صور فلكي و افسانه ها
در اين تايپيك با كمك شما دوستان علاقمند به نجوم كهن به جمع آوري مرجعي كامل از داستان هاي اسطوره اي مربوط به صور فلكي مي پردازيم. همانطور كه ميدانيد معمولا صور فلكي در اقوام مختلف سرگذشت خاصي برايشان تعريف شده ، تا آنجا كه بتوانيم در اين تايپيك آنها را جمع آوري ميكنيم. به اميد كمك هاي شما در گرد آوري آن..
بي نقطه...
af.skylover, Amirali, arefe jafarzadegan, Arian Soltani, berjis93, celestial boy, ELAHE77, farimah sh, Flare star, Green Dream, Hojjat Zafarkhah, javadstar76, kh.maroufi, Kianoosh.S, kimiya-gh, mh.noori, milad77, mohila*sh, mohilash8, Mojtaba.M, moonlight13, Mostafa, parvin, primeastro, raha_mousavi, rezash, SAEED560, sama.ara, sasan20oo20, Setare KOchOlO, shahab_s, skynight, somayeh nouri, محمد مهدی محمدی, محمدرضا صادقیان, مداد رنگیهام, گلناز, آسمون, حسین زارعی, رضا طامهری, سها ..., شهلا ناصریان, شعری
از جمله معماهایی که باستان شناسان را بخود مشغول کرده وجود نقوش نیمه انسان و نیمه حیوان در سنگ نگاره های باستانی است. واقعا چرا انسانهای نخستین چنین اشکالی را بر روی سنگها، کوه ها و غارها ترسیم می کردند؟ آیا واقعا این نوع جانوران در قدیم وجود داشته اند یا اینکه صرفا زاییده تخیل و توهم انسانهای نخستین بوده است؟
نقش هایی از یک انسان کامل اما با پاهای سم دار!! نقشهای ترکیبی از چند حیوان مانند سنگ نگاره بز با دم ماهی (بزماهی) مربوط به دوره عیلام باستان که هم اکنون در موزه لوور نگهداری می شود. و یا نقشهای ترکیبی از انسان و حیوان مانند مجسمه های سنگی تخت جمشید و....
به نظر من بحث مسخ شدن و از این قبیل چیزها نیست. بلکه این نقشها یک نوع نماد سمبلیک برای بیان برخی مفاهیم و یا باورهای پیشینیان بوده است. حتی خطوط هیروگلیف هم به نوعی استفاده از نقوش حیوانی برای بیان برخی مفاهیم و یا صفات انسانی است. احتمالا پیشینیان با ترسیم چنین اشکال و صورت های فلکی قصد بیان چیزی برای آیندگان داشته اند...!!
بعنوان مثال شما فکر میکنید نقش دو ماهی که دمشان با یک ریسمان بهم وصل شده است (صورت فلکی حوت) چه مفهومی می تواند داشته باشد؟!!
البته بجز بحث نمادین این نقوش، بحث وجود عینی و واقعی هم مطرح است. مثلا وجود موجوداتی نیمه انسان بنام «نسناس» که احتمالا تعدادی از این گونه ها در قدیم وجود داشته اند ولی اکنون منقرض شده اند. و یا وجود جن و ارتباط آنها با کاهنان، و یا وجود پریان دریایی که داستانها و افسانه ها پر است از چنین موجوداتی. اما سوال اینجاست که چرا پیشینیان چنین موجوداتی را می دیدند؟ آیا علم وجود این موجودات را تأیید میکند؟
به نظرتون نقوشی که رو دیوار های کاخ ها وجود داره و مثلا یه شیر با پرهای عقابه نشانگر قدرت حکم فرما نیس؟
که بگن این شاهی که داره تو این کاخ حکمفرمانی میکنه دارای قدرت شیر و عقاب هس!
نامگذاری و تشبیه صورتهای فلکی به اشکال و اسطوره هائی که در حال حاضر میشناسیم بسیار پیچیده است.
تمدنهای مختلف,به تناسب فرهنگشان, اسامی متفاوتی به اجرام و صورتهای فلکی گذاشته اند.
اینکه کدام تمدنها در این مورد پیشرو بوده اند مشخص نیست ولی,در مدارک و شواهد یافت شده از اغلب تمدنهای قدیمی همچون بابل مصر چین و یونان و... نشاندهنده پرداختن این تمدنها به داستان سرائی و نامگذاریهای عجیب و غریب یافت شده است.
البته نامگذاریها به طرز تفکر این تمدنها و فرهنگشان بر میگردد.ولی در اکثریت آنها صورت فلکی عقرب به همبن نام شناخته میشده است.
اینکه عقاب یا شیر در آن فرهنگ نماد چه صفت یا داستانی بوده است در تمدنهای مختلف متفاوت است.
با اینحال آنچه امروزه ما از نامگذاری و داستهای اسطوره ای صورتهای فلکی میدانیم از تمدن یونان است که اول بار به صورت مدون به آن پرداخته است و پس از آن عربها و مسلمانان نیز تاثیر گذار بوده اند و این را میتوان از نامگذاری برخی اجرام آسمانی به زبان عربی متوجه شد.
این اسامی در زبان لاتین نیز به همان نام عربی تلفظ شده اند.
به هرحال فکر میکنم اشاره تمدنهای گذشته به موجودات عجیب و غریب و یا نیمه انسان و نیمه حیوان به داستانهای مشهور آن دوران و قهرمانان اصلی این داستانها بر میگردد.
صد در صد این داستانها و روایتها اسطوره ایی در آن دوران جایگاه ویژ ه ای در محافل این تمدنها داشته است.
اینکه شب هنگام دور آتش بنشینند و در مورد این داستانها و موجودات عجیب الخلقه صحبت کنند هنوز هم در مورد ما انسانها صدق میکند!
کافیست پس از خاموش شدن آتش به آسمان بنگریم و این موجودات را در ستارگان ترسیم کنیم.
وقتی آرامش را در خود نیابید, جستجوی آن در جای دیگر, کار بیهوده ای است.
خیلی از این موجودات زاده تخیل انسان هستن اما در بعضی از موارد هم این موجودات ریشه‌هایی (هر چند جزئی) در واقعیت دارن. برای مثال دیدن جمجمه یک فیل براحتی میتونه تصور یک غول یک چشم رو در ذهن تداعی کنه:نوشته اصلی توسط smhm
در بعضی از موارد هم لاشه نیمه تجزیه شده و باد کرده یک حیوان میتونه تصوری از یک موجود ناشناخته ایجاد کنه:
و در موارد بسیار نادری ممکنه حقیقتی عجیب پشت پرده باشه:
شاید هم اسکلت موجودات ماقبل تاریخ بطور اتفاقی توسط بعضی از نیاکان ما کشف شده باشه. همچنین ممکنه دریانوردان و انسانهای مهاجر بعد از رسیدن به جزایر و مناطق جدید با موجودات جدیدی روبرو شده باشن که بعد نقل به نقل اونها رو برای هم تعریف کردن. خیلی از این موجودات امروز منقرض شدن ولی اجداد ما ممکنه با اونها روبرو شده باشن.
“Most people die at 25 and aren’t buried until they’re 75.”Benjamin Franklin
اگر نامگذاری ها اولین بار توسط یونانیان مدون شده پس چرا یونانیان از واژه های عربی استفاده کرده اند!!!
حداقل کشف سنگ نگاره زیر که متعلق به عیلام باستان است می تواند منشأ ایرانی صورت فلکی جدی (بزماهی) را ثابت کند.
منبع: http://fr.wikipedia.org/wiki/Sukhurmashu
من فکر نمی کنم صورتهای فلکی به همین راحتی ابداع شده باشند.
این مساله ای قابل تأمل است. احتمالا در هزاران سال پیش هنوز تعدادی از گونه های انسانهای اولیه در بین اجداد ما زندگی می کردند. من بعید می دونم این همه داستانها و نقل قول ها از غولها و نبرد با آنها فقط زاییده تخیل باشه. یا همین نسناس ها (نوعی حیوانات نیمه انسان) که برخی قبایل آنها را شکار میکردند و می خوردند... بهرحال این موضوعی است که جای تحقیق و بررسی بیشتری دارد.
اما در مورد قنطورس ها (موجودات نیمه انسان و نیمه حیوان) به نظر من بیشتر جنبه نمادین و سمبلیک داشته اند نه وجود واقعی.
بخش سر که بصورت چهره انسان است نشان از عقل و خردمندی است و بقیه بدن که بصورت حیوان است به معنی قدرت و اقتدار است.
مانند مجسمه نیمه انسان تخت جمشید که در سر در دروازه ملل قرار دارد و یا مجسه ابوالهول در مصر.
جالب این که این موجودات به نوعی وظیفه نگهبانی و پاسبانی منطقه را به عهده داشتند و در عین حال خشن و جدی.
به نظر من این مطلب در مورد صورت فلکی قوس هم صادق است. این صورت فلکی نقش یک قنطورس است که وظیفه آن نگهبانی از دروازه آسمان است و در دست او کمانی است که تیر آن پرتاب شده و اکنون این کمان خالی از تیر است.
پی نوشت:
در قدیم کمان راه شیری را دروازه آسمان می دانستند. این دروازه هم اکنون بسته است و صورت فلکی قوس نگهبان آن است. کمان و تیر هم در افسانه ها نماد خشم و غضب خداوند است.
تشبیه کهکشان به دروازه آسمان تعبیری عجیب و اسرارآمیز است حتی در برخی روایات اسلامی نیز چنین تعبیری مشاهده می شود که البته اینجا مجالی برای بحث آن نیست. همین قدر می توانم بگویم که این دروازه به نشانه غضب خداوند بر اهل زمین دو مرتبه باز شده است. در مرتبه اول طوفان نوح(ع) رخ داده است و مرتبه دوم به هنگام قیامت.
اول بار یونانیان به صورت مدون و مکتوب به نامگذاری صور فلکی و دیگر اجرام پرداختند لیکن پس از ظهور تمدن اسلامی ,دانشمندان اسلامی این متون را به عربی ترجمه کردند.
بسیاری از صورتهای فلکی ترجمه شده از یونانی به عربی است و حتی اگر نام یونانی داشته به صورت معرب استفاده شده است.وحتی در برخی موارد اسامی عربی اضافه گردیده که لزوما" افسانه یا اسطوره ای یونانی ندارد.
البته مسلمانان, علوم بسیاری از کشورها از جمله یونان و ایران و... را ترجمه و بسط دادند.بسیاری از نامهای عربی, از این دوران ماندگار شده است.
"صورالکواکب" یکی از مشهورترین آنهاست که عبدالرحمان صوفی آن را نگاشته و علاوه بر ذکر بسیاری از علوم یونانی,رصدها و تحقیقات خود را نیز افزوده است.
به هر حال, بسیاری از نامهای عربی که همکنون بر اجرام آسمانی نامگذاری شده,از این دوران به یادگار مانده است که بعد از دوران اوج تمدن یونان است.
اروپائیان در بسیاری از موارد از منابع دوران شکوفائی تمدن اسلامی بهره برده اند و به همین دلیل در بسیاری موارد نامهای عربی مشاهده میشود.
در مورد اینهم که چطور موجودات عجیب و غریب سر از صورتهای فلکی در آورده اند صحبت بسیار است.
ولی شخصا حدس میزنم که به این صورت بوده.
به این دلیل که امروزه با توجه به توسعه تکنولوژی همه علوم مکتوب شده و توسط انواع رسانه ها و ارتباطات بسط و گسترش پیدا میکند.
در گذشته همه علوم به این صورت مکتوب و حفظ نمی شده است.
بیشتر از اینکه ارتباط تمدنها با گفتگو باشد با جنگ بوده است و اندک مکتوبات نیز نابود میشده است.
فرهنگ کشورهای مختلف بیشتر از طریق جنگ به دیگر کشورها سرایت میکرده است.
بیشتر داستانهای قدیمی از فرهنگهای مختلف سینه به سینه نقل میشده و سپس شخصی همت میکرده و تعدادی از داستانها و قهرمانان اسطوره ای این داستانها را در پوستینها و یا الواح مکتوب میکرده است.
نوشته های تاریخی نیز ابداع این نامها و اسطوره ها را به دقت ابراز نمیکند.ولی چیزی که به ذهن میرسد اینست که نقل داستانها و اسطوره ها و موجودات غریب در این داستانها برگرفته از تخیل انسان است.
به خصوص در آن روزگار که اوهام و تخیلات بر تعقل و واقعیت غالب بوده است.
به نظر من این موضوع اصلا" بعید نیست که اینچنین برخی صورتهای فلکی شکل بگیرند.
صدالبته که پروسه ای طولانی بوده و به این راحتی نبوده ولی صد در صد اینطور هم نبوده که شخصی به ناگهان تصمیم به نامگذاری و اسطوره سازی نماید.
مطمئنا" داستانسرائی عموم مردم و شیوع این قصه ها نقش داشته است.
وقتی آرامش را در خود نیابید, جستجوی آن در جای دیگر, کار بیهوده ای است.
درسته که یونانیان به علم بیشتر بها میدادن و تمدنی قدیمی دارن اما این دلیل نمیشه که زبان یونانی هم قدمت بیشتری داشته باشه. زبان عربی یکی از کهن‌ترین زبان‌های جهانه. قدیمیترین تمدنها هم تمدن‌هایی بودن که در نزدیکی بین‌النهرین ایجاد شدن. یونانیان و ایرانیان پس از مهاجرت ساکنین بین النهرین (منطقه مشهور به هلال حاصلخیز) تمدنهای خودشون رو ایجاد کردن. Rigel، Rasalgethi، Algol و بسیاری از ستارگان دیگه بوضوح نام‌هایی عربی هستن (به ترتیب: رجل، رأس الجاثی، الغول). من بشخصه فکر میکنم این نامها، نام‌هایی بوده که مردمان هلال حاصلخیز هنگام مهاجرت به اروپا بهمراه خودشون به یونان بردن. تصور نام رأس الجاثی بدون تصور وجود صورت فلکی جاثی (هرکول) بی معناست. همینطور الغول که نام کاملترش رأس الغول هست و رجل که مستقیماً معنای مَرد رو میده.
من احساس میکنم این نامها بهمراه صورفلکیشون از زمان تأسیس اولین تمدنها (تمدنهای منطقه هلال حاصلخیز) بوجود اومدن. اما بعدها با جدا شدن قوم‌ها و قبیله‌ها و مهاجرت اونها. داستانهای مختلفی براشون ساخته شده. مردمان مختلف هنگام مهاجرت سرزمین ها و در نتیجه سرنوشت‌های مختلفی رو پشت سر گذاشتن. قهرماننان جنگی مختلفی داشتن که بعدها اونها رو بشکل اسطوره‌هایی در آوردن. نهایتاً این قهرمانان جنگی مُرده انقدر اسطوره‌ایی شدن که نام اونها رو در آسمان‌ها قرار دادن تا جاودانه بشن. اعراب با دیدن جاثی به یکی از اسطوره‌های خودشون فکر میکردن و یونانیان به اسطوره دیگری از تبار خودشون که بعدها نامش رو هم روی اون گذاشتن (هرکول). در کل منشأ صور فلکی بایستی خیلی قدیمیتر از تمدن یونان و ایران و مصر باشه. وگرنه صورت فلکی هرکول نام و داستانی یونانی رو بهمراه ستاره‌ای عرب (Rasalgethi) نداشت! چرا یونانیان چشم مدوسا رو Algol میخوندن؟ چرا یکی از پرنورترین ستاره‌های آسمان در صورت فلکی Orion بایستی توسط یونانیان Rigel نامیده بشه؟
بنظر میاد که این صور فلکی برگرفته از شخصیت‌های یکسانی هستن که نامهای متفاوتی روی اونها گذاشته شده. البته یونانیان همواره انسان‌هایی عاقل‌تر بودند و این یادگاران دوران گذشته خودشون رو بخوبی حفظ کردن و این در حالی بود که اعراب کارشون به جایی رسید که شروع به زنده به گور کردن دخترانشون میکردن و بعدش هم که دیگه.....
تاریخ کهن جهان و مسیرهای مهاجرت اولین تمدنها:
شرق ایالات متحده: 3000 تا 4000 سال قبل
مکزیک مرکزی: 4000 تا 5000 سال قبل
شمال آمریکای جنوبی: 4000 تا 5000 سال قبل
زیر صحرای آفریقا: 4000 تا 5000 سال قبل (مکان دقیق نامشخص)
هلال حاصلخیز: 11000 سال قبل
حوزه آبگیر رودخانه یانگ‌تسه و رودخانه زرد: 9000 سال قبل
و سرزمین‌های مرتفع گینه نو: 6000 تا 9000 سال قبل
همیشه تو تاریخ جهان گروه عاقل‌‌ها از گروه نادان‌ها جدا شدن و تمدنی پیشرفته تر رو در جای دیگری ایجاد کردن. اینجوریه که هر کشوری که تاریخ کوتاه‌تری داره پیشرفته‌تر شده و اونهایی که کهن‌تر بودن....
منتظر مرحله بعدی تکامل و پیشرفت انسان باشین (مهاجرت آمریکایی‌ها به مریخ).
“Most people die at 25 and aren’t buried until they’re 75.”Benjamin Franklin
طبق چه سندی این حرف را میزنید؟
اگر منظورتون کتاب بطلمیوس هست باید بگویم این کتاب در سال 150 میلادی نوشته شده. در حالیکه فقط همین سنگ نگاره از صورت فلکی جدی(بزماهی) که بعنوان نمونه عرض کردم مربوط به 1500 سال پیش از میلاد هست و متعلق به عیلام باستان یا همون شوش ایران است.
دوباره قسمتی از متن قبل را میگذارم.
-----------------------------------------------------
تمدنهای مختلف,به تناسب فرهنگشان, اسامی متفاوتی به اجرام و صورتهای فلکی گذاشته اند.
اینکه کدام تمدنها در این مورد پیشرو بوده اند مشخص نیست ولی,در مدارک و شواهد یافت شده از اغلب تمدنهای قدیمی همچون بابل مصر چین و یونان و... نشاندهنده پرداختن این تمدنها به داستان سرائی و نامگذاریهای عجیب و غریب یافت شده است.
البته نامگذاریها به طرز تفکر این تمدنها و فرهنگشان بر میگردد.ولی در اکثریت آنها صورت فلکی عقرب به همبن نام شناخته میشده است.
اینکه عقاب یا شیر در آن فرهنگ نماد چه صفت یا داستانی بوده است در تمدنهای مختلف متفاوت است.
با اینحال آنچه امروزه ما از نامگذاری و داستهای اسطوره ای صورتهای فلکی میدانیم از تمدن یونان است که اول بار به صورت مدون به آن پرداخته است و پس از آن عربها و مسلمانان نیز تاثیر گذار بوده اند و این را میتوان از نامگذاری برخی اجرام آسمانی به زبان عربی متوجه شد.
این اسامی در زبان لاتین نیز به همان نام عربی تلفظ شده اند.
به هرحال فکر میکنم اشاره تمدنهای گذشته به موجودات عجیب و غریب و یا نیمه انسان و نیمه حیوان به داستانهای مشهور آن دوران و قهرمانان اصلی این داستانها بر میگردد.
--------------------------------------------------------
من در متن بالا هم گفتم که تمدن یونان این افسانه ها و نامها را گردآوری کرده,احتمالا پر و بال داده و از همه مهم تر مدون کرده است.
از انجا که در تاریخ,مهمترین مدارک و اسناد به جای مانده همین آثار یونان باستان بوده,مرجع فعلی همین است.
صد البته که شواهد برخی از این نامگذاریها را میتوان در تمدنهای قدیمی تری چون ایران مصر و هند و چین و... یافت.ولی آنچه که به صورت کلی مورد تایید و اشاره مورخان است همین منابع یونانی بوده است.
و البته در جواب آقا محسن هم بگویم که:
شاید برخی از نامها از تمدن عرب قدیم مانده باشد ولی,پس از شکوفائی دوران اسلامی و در حالیکه اروپا در قرون وسطی به سر میبرد افرادی همچون صوفی و دانشمندان عرب به ترجمه منابع یونانی قدیم پرداختند و تحقیقاتی به آن اضافه کردند و برخی موارد را نیز تصحیح کردند.
در اینجا بود که نامهای عربی بیشتر رواج یافت و سالها بعد در اروپا ترویج پیدا کرد.
حتی من این را هم شنیده ام که افراد مشهوری چون کوپرنیک از منابع این دوران الهام گرفتند و مثلا" نظریه خورشید مرکزی را ارائه کرده است و برخی آنها را به تقلب متهم میکنند.(البته شنیده ام.تایید یا تکذیب نمیکنم)
وقتی آرامش را در خود نیابید, جستجوی آن در جای دیگر, کار بیهوده ای است.
در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)
مجوز های ارسال و ویرایش
پاسخ با نقل قول
