استفاده از مجموعه تجهیزاتی به نام ماشین Z در حال بازسازی سطح یک ستاره کوتوله بر روی زمین هستند.

"دان وینگت" اخترشناسی در دانشگاه تگزاس می گوید که به عنوان یک اخترشناس همواره به ستاره هایی چشم دوخته است که در فاصله چندین سال نوری از وی قرار داشته اند. از این رو لحظه ای که وی توانست از فاصله ای پنج سانتیمتری بر روی یک ستاره مطالعه کند، لحظه ای فراموش نشدنی بوده است.

این ستاره در واقع در مجموعه ای قدرتمند که معمولا برای شبیه سازی سلاحهای اتمی مورد استفاده قرار می گیرد، شبیه سازی شده است، در این مجموعه تجهیزاتی برای شلیک 26 میلیون آمپر جریان از میان مخزنی از هیدروژن وجود دارد تا بتوان به این شکل سطح جهنمی یک ستاره کوتوله سفید را شبیه سازی کرد.

ماشین Z در اصل به منظور شبیه سازی انفجار بمب اتمی ساخته شده است اما اکنون در 15 درصد از موارد به انجام آزمایش‌هایی از قبیل شبیه سازی ستاره ها اختصاص یافته است. میزان انرژی این ماشین به اندازه ای است که می توان با کمک آن الماس را ذوب کرد.

حرارت تولید شده در این ماشین برابر 3.7 میلیارد کلوین است، بیشترین سطح انرژی که تاکنون به واسطه انسانها تولید شده و مشابه حرارتی است که در مرکز انفجار یک بمب هیدروژنی به وجود می آید. این مجموعه همچنین می تواند انرژی التریکی معادل 80 برابر انرژی برق تولید شده در کل زمین را تولید کند.

در آزمایش شبیه سازی کوتوله سفید، محققان طیف سطحی یک کوتوله سفید را به واسطه شلیک 26 میلیون آمپر برق از میان کابلهای تنگستن که منجر به تبخیر کابلها و آزادسازی پرتو ایکس می شود، شبیه سازی کردند. زمانی که پرتوهای ایکس با مخزنی از گاز هیدروژن برخورد می کند، یونیزه شده و به حرارتی در حدود 10 هزار درجه می رسد و به این شکل سطح ستاره شبیه سازی می شود.

وینگت به همراه تیمش از سال 2010 در حال انجام آزمایشهای متعدد با کمک ماشین Z هستند. زمانی که این ماشین شلیک می کند، جریان شدید در 36 کابل در یک شبکه واحد به صورت همزمان و به واسطه کلیدهای لیزری شلیک می شوند. این کابلها توسط آب عایق شده اند و پالس برقی 50 تریلیون واتی را به هدفی به اندازه یک قرقره نخ شلیک می کنند.

بر اساس گزارش میل آنلاین، با وجود اینکه انرژی تولید شده در ماشین Z بسیار زیاد است، این انرژی در کسری از ثانیه تولید می شود. انرژی مصرف شده در این ماشین برای تامین انرژی 100 خانه مسکونی برای دو دقیقه کافی خواهد بود.
منبع:daneshju.ir

[Mojtaba.M]

مسابقه «اولين گام به سوي جايزه نوبل فيزيک» برگزار مي شود

مسابقه «اولين گام به سوي جايزه نوبل فيزيک» با هدف ارائه مقالات برتر به مسابقه بين‌المللي برگزار مي شود.

به گزارش سرويس علمي ايسنا، اين مسابقه به همت معاونت دانش پژوهان جوان مركز ملي پرورش استعدادهاي درخشان و دانش پژوهان جوان برگزار مي شود.

شرکت کنندگان بايد حداکثر تا تاريخ دهم بهمن ماه مقاله خود را تکميل و به اين معاونت ارسال كنند.

تمام دانش آموزان دوره متوسطه مي توانند بدون توجه به نوع مدرسه خود در اين مسابقه شرکت كنند اما سن آنها تا يازدهم فروردين 1391 نبايد از 20 سال بيشتر باشد.

محدويتي در ارتباط با موضوع مقالات، سطح آنها و روش هاي کاربردي وجود ندارد و انتخاب موضوع به عهده شرکت کنندگان خواهد بود. مقالات بايد جنبه تحقيقي و کاربردي داشته باشند و با موضوع علم فيزيک مرتبط باشند. مقالاتي که فقط شامل گردآوري يا ترجمه از منابع مختلف باشند به هيچ عنوان پذيرفته نمي شوند.

به گزارش ايسنا، علاقمندان مي توانند مقالات خود را به نشاني تهران، بلوار آفريقا، خيابان نيلوفر، پلاك 8، ساختمان شهيد بهشتي ارسال كنند.



منبع:ایسنا

[Mojtaba.M]

این منظره آب شدن برف در قطب شمال مریخ است.

در این نما از قطب شمال مریخ که توسط مدارگرد شناسایی مریخ ثبت شده، بخش‌هایی برآمده از یخچال‌های کلاهک قطبی را می‌بینید که تصعید یخ خشک، سطح تیره بازالتی زیرین را آشکار کرده است.
کلاهک قطبی شمال و جنوب مریخ، ترکیبی از یخ آب و یخ خشک است که یخ خشک یا همان دی‌اکسیدکربن جامد، سطح رویین را تشکیل می‌دهد. با آغاز زمستان و چگالش دی‌اکسیدکربن جو به یخ خشک، حجم این یخچال‌ها افزایش می‌یابد؛ اما با پایان یافتن زمستان و گرم‌تر شدن هوا، یخ خشک آرام آرام شروع به تصعید می‌کند، یعنی مستقیما از جامد به گاز تبدیل می‌شود. با رفتن لایه‌های فوقانی، سطح زیرین که از شن‌های بازالتی تشکیل شده و تیره‌تر است، نمایان می‌شود.

منبع:خبر آنلاین
عکس

[COLDFIRE]

آیا فوبوس-گرانت قربانی یک خرابکاری فضایی شده است؟

شهرام یزدان پناه
هنوز یک هفته‌ای از خبر جنجالی چینی‌ها مبنی بر جاسوسی یک فضاپیمای آزمایشی آمریکایی از کپسول تازه پرتاب شده‌شان به مدار زمین نمی‌گذرد که روس‌ها هم با ادعایی عجیب و غریب وارد میدان شدند.برخی از دانشمندان و مهندسان دست‌اندرکار پروژه ناموفق فوبوس ـ گرانت مدعی شدند که فضاپیمای بی‌همتای آنها قربانی یک خرابکاری فضایی شده است. تئوری این دانشمندان این است که آمریکایی‌ها با استفاده از تجهیزات راداری بسیار قوی، باعث شده‌اند مدارهای الکترونیکی کاوشگر فضایی فوبوس ـ گرانت مختل شود.فوبوس ـ گرانت نخستین کاوشگر فضایی سیاره زمین به مقصد فوبوس، یکی از دو قمر عجیب و نامتعارف مریخ بود که می‌بایست بر سطح آن فرود آمده و ضمن نمونه‌برداری از سطح این قمر به بررسی آن بپردازد.
اما همه این برنامه‌های بلندپروازانه روسی با روشن نشدن موتور این کاوشگر برای فرار از میدان گرانشی زمین ناکام ماند و باعث شد میلیون‌ها دلار پول روس‌ها در مسیر سقوط به زمین آتش بگیرد و بسوزد. این کاوشگر سرانجام و در اوایل هفته جاری سقوط کرد و باقیمانده‌هایی از آن به داخل اقیانوس آرام فرو افتادند.در سال گذشته شکست‌های پیاپی روس‌ها در برنامه‌های فضایی‌شان باعث شده که برخی از آنها به روش به ارث رسیده از نظام کمونیستی سابقشان، چشم‌ها را متوجه عوامل مرموزی در خارج از مرزهای کشور پهناورشان کنند. اما در میانه این توهم توطئه فراگیر، پژوهشگری به نام الکساندر زاخارف از اکادمی علوم و تحقیقات فضایی روسیه یعنی همانجایی که کاوشگر فوبوس ـ گرانت در آن طراحی و ساخته شده، معتقد است که از نظر فنی هیچ کشوری در دنیا توانایی ساخت راداری آنچنان پرقدرت را که بتواند از فاصله ۲۰۰ کیلومتری سیستم‌های الکترونیکی یک کاوشگر فضایی، مختل کند، ندارد.
کاوشگر فضایی فوبوس ـ‌گرانت پس از پرتاب از زمین در مداری با ارتفاع متوسط 200 کیلومتر از سطح زمین پارک شده بود تا در زمان برنامه‌ریزی شده و با روشن کردن موتورهایش راهی سفر طولانی خود به مقصد مریخ شود.زاخارف همچنین معتقد است که انتصاب شکست در یک کار بزرگ علمی به خارج از مرزهای کشور یک ریاکاری بزرگ برای سرپوش گذاشتن بر ضعف‌های فنی یا مدیریتی آژانس فضایی روسیه است.

ویکتور ساورسکی محقق دیگری از همان اکادمی نیز معتقد است امکان مختل کردن یک کاوشگر فضایی توسط تابش‌های الکترومغناطیسی وجود ندارد. او تاکید می‌کند که سامانه‌های الکتریکی و کامپیوتری به کار رفته در کاوشگران فضایی عمدتا برای کار در محیط خشن فضایی ساخته شده‌اند. در فضای ماوراء جو سطح تابش امواج پرتوان الکترومغناطیسی مانند امواج میکروویو و تابش‌های گاما و ایکس بسیار زیاد است و از آن گذشته همه اجرام فضایی در معرض برخورد با ذرات پرانرژی و باردار بادهای خورشیدی قرار دارند.

اما با وجود همه این اظهارنظرهای کارشناسانه ولادمیر پوپووکین، رئیس آژانس فضایی روسیه، راسکوسموس، معتقد است نیروهای ویژه‌ای از نیم‌کره غربی بر کاوشگر تابیده و موجبات سقوط این فضاپیما را فراهم کرده است. او همچنین افزوده که قصد تهمت زدن به کشور خاصی را ندارد اما همه می‌دانند که این روزها تجهیزات متنوعی برای ضربه زدن به محموله‌های فضایی در مدار زمین وجود دارد.

فضاپیمای فوبوس-گرانت در حال نصب روی موشک فضایی
روس‌ها اولین ملتی بودند که شهامت اعزام فضاپیماهایی به مقصد مریخ را داشته‌اند. از ابتدای عصر فضا تا کنون روس‌ها حدود ۲۰ بار تلاش کرده‌اند تا کاوشگران رباتیکی را عازم سیاره سرخ نمایند اما همه آن ماموریت‌ها با شکست روبرو شده است. شاید که مریخ٬ خدای جنگ منظومه شمسی٬ این کشور را نفرین کرده باشد.
فوبوس-گرانت تنها محموله‌ای نبود که در اثر این ناکامی فضایی به اقیانوس سقوط کرد. این کاوشگر فضایی یک مدارگرد چینی به نام اینگ‌هو-۱ را به همراه یک محموله زیستی کوچک که از طرف انجمن سیاره شناسی تدارک دیده شده بود را بر دوش خود حمل می‌کرد. ناگفته پیداست که این دو مسافرفوبوس-گرانتنیز به دنبال وسیله نقلیه بدشانس خود به اقیانوس سقوط کردند.
در این میان کپسول زیستی بین سیاره‌ای را می‌شد یک قدم بزرگ در راه بررسی و امکان سنجی مسافرت بین سیاره‌ای محسوب کرد. قرار بود این کپسول کوچک سه سال تمام سوار بر آخرین بخش فضاپیمای فوبوس گرانت کل مسیر رفت و برگشت به زمین را طی کند. در تمام این مدت میکروارگانیسمهایی از هر سه شاخه حیات زمینی باید تلاش می‌کردند تا با شرایط جدید خود در سفر بین زمین تا مریخ و در معرض تابشهای کشنده خورشیدی دوام آورده و نهایتا به زمین بازگردند. این تجربه علمی در صورت موفقیت می‌توانست گام بزرگی برای درک خطرات سفرهای فضایی سرنشین‌داربه ماوراء مرز مدارهای نزدیک به زمین باشد.
منبع :http://www.spacescience.ir

[COLDFIRE]

. منبع: وب‌سایت شخصی پوریا ناظمی .
سرانجام پس از سه ماه سفر و به فاصله ۲۵ ساعت از یکدیگر٬ هر دو کاوشگر گرانشی GRAIL با موفقیت وارد مدار خود به دور ماه شدند. ورود این دو به مداری بر دور ماه به معنی آغاز ماموریت علمی آنها نیست. آنها باید ۲ ماه آینده را نیز به اصلاح مدار خود بپردازند تا نهایتا وارد مدار کم ارتفاع قطبی با ارتفاع حدود ۵۰ کیلومتر از سطح ماه شوند.
طبق برنامه‌ریزی‌ها٬ این دو در طی ماموریتی که تا ابتدای تابستان آینده ادامه خواهد داشت با محاسبه دقیق فاصله خود از دیگری و اندازه‌گیری دقیق دور و نزدیک شدن به هم (این موضوع ناشی از تغییر شدت جاذبه در طول مسیر آنها خواهد بود)، میدان گرانش ماه را بررسی و نقشه گرانشی آن را تهیه خواهند کرد که در نهایت به درک گذشته و چگونگی شکل‌گیری ماه کمک می‌کند.

دهم سپتامبر سال ۲۰۱۱ دو کاوشگر کوچک به نام های GRAIL-A و GRAIL-B سفر طولانی خود به سوی ماه را سوار بر دماغه یک موشک دلتا ۲ از پایگاه کیپ کندی در فلوریدای آمریکا آغاز کردند. این ماموریت که گریل یا GRAIL (به معنی قدح و جام) نام دارد، نام خود را از کنار هم گذاشتن حروف اول عبارت طولانی‌تری کسب کرده است. پروژه بازیابی گرانشی و آزمایشگاه داخلی ماه (Gravity Recovery and Interior Laboratory) ماموریت ۴۹۶ میلیون دلاری ناسا است که مطابق برنامه در نهایت و در حدود نوروز امسال دو کاوشگر آن در مدار نهایی خود که تنها ۵۴ کیلومتر با سطح این قمر فاصله خواهد داشت، مستقر خواهند شد و بخش اصلی ماموریتشان که تهیه نقشه دقیق و بی‌نظیر گرانشی ماه است را آغاز خواهند کرد. نقشه‌ای که به دانشمندان امکان می‌دهد تا جستجوی خود برای تعیین ماهیت درونی ماه را دنبال کرده و به نتیجه برسانند.

رادیو دانش فضایی پوریا ناظمی برایمان از ماموریت گریل می‌گوید دانلود کاوشگران گریل سال نو میلادی را در مدار ماه جشن گرفتند

ماریا زوبر، محقق این پروژه در موسسه فناوری ماساچوست، MIT درباره این ماموریت می‌گوید: «این ماموریت به ما کمک خواهد کرد تا کتاب‌های درسی درباره تحول ماه را دوباره نویسی کنیم.» به گفته او همه سیستم‌های این فضا‌پیماها در طول مسیر به خوبی کار کرده‌اند و آزمون‌های نهایی نشان می‌دهد ابزارهای علمی آن آماده آغاز ماموریت مهم خود هستند. این کاوشگران دوقلو٬ سفری طولانی را برای رسیدن به ماه پشت سرگذاشته‌اند.

در حالیکه سفر انسان به ماه در پروژه‌ آپولو تنها ۳ روز به طول می‌انجامید٬ این ماموریت برای رسیدن به هدفش، مسیری طولانی‌تر اما کم مصرف‌تر را برگزید (مهندسان فضایی به چنین مسیرهایی کم انرژی می‌گویند که نشان از نیاز اندک چنین راه‌هایی به انرژی حاصل از موتور سفینه‌های فضایی است). این مسیر طولانی که از کناره نقطه لاگرانژی زمین–ماه عبور می‌کرد، باعث می‌شد تا کاوشگران دوقلوی گریل به طور کامل با محیط فضا سازگار شوند تا هنگام آغاز عملیات٬ داده های علمی از حداکثر اعتبار برخوردار باشند. عدم سازگاری و به نوعی آب‌بندی فضاپیما در فضا باعث وارد شدن خطا در داده ها می‌شود.

سفر در این مسیر طولانی تر در عین حال نیاز به سوخت کمتری داشت و به همین دلیل این امکان فراهم می شد که بخش عمده ای از سوخت ذخیره شده تنها برای مانورهای نهایی استفاده شود و بدین تریب ابعاد فضاپیما به شکل محسوسی کاهش پیدا کرده و این امکان فراهم شد که هر دوی این ماهوراه ها را درون یک پرتابگر قرار دهند و همزمان با هم به فضا بفرستند. GRAIL-A ،با سرعتی قریب به ۷ هزار کیلومتر بر ساعت از زیر قطب جنوب ماه به آن نزدیک شد. در لحظه قاپیده شدن توسط گرانش ماه٬ موتورهای آن به مدت ۴۰ دقیقه روشن شد و سرعت فضاپیما را تا ۶۸۷ کیلومتر بر ساعت کاهش داد و بدین ترتیب این ماهواره در مداری بیضی شکل به دور ماه قرار گرفت. GRAIL-B، همین روند را یک روز بعد انجام داد و موتورهایش برای ۳۹ دقیقه روشن بود که در نتیجه سرعت آن به حدود ۶۹۰ کیلومتر بر ساعت کاهش پیدا کرد.پس از این ترمزگیری و تزریق دو ماهواره به مداری بر گرد ماه٬ مجموعه ای از مانورها در یک ماه آینده مدار این دو کاوشگر را به شکل دایره ای در خواهد آورد و یک ماه پس از آن نیز صرف هماهنگ کردن و تنظیم دقیق این دو نسبت به یکدیگر در مدارهای قطبی اشان به دور ماه خواهد شد.

دو فضاپیمای گریل-A و گریل-B در این تصویر بر روی موشک دلتا۲ نصب شده و مجموعه آماده نصب دماغه آیرودینامیکی است.

چالش اصلی پیش روی این ماموریت قرار دادن و نگاه داشتن این دو فضاپیما در مدار نهایی خود در نزدیکی سطح ماه است. جایی که باید این دو در فاصله دقیق و مشخصی از یکدیگر و در هماهنگی کامل با هم، ماموریت نهایی خود را انجام دهند.
ماموریت اصلی این فضاپیماها برای یک دوره ۸۲ روزه برنامه ریزی شده است که از روز ۸ مارس آغاز خواهد شد. در طول این مدت GRAIL-B جلوتر از GRAIL-A ماه را در مداری که تنها حدود ۵۴ کیلومتر با سطح ماه فاصله دارد، دور خواهد زد. فاصله این دو فضاپیما از یکدیگر در طول این مدت بین ۱۰۰ تا ۲۲۵ کیلومتر متغیر خواهد بود و این تغییر به این دلیل است که دانشمندان بتوانند نقشه گرانشی ماه را نسبت به عمق های متفاوتی از این قمر به دست آورند.

این دو در طول ماموریتشان به وسیله امواج رادیویی در ارتباط خواهند بود تا بتوانند تغییرات اندکی که در فاصله میان آنها و تحت تاثیر میدان گرانشی ماه به دست می آید را مشاهده و ثبت کنند. این میدان گرانشی به دانشمندان کمک خواهد کرد تا اطلاعات دقیق تری درباره منشا و ترکیبات درونی ماه به دست آورند. ماموریت این فضاپیما به شکل خیلی ساده شبیه به یک اسکن صوتی از درون بدن انسان است با این تفاوت که به جای استفاده از امواج صوتی از امواج گرانشی ماه استفاده می شود.

این دو فضاپیما در عین حال و در کنار ماموریت اصلی خود در یک برنامه آموزشی نیز مشارکت می کنند. هر یک از این دو دوربینی را با خود حمل می کنند که تصاویری از سطح ماه را برای برنامه آموزشی MoonKAD تهیه خواهند کرد. این برنامه آموزشی از سوی سالی راید، نخستین زن فضانورد آمریکایی، رهبری می شود و در آن دانش آموزان مناطقی از ماه را مشخص خواهند کرد که دوربین های این فضاپیماها از آن نواحی تصویر تهیه خواهند کرد. انتظار می رود نخستین تصاویر یک هفته پس از آغاز ماموریت علمی این فضاپیماها به زمین ارسال شود.

ماموریت اصلی در ماه ژوئن به پایان خواهد رسید. مهندسان این ماموریت را به گونه ای برنامه ریزی کرده اند که در فاصله دو ماه گرفتگی کلی به نتیجه برسد و احتمال می دهند در هنگام رخ دادن ماه گرفتگی کلی در روز چهارم ژوئن سال ۲۰۱۲ به دلیل کاهش انرژی دریافتی از خورشید، باتری های خورشیدی این دو ماهواره نیروی خود را – که برای حفظ آنها در مدار ضروری است – از دست داده و در نتیجه کاوشگران دوقلوی گریل از مدار خود خارج و به سطح ماه سقوط کنند. اما مدیران این طرح به ناسا پیشنهاد داده اند در صورتیکه این ماموریت از این ماه گرفتگی جان سالم به در برد و باتری ها و صفحات خورشیدی آن عملکرد بهتری را از خود نشان دادند، ماموریت آن را برای یک دوره یک ساله دیگر تمدید کنند تا بتوانند یک بار دیگر به نقشه برداری گرانشی از ماه بپردازند اما این بار این کار را از مدار بسیار نزدیک تری به سطح ماه که شاید تنها ۲۴ کیلومتر با سطح قمر زمین فاصله دارد، انجام دهند.

اگرچه این ماموریت کمک می کند تا دانشمندان اطلاعات دقیق تری از پیشینه و تحول قمر زمین به دست آورند اما درحالتی کلی تر این اطلاعات آنها را در درک بهتری از شکل گیری و تحول اجرام و سیارات سنگی در سامانه های خورشیدی نیز کمک خواهد کرد.
از آغاز عصر فضا ۱۰۹ ماموریت فضایی به مقصد ماه اعزام شده اند که از جمله آنها می توان به سفرهای انسان در پروژه آپولو اشاره کرد اما مجموعه اطلاعات به دست آمده از همه این موارد٬ تا کنون نتوانسته دید کاملی از این قمر شگفت انگیز زمین در اختیار ما قرار دهد. درباره ماه، منشا پیدایش آن، تحول و آینده آن سوال های بسیاری وجود دارد که باید در سال های آینده به آن پاسخ داد.

ماه یکی از مهمترین قمرهای منظومه شمسی به شمار می رود. اگر به منظومه شمسی نگاه کنید می بینید که غیر از زمین دیگر سیارات داخلی و سنگی منظومه فاقد قمر هستند. (دو قمر فوبوس و دیموس مریخ، در واقع خرده سنگ هایی متعلق به کمربند سیارک ها بوده اند که بعدا به دام گرانش مریخ افتاده اند) با وجود این نه تنها ماه یکی از بزرگترین اقمار منظومه شمسی است که اگر نسبت جرم قمر به جرم سیاره را در نظر بگیرید، ماه به طور چشمگیری در راس این فهرست قرار می گیرد. (دیگر اقمار غول پیکر منظومه شمسی مثل تیتان در اطراف سیارات گازی بسیار بزرگی مانند مشتری قرار دارند). این نسبت به گونه ای است که ماه و زمین برروی هم تاثیرات مستقیمی می گذارند، (نیروهای کشندی ماه و زمین باعث بروز جزر و مد روی زمین و همچنین قفل شدن ماه در مدار خود به دور زمین شده است) و باعث می شود گاه از این منظومه زمین و ماه به مجموعه سیاره ای دوقلو یاد شود.

تا کنون ایده های مختلفی در باره نحوه پیدایش قمر زمین در ابتدای شکل گیری منظومه شمسی ارایه شده است. مطابق نظریه ای رایج٬ در ابتدای شکل گیری منظومه شمسی (در حدود چهار و نیم میلیارد سال قبل) جرم بزرگی در ابعاد مریخ با زمین برخورد کرده و ماه از بقایای این برخورد شکل گرفته است. در عین حال نظریه دیگری نیز وجود دارد. نظریه ای که گزارشی از آن در مجله نیچر منتشر شده است و بر اساس آن زمین در دوران نوجوانی‌اش دارای دو قمر بوده که ماه فعلی ما حاصل برخورد این دو قمر است.

. پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علمی، مدرس و مروج نجوم .