صفحه 3 از 4 نخستنخست 1234 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 21 تا 30 , از مجموع 36

موضوع: اسطرلاب

  1. Top | #1
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Nov 2010
    شماره عضویت
    386
    نوشته ها
    922
    تشکر
    5,844
    تشکر شده 8,391 بار در 879 ارسال

    اسطرلاب

    سلام بر دوستان گرامی

    مسلما آگاهی پیدا کردن از "سابقه" و "چرا" هایی که در روند تکامل یک علم موثر بودن (تاریخ و فلسفه علم) میتونه به درک و فهم بهتر ما کمک کنه و از طرف دیگه آشنایی با ایده ها و راههای طی شده در مسیر پیش رفت اون علم، اسبابی میشه جهت روشن شدن مسیر حرکت های بعدی!
    علم نجوم هم از این قاعده مستثنا نیست؛ آشنا شدن علاقه مندانِ آماتورِ نجوم با تاریخ پر فراز و نشیب اون، قطعا سبب شکوفایی ایده ها و سهولت در امر پژوهش در زمینه های بکر نجومی میشه...
    در این راستا ذیل این تاپیک اصلی،جای تالار فرعی که به بحث شیرین "اسطرلاب" -به عنوان یک ابزار کارآمد در زمینه نجوم و مهندسی و ...- بپردازه رو خالی دیدم و با توجه به این که آگاهی مختصری از این وسیله داشتم اقدام به باز کردن این بحث کردم و امیدوارم که با همکاری شما ، بحث خوبی داشته باشیم
    ویرایش توسط Sunrise : 11-25-2010 در ساعت 01:21 AM
    امضای ایشان
    ... جان تو بندری است، جای ورود نور، جای صدور نور ...


  2. Top | #21
    کاربر ممتاز
    کاربر فعال

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Sep 2010
    شماره عضویت
    115
    نوشته ها
    190
    تشکر
    898
    تشکر شده 1,325 بار در 159 ارسال

    ابوريحان بيروني در كتاب استيعاب‌الوجوه‌الممكنة في صنعةالاصطرلاب در جريان بررسي روش‌هاي ممكن در ساخت اسطرلاب به معرفي اسطرلاب زورقي ساخته‌ي ابوسعيد سجزي مي‌پردازد.
    توصيف بيروني از اين گونه اسطرلاب بحث‌هاي بسياري در تاريخ علم در پي داشته است. برخي ساخت اين اسطرلاب را نشانه‌ي اعتقاد سجزي به حركت وضعي زمين (حركت به گرد خودش) دانسته و برخي ديگر به خطا اين كار را نشانه‌ي اعتقاد سجزي به حركت انتقالي زمين (حركت به دور خورشيد) دانسته‌اند. اين در حالي است كه بيروني حركت وضعي را شبهه‌اي دانسته كه حل آن دشوار است.

    بيروني در هنگام بحث درباره‌ي اسطرلاب زورقي چنين آورده است :

    «از ابوسعيد سجزي اسطرلابي از نوع واحد و بسيط ديدم كه از شمالي و جنوبي مركب نبود و آن را اسطرلاب زورقي مي‌ناميد و او را براي اختراع آن اسطرلاب بسيار ستودم . چه اختراع آن برپايه‌ي اصلي است قائم به ذات خود و مبتني بر عقيد‌ي مردمي است كه زمين را متحرك دانسته و حركت روزانه را به زمين نسبت مي‌دهند و نه به كر‌ه‌ي سماوي و بدون شك اين شبهه‌اي است كه تحليلش دشوار و رفع و ابطالش مشكل است. مهندسان و علماي هيأت كه اعتماد و استناد ايشان بر خطوط مسّاحيه است، در نقض آن شبهه چيزي (گفتني) ندارند. زيرا چه حركت روزانه را از زمين بدانند و چه آن را به كره‌ي سماوي نسبت دهند در هر دو حالت به صناعت آنان زيان نمي‌رسد و اگر نقض اين اعتقاد و تحليل اين شبهه امكان پذير باشد موكول به رأي فلاسفه طبيعي‌دان است . » (استيعاب، 128 ).

    بسياري از اخترشناسان پيشين باور داشتند كه زمين ثابت است و كره‌ي سماوي(شامل فلك خورشيد) به دور زمين مي‌گردد و همين گردش باعث شب و روز مي‌شود. اما برخي گمان مي‌كردند كه فلك خورشيد ثابت است و چون زمين به دور خودش مي‌گردد، شب و روز پديد مي‌آيد. با توجه به گفته‌ي بيروني، سجزي از دسته‌ي دوم بوده و به نظر مي‌رسد به گردش زمين به دور خودش (حركت وضعي) باور داشته است. هرچند به نظر برخي پژوهشگران تاريخ علم مانند نالينو (ص252) ساخت اسطرلاب زورقي را نمي‌توان به خودي خود نشانگر اعتقاد سجزي به حركت وضعي زمين دانست. اما با توجه به سخن بيروني مي‌توان پنداشت كه سجزي در نامه‌هاي خود با بيروني چنين نظريه‌اي را مطرح كرده باشد.

    بيروني در تحقيق‌ماللهند نيز به هنگام اشاره به نظر دانشمندان هندي دربار‌ه‌ي «حركت فلك و سكون زمين» يا «حركت زمين و سكون فلك» يك بار ديگر مي‌گويد كه پذيرش يكي از اين دو نظريه و نپذيرفتن نظريه‌ي ديگر هيچ آسيبي به علم نجوم وارد نمي‌كند، زيرا توجيه پديده‌هاي نجومي بر پايه‌ي هر دو نظريه يكسان است. بيروني بار ديگر حل اين مسأله را دشوار مي‌داند و تأكيد مي‌كند كه بسياري از فضلاي پيشين و معاصرين او، در مسأله‌ي حركت زمين و رد آن تفكر بسيار كرده‌اند و خود او در كتاب مفتاح علم‌الهيئة (كه امروزه نشاني از آن در دست نيست؛ فهرست، شم13) در اين باره به بحث پرداخته و «در معني و نه در كلام» از همۀ گذشتگان پيشي گرفته است (تحقيق ماللهند،چ حيدرآباد 231-232).

    از اشاره‌ي بيروني به «حركت فلك نسبت به زمين» يا بالعكس و «حركت روزانه شرقي» پيداست كه منظور وي حركت وضعي زمين (چرخش گرد خود) بوده و نه حركت انتقالي (گرد خورشيد). اما برخي از نويسندگان مقصود بيروني را حركت انتقالي پنداشته‌اند و در نتيجه اين سخنان را به نظريه‌ي «خورشيد مركزي» ربط داده‌اند (براي مثال، نصر، 184-187؛ اذكايي، 77-81). اين اشتباه در آثار شرقي و به‌ويژه فارسي رواج بسيار داشته است. اين در حالي است كه بيروني در اين مورد تنها به ذكر اين نكته كه تفاوتي ميان اين دو نظريه وجود ندارد بسنده كرده و هيچ يك از اين دو را بر ديگري برتري نداده است.

    با اين همه ابوعلي حسن بن علي مراكشي(از دانشمندان سده‌ي 7ق) در جامع‌المبادي والغايات في علم‌الميقات از بيروني به جهت ستايش (و نه پذيرش) نظر سجزي به شدت انتقاد كرده كه سخني نابه‌جا است. او هنگام تشريح ساختمان اسطرلاب زورقي آورده است:

    «ابوريحان بيروني گفته است كه پديدآورند‌ه‌ي اين اسطرلاب ابوسعيد سجزي است و آن اسطرلاب مبتني بر آن عقيده است كه زمين متحرك و كره‌ي سماوي، به استثناي سيارات هفتگانه، ثابت است. بيروني گفته است كه اين شبهه‌اي است كه حل آن دشوار است و از بيروني عجيب است كه چگونه رد شبهه‌اي را كه نادرستي‌اش بي‌اندازه آشكار است دشوار مي‌شمارد. حال آن‌كه نادرستي اين سخن را ابوعلي سينا در كتاب شفاء و رازي در كتاب ملخص و آثار ديگرش روشن كرده‌اند» (2/74-75؛ نيز نالينو، 251، براي توضيح بيش‌تر در اين‌باره نگاه كنيد به كرامتي، «ملاحظاتي ...»، 124-130).
    جام جم
    بی نقطه...
    __________________

  3. 6 کاربر مقابل از sara sadeghian عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  4. Top | #22
    کاربر ممتاز
    کاربر فعال

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Sep 2010
    شماره عضویت
    115
    نوشته ها
    190
    تشکر
    898
    تشکر شده 1,325 بار در 159 ارسال

    منم در مورد اسطرلاب زورقی و دلیل اینکه چرا این نام رو برای اون انتخاب کردن نتونستم چیزی پیدا کنم اما بازم میگردم تا شاید اختلافش رو پیدا کنم.
    بی نقطه...

  5. 4 کاربر مقابل از sara sadeghian عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  6. Top | #23
    کاربر ممتاز
    کاربر فعال

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Sep 2010
    شماره عضویت
    115
    نوشته ها
    190
    تشکر
    898
    تشکر شده 1,325 بار در 159 ارسال

    درمورد انواع اسطرلاب ها مطلبی هست که امیدوارم در شناخت اسطرلاب زورقی کمکتون کنه

    به طور کلی می توان گفت اسطرلاب ها ( کالتام ، توماری ، هلالی ، چلیپایی ، زورقی ، قوسی ، جامعه جنوبی ، رصدی ، شمالی ، کروی ، مسطح خطی ، ثلثی و صلیبی مشخص می‌شود. بر طبق اسناد معتبر ، اسطرلاب زورقی و صلیبی را ابوسعید احمد فرزند عبدالجلیل سجزی (سیستانی) ، معلم ابوریحان بیرونی ، در سده چهارم هجری اختراع کرده است و اسطرلاب رصدی را عبدالکریم نیکمرد قاینی از دانشمندان سده پنجم هجری ساخته است.
    اسطرلاب‌ مسطح‌ مدور به‌ علت‌ سهولت‌ حمل‌ و سهولت‌ کاربرد به‌ زودی‌ در میان‌ ستاره‌ شناسان‌ تداول‌ یافت‌. اما نوآوریهای‌ ستاره‌شناسان‌ مسلمان‌ در طرح‌ اسطرلاب‌ و از جمله‌ در تصویر منطقة البروج‌ و دوایر ارتفاع‌ و خط مشرق‌ و مغرب‌ به‌ ساخت‌ انواع‌ گوناگونی‌ از اسطرلاب‌ مسطح‌ انجامید که‌ شمار آنها از ۲۰ افزون‌ است‌. اسطرلابهای‌ آسی‌، طبلی‌ (مُطبّل‌)، سرطانی‌ (مسرطن‌)، مُبطَّخ‌، حلزونی‌، ثوری‌، جاموسی‌، شقایقی‌، سفرجلی‌، زورقی‌ و صلیبی‌ از این‌ جمله‌اند. به‌ طوری‌ که‌ از منابع‌ برمی‌آید، این‌ نام‌گذاریها در ۹ مورد نخست‌ به‌شکل‌ منطقةالبروج‌ در صفحة عنکبوت‌ مربوط می‌شود، یعنی‌ منطقةالبروج‌ دراین‌اسطرلابها، به‌ ترتیب‌ به‌ شکلهای‌ برگ‌ مورد، طبل‌، خرچنگ‌، خربزه‌، حلزون‌، سر گاو، سر گاومیش‌، برگ‌ شقایق‌ و گلابی‌ است‌(بیرونی‌،همان‌، ۲۹۷- ۲۹۸، الدرر...، ۱۱۶-۱۲۴؛ مراکشی‌، ۲/۶۹- ۷۸؛ i/۷۲۵ , ۲ .(ei
    از این‌ میان‌، اسطرلابهای‌ طبلی‌، سرطانی‌، ثوری‌، جاموسی‌، شقایقی‌ و زورقی‌، بدون‌ آنکه‌ تغییری‌ در ساختمان‌ آنها لازم‌ آید، برای‌ هر دو نیمکره‌ به‌ کار می‌رفته‌اند و در آنها میان‌ شمالی‌ و جنوبی‌ تفاوتی‌ نبوده‌ است‌ (بیرونی‌، استیعاب‌، گ‌ ۳۶ الف‌ - ب‌، ۴۰ الف‌، الدرر، همانجا؛ مراکشی‌، ۲/۶۸ -۷۰). اسطرلابهایی‌ که‌ برای‌ رصد ستارگان‌ و اندازه‌گیری‌ مختصات‌ آنها از نیمکرة جنوبی‌ لازم‌ است‌، با اسطرلابهایی‌ که‌ در نیمکرة شمالی‌ به‌ کار می‌روند، تفاوتهایی‌ در ساختمان‌ عنکبوت‌ و صفیحه‌ها، شامل‌ جا به‌ جایی‌ در مدارهای‌ رأس‌ السرطان‌ و رأس‌ الجدی‌، و نیز در تصویر دوایر ارتفاع‌ (مقنطرات ‌) دارند؛ در حالی‌ که‌ در اسطرلابهای‌ یاد شده‌، این‌ تفاوتها از میان‌ برداشته‌ شده‌ است‌. درمورد اسطرلاب‌ زورقی‌ که‌ به‌ ابتکار ابوسعید سجزی‌ ساخته‌ شده‌ است‌، یک‌ ویژگی‌ مهم‌ دیگر نیز جلب‌ توجه‌ می‌کند. بیرونی‌ که‌ خود نمونه‌ای‌ از این‌ اسطرلاب‌ را دیده‌ است‌، پس‌ از ستایش‌ آن‌ و سازنده‌اش‌ گوید: «این‌ اسطرلاب‌ برپایة اعتقاد برخی‌ اهل‌ نظر که‌ حرکت‌ کلی‌ مرئی‌ را از آن‌ِ زمین‌، و از غرب‌ به‌ شرق‌ می‌دانند، ساخته‌ شده‌ است‌». وی‌ می‌افزاید: هندسه‌دانان‌ و فلک‌شناسان‌ در رد این‌ نظر سخنی‌ ندارند و استدلال‌ در نقض‌ این‌ اعتقاد موکول‌ به‌ فلاسفة طبیعی‌ است‌ (بیرونی‌، استیعاب‌، گ‌ ۳۶ الف‌ - ۳۷ ب‌؛ نیز نک: ویدمان‌، .(ii/۶۶۵ این‌ ظاهراً نخستین‌ کاربرد نظریة حرکت‌ وضعی‌ زمین‌ در میان‌ اخترشناسان‌ مسلمان‌ است‌. مراکشی‌ ۳ قرن‌ پس‌ از سجزی‌ و دو قرن‌ پس‌ از بیرونی‌ این‌ نظر را با قاطعیت‌ رد می‌کند و به‌ ابن‌ سینا و رازی‌ استناد می‌ورزد (۲/۷۴).
    متأسفانه‌، چون‌ از انواع‌ یاد شده‌ نمونه‌ای‌ باقی‌ نمانده‌ است‌، هیچ‌گونه‌ داوری‌ علمی‌ دربارة آنها ممکن‌ نیست‌ (هارتنر، .(۲۵۴۴-۲۵۴۵

    بی نقطه...

  7. 7 کاربر مقابل از sara sadeghian عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  8. Top | #24
    کاربر جدید

    عنوان کاربر
    کاربر جدید
    تاریخ عضویت
    Feb 2011
    شماره عضویت
    514
    نوشته ها
    1
    تشکر
    0
    تشکر شده 8 بار در 1 ارسال

    در استرلابها معمولا از دو يا چند دستگاه مختصات كروي مربوط به آسمان كه نسبت به يكديگر متحرك مي باشند استفاده مي شود. و غلب زمين ساكن در نظر گرفته شده و ستارگان و اجرام آسماني نسبت به آن در حركتند. اما در استرلاب زورقي، ستارگان نسبت به ناظر ساكن در نظر گرفته شده و افق ناظر متحرك است. بنابراين طراح آن كه ابوسعيد سجزي ( اهل سيستان يا منطقه سگزي اصفهان بوده ) به حركت وضعي زمين اعتقاد داشته است. كه در بسياري از متون قديمي نجوم همچون كتابهاي ابوريحان بيروني بدان اشاره گرديده است. در ساختار اين ابزار افق ناظر و شاخص مياني آن به شكلي ويژه است كه زورق هاي بادباني را در ذهن تداعي مي كند بنابراين اين نوع استرلاب به استرلاب زورقي شهرت دارد.

    از اینجا : http://www.uko.ir/uko_website/fa/33-...B1%D8%A7%D9%86

    هرچند اون اعتقاد به حرکت وضعی زمین توی طراحی این اسطرلاب مزخرف محضه ، ولی خب این نوشته تفاوت ظاهریش با اسطرلاب های دیگه رو نشون میده ، این تفاوت هم فقط یه تفاوت توی طراحی ظاهری ، نه اعتقاد به چیز خاصی داشتن ، وگرنه عینا همون جوری کار میکنه که بقیه اسطرلاب ها کار میکنن.

  9. 8 کاربر مقابل از kartaj عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  10. Top | #25
    کاربر فعال

    عنوان کاربر
    کاربر فعال
    تاریخ عضویت
    Feb 2011
    شماره عضویت
    570
    نوشته ها
    11
    تشکر
    3
    تشکر شده 77 بار در 7 ارسال

    نمی دونم معرفی سایت دیگران اینجا مجاز هست یا نه. اگر مجاز نیست ممنون میشم اطلاع بدید. این سایت یکی از محققین محترم کشور آقای مهندس آرین هست که در زمینه بناهای نجومی باستان و همچنین ابزارهای نجومی کهن (بویژه اسطرلاب) تحقیق کردند. www.jamejamshid.com

  11. 8 کاربر مقابل از messier_hunter عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  12. Top | #26
    کاربر ممتاز
    کاربر فعال

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Feb 2011
    شماره عضویت
    576
    نوشته ها
    156
    تشکر
    119
    تشکر شده 555 بار در 67 ارسال

    اطلاعات واقعا خوبی بهم داد واقعا سپاسگذارم!
    آیا گردونه همون اسطرلاب یا یه چیزی تو همون مایه ها حساب میشه!؟
    اگه میشه راجب گردونه هم توضیحات کامل بدید...
    امضای ایشان
    امام كاظم عليه السلام:حق تعالى نجوم را ستايش كرد و اگر دانش صحيحى نبود مدح نمى‏كرد پيامبران الهى همه به اين دانش عالم بودند

    امام باقر عليه السلام
    : خورشيد داراى لايه‏ هايى و طبقاتى است
    . اين سخن امروزه ثابت‏شده است

  13. 3 کاربر مقابل از حسين رازبري عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  14. Top | #27
    کاربر فعال

    عنوان کاربر
    کاربر فعال
    تاریخ عضویت
    Feb 2011
    شماره عضویت
    570
    نوشته ها
    11
    تشکر
    3
    تشکر شده 77 بار در 7 ارسال

    راستش من در این زمینه کار نکردم فقط می دونم ایشون (مهندس آرین) در این زمینه خیلی کار کرده اند.

  15. Top | #28
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز آوا استار
    مدال طلای كشوری المپياد نجوم
    مدال نقره جهانی المپياد نجوم
    تاریخ عضویت
    Jan 2011
    شماره عضویت
    476
    نوشته ها
    234
    تشکر
    4,516
    تشکر شده 1,198 بار در 220 ارسال

    سلام
    ببخشيد دارم يه موضوع قديمي رو دوباره پي مي گيرم.يه سواليه كه شايد اينجا بهترين جا واسه پرسيدنش باشه.
    ميشه همون اسطرلاب قديمي رو نو سازي كرد و يه چيزايي بهش اضافه كرد؟مثلا يه سيستم زماني دقيق واسش.به كمك آنالما.
    البته من يه چنتا از اين كار ها رو انجام دادم اما بيشتر تئوري بودن و خوب از كار در نيومدن.
    ممنون...
    امضای ایشان
    آن كه به يافتن آب اطمينان دارد هرگز از تشنگي هلاك نمي شود.امام علي (ع)

  16. 6 کاربر مقابل از celestial boy عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده اند.


  17. Top | #29
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز آوا استار
    مدال طلای كشوری المپياد نجوم
    مدال نقره جهانی المپياد نجوم
    تاریخ عضویت
    Jan 2011
    شماره عضویت
    476
    نوشته ها
    234
    تشکر
    4,516
    تشکر شده 1,198 بار در 220 ارسال

    سلامی دوباره.
    ممنون می شم اگه جواب هم بدین.منتظرم.هنوز چنتا سوال دیگه هم هست.می خوام طرز تهیه اسطرلاب رو که تو وبلاگم نوشتم کاملش کنم.
    امضای ایشان
    آن كه به يافتن آب اطمينان دارد هرگز از تشنگي هلاك نمي شود.امام علي (ع)

  18. کاربر مقابل از celestial boy عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده است:


  19. Top | #30
    کاربر ممتاز

    عنوان کاربر
    کاربر ممتاز
    تاریخ عضویت
    Jul 2011
    شماره عضویت
    1003
    نوشته ها
    505
    تشکر
    137
    تشکر شده 3,297 بار در 484 ارسال

    اسطرلاب         
    نقل قول نوشته اصلی توسط sara sadeghian نمایش پست ها
    منم در مورد اسطرلاب زورقی و دلیل اینکه چرا این نام رو برای اون انتخاب کردن نتونستم چیزی پیدا کنم اما بازم میگردم تا شاید اختلافش رو پیدا کنم.
    این مسئله که خورشید بدور زمین میچرخه یا زمین به دور خورشید مبحثی است که بین منجمین اسلامی همواره مورد بحث بوده اما هیچگاه به اثبات قطعی نمی رسید.
    به نظر من ابوسعید سجزی قائل به حرکت مداری زمین بوده و برای آن دلایلی هم داشته.
    یه جا تو یک مقاله خواندم که سجزی معتقد به حرکت بیضوی زمین بوده و براساس آن اسطرلابی ساخته که معروف به اسطرلاب زورقی است و زورقی به معنی بیضوی است.
    بنده احتمال می دهم که سجزی متوجه تغییرات سرعت خورشید در دایره البروج شده بوده. همون چیزی که ما بهش میگیم تعدیل زمان و بر اساس اون اسطرلاب دقیق تری را ساخته. (البته اندازه گیری این تغییرات نیاز به ابزار سنجش زمان نسبتاً دقیقی دارد که در آن زمان نمی دونم وجود داشته یا نه).
    این پدیده، بیضوی بودن حرکت زمین بدور خورشید را ثابت می کنه. چون در مدل زمین مرکزی بطلمیوسی بیضوی بودن حرکت کره سماوی بی معنی است.
    ویرایش توسط smhm : 01-17-2012 در ساعت 10:57 AM

  20. کاربر مقابل از smhm عزیز به خاطر این پست مفید تشکر کرده است:


صفحه 3 از 4 نخستنخست 1234 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق برای آوا استار محفوظ بوده و هرگونه کپی برداري از محتوای انجمن پيگرد قانونی دارد