جویندگان دنباله دار

[rezash]

یکی از جذابترین زیباترین نادرترین و مرموزترین پدیده های آسمانی, ظهور ناگهانی اجرامی با نام دنباله‌دار در آسمان است.

این اجرام زیبا و ستودنی از گذشته دور به وسیله انسانها رویت شده‌اند و به دلیل غیرقابل پیش بینی بودنشان اغلب باعث ترس و شیوع خرافه در گذشته می‌شدند.

در گذشته‌های دور و پس از آشنائی انسان با آسمان و اجرام آسمانی, و آگاهیشان نسبت به نظم موجود در افلاک شروع به ایجاد گاهنامه و تقویم نمودند حتی می‌توانستند وقوع خورشید گرفتگی را نیز پیش بینی کنند.

ولی گاها اجرامی غیر قابل پیش بینی ظهور می‌کردند که باعث شگفتیشان می‌شد. واز آنجا که نمی‌توانستند به مانند دیگر اجرام برایشان نظم و مداری متصور شوند به ماوراالطبیعه و اوهام رجوع می‌کردند و اغلب ظهور این اجرام را نشانه مصیبت و بدیُمنی می‌دانستند.

امروزه و با گذشت سالها از آنزمان و همینطور تلاش دانشمندان برای شناخت هرچه بیشتر جهان هستی, ما اطلاعات بسیار زیادی از این اجرام داریم و میتوانیم مدار آنها را پیش بینی کرده و در مواردی ظهور دوباره آنها را پیش بینی کنیم.

عکس از ویکی پدیا

در این تایپیک به چگونگی رصد دنباله دارها و بررسی مدار و حرکات ظاهریشان در پهنه آسمان می‌پردازیم.

لازم به ذکر است که تایپیکی با نام دنباله‌دارها و سیارکها نیز در تالار علوم سیاره ای ایجاد شده که به ساختار و منشا دنباله‌دارها می‌پردازد.

[rezash]

یک مقدمه کوتاه

اغلب اجرام آسمانی قابل رویت را ثوابت یا ستارگان تشکیل میدهند که هر شب آسمان بالای سرمان را زینت میبخشند.

یکی از این ستارگان روشنائی روز را برایمان به ارمغان آورده است و زندگی بخش بر روی زمین میباشد.

دیگر جرم آشنای آسمان ماه است که در شبانه روز جولان میدهد و با ایجاد اهله خود آسمان را زینت میبخشد.

همینطور سیارات منظومه شمسی که بیشتر به شبه ستارگانی در حال حرکت میمانند و در مدت زمانی متفاوت با یکدیگر در پهنه آسمان جابه جا میشوند.

اجرام عمقی آسمان نیز در دوران جدید به طور کامل شناسائی شده اند و از ماهیتشان تا حدود زیادی آگاهی داریم.این اجرام زیبا نیز از جذابترین دیدنیهای آسمان میباشند.

شهابها و سیارکها نیز هر از گاهی در پهنه آسمان رویت میشوند و به ما یادآور میشوند که فضا مکان پرطرددی است که در آن اجرام کوچک و بزرگی در حال رفت و آمد هستند.

در این آسمان شلوغ و زیبا اجرامی نیز وجود دارند که هر ازگاهی رخ نشان داده و بعضا فقط یکبار در آسمان دیده میشوند.

این اجرام از جذابترین زیباترین نادرترین و مرموزترین اجرام آسمانی هستند که از گذشته تاکنون توجه انسانها را به خود جلب کرده اند و گاها" موجب حیرت و شگفتی شده اند.

این اجرام را دنباله دار مینامیم.

این اجرام را به خاطر شکل و هیبتشان در گذشته ستاره پشمالو می نامیدند.

یکی از معروفترین دنباله دارها,دنباله دار هالی است که مداری مشخص دارد و از جمله دنباله دارهائی است که مدار آن را شناسائی کرده ایم و هر 76 سال منتظر دیدار دوباره اش میشویم.

بعضی دنباله دارها در مدارهای کوتاه تر و بعضی نیز در مداری بلند تر به دور خورشید میگردند.

اغلب دنباله دارها نیز فقط یکبار دیده میشوند و سپس برای همیشه ار نظر محو میشوند.

درمورد مدار دنباله دارها به تفصیل بیشتری سخن خواهیم گفت.

همچنین در مورد قدر ظاهری این اجرام و چگونگی رصدشان با ابزار رصدی همچون دوربین و تلسکوپ نیز بحث خواهیم کرد.

یادآور میشوم در اسفند ماه یک دنباله دار پرفروغ با نام "پان استارز" نیز در آسمان دیده خواهد شد که در مورد چگونگی رصد این دنباله دار نیز بحث خواهیم کرد.

همین الان که مشغول به خواندن هستید چندین دنباله دار در آسمان وجود دارند که یک یک آنها را به مرور بررسی خواهیم کرد.

یک دنباله دار مهم و پرفروغ نیز در ابتدای سال 2014 به حضیض میرسد که کلی سروصدا به پا کرده است.نام محاوره ای آن "آیسان"است و وقت برای بررسی آن زیاد داریم.

نامگذاری این دنباله دارها نیز موضوع جالب و مهمی است که به آن میپردازیم.

علاوه بر آن با شکارچیان دنباله دارها و چگونگی فعالیتشان آشنا خواهیم شد.

مقدمه کمی طولانی شد.

مشارکت دوستان در این تایپیک من را هم در ادامه مشتاق تر میکند.

[mohsen4465]

دنباله‌دار C/2011 L4 (با نام مستعار پن-استارز) در حال نزدیک شدن به اوج نمایش خودش در اوایل مارس 2013ه. در حال حاضر این دنباله‌دار از مدار زهره عبور کرده و با دوربین دوچشمی در آسمان نیمکره جنوبی قابل مشاهده است. 5 مارس این دنباله‌دار وارد افق غربی آسمان ایران میشه. 9 و 10 مارس بهترین زمان برای رصد این دنباله‌دار خواهد بود.

دنباله‌دار C/2011 L4 توسط Ignacio Diaz Bobillo، بوینس آیرس، آرژانتین
8 شات 2 دقیقه‌ای، تلسکوپ FL 630mm
نمای بزرگ

[stargazer]

اینم چندتا لینک و چارت رصدی پن استارز که امیدوارم مفید باشه واسه دوستان:

این لینک موقعیت هر شبِ پن استارز رو از تاریخ 5 تا 25 مارس به وقت ایالات متحده نشون میده (که برای ما بیشتر از نظر موقعیت اون در میان صور فلکی مفید هست):

http://www.astropixels.com/comets/pa...rs1charts.html

و همینطور این لینکها:

http://www.astropixels.com/blog/2013/02/comet-panstarrs-or-bust/

http://www.skyandtelescope.com/skytel/beyondthepage/185665152.html

چیزی که من توی استاری نایت و بوقت شهر خودم چک کردم و متوجه شدم (مطمئن نیستم) زمانی که میشه راحتتر مشاهده اش کرد از 9 تا 20 مارس (19 تا 30 اسفند) و حول و حوش ساعت 6 (از چند دقیقه قبل تا چند دقیقه بعد از 6 ) هست . طبق چیزی هم که در این لینک ذکر شده، در روزهای 8، 9، 10، 11 و 12 مارس این دنباله دار دارای کمترین قدره، یعنی 0.6 ، اما فاز متفاوتی داره که بیشترین فاز میشه 8 مارس پس اگه درست متوجه شده باشم 8 ام بهترین قدر رو داراست اما یحتمل رصدش سخت تره و حتی توی برخی شهرها سخت یا غیر ممکن ...

حالا یه سوال:

فاز دنباله دار هم مثل فاز ماه هست ( دارای معیار و معنای یکسان) یا نه (معیار متفاوتیست)؟

و اینکه آیا تخمین های من و چیزهایی که در مورد رصد این دنباله دار (موقعیت و زمان) بدست آوردم درسته یا خیر؟

[mohsen4465]

فاز دنباله دار هم مثل فاز ماه هست ( دارای معیار و معنای یکسان) یا نه (معیار متفاوتیست)؟

و اینکه آیا تخمین های من و چیزهایی که در مورد رصد این دنباله دار (موقعیت و زمان) بدست آوردم درسته یا خیر؟
[/right]

منظورتون از فاز دنباله‌دار رو خب متوجه نشدم. احیاناً منظورتون فاز هسته دنباله‌دار که نیست؟ هسته دنباله‌دارها انقدر کوچیکه که حتی اگه مثل سیارک 2012da14 از کنار زمین رد بشه باز هم مثل یک ستاره کوچیک دیده میشه. درخشندگی و روشنایی دنباله‌دارها تقریباً به طور کامل ناشی از کـُـما و دنباله اونه و فاز هسته دنباله‌دار نقشی در این میان نداره. کم و زیاد شدن قدر دنباله‌دارهم صرفاً به دور و نزدیک شدن اون به خورشید و زمین و گاهی به زاویه دید دنباله اون مربوط میشه. در این میان اثر فاصله دنباله‌دار با خورشید از همه بیشتره. وقتی فاصله دنباله‌دار از خورشید کم میشه (حضیض خورشیدی) در این حالت دم دنباله‌دار به بزرگترین ابعاد خودش میرسه و در نتیجه دنباله‌دار بزرگتر و درخشانتر دیده میشه. در مورد c/2011 l4، بین تاریخ‌های 9 و 10 مارس بدلیل حضیض خورشیدی بیشترین درخشندگی رو شاهد هستیم.

[stargazer]

ممنون بله راجع به موارد رصدی و دنبالۀ دنباله دار و سایر موارد درست می فرمایید

منظورم از فاز اینه:



مربوط میشه به هستۀ دنباله دار؟ یا چیز دیگه؟

[mohsen4465]

ممنون بله راجع به موارد رصدی و دنبالۀ دنباله دار و سایر موارد درست می فرمایید

منظورم از فاز اینه:



مربوط میشه به هستۀ دنباله دار؟ یا چیز دیگه؟

در این مورد رفتم یه تحقیق کوچولو کردم. تا اونجایی که متوجه شدم فاز یا «زاویه فاز» بیانگر زاویه بین «خورشید-جسم-مشاهده کننده» است.

[rezash]

دنباله دار پان استارز برای خودنمائی شماره معکوس خود را آغاز کرده است و تا حدود 10 روز دیگر میتوان در افق غربی این دنباله دار را مشاهده کرد.

با توجه به عکسهای دیده شده از این دنباله دار که البته در نیم کره جنوبی و با نوردهی ثبت شده است امیدوارم در هنگام حضیض خورشیدی دنباله قابل توجهی از خود نشان دهد.

اگر این دنباله دار در هنگام حضیض ,ارتفاع مناسبتری داشت,پدیده ای زیبا و قابل توجه برای عموم مردم میشد.

به هر حال رویت دنباله دارها همیشه جذاب و قابل توجه بوده است.

امیدوارم با توجه به ارتفاع این دنباله دار عکاسان نجومی بتوانند عکسهای زیبائی را از این دنباله دار ثبت کنند.

شاید ارتفاع کم از لحاظ مدت زمان رویت و همینطور کیفیت رصد تاثیر گذار باشد ولی با برنامه ریزی مناسب میتوان این دنباله دار را همراه با آثار و سازه های زمینی همراه کرد.

در روز 13 مارس مصادف با 23 اسفند ماه هلال جوان ماه نیز در نزدیکی این دنباله دار دیده میشود و موقعیت مناسب عکاسی را موجب میشود.

عکسی از این دنباله دار که در استرالیا ثبت شده است:

عکاس:Terry Lovejoy

موقعیت این دنباله دار در چند روز آخر سال 1391 و روزهای ابتدائی سال 1392 نسبت به صورتهای فلکی واقع در افق غربی و آسمان شامگاهی در تصویر زیر میبینید:

[mohsen4465]

داره میاد...


C/2011 L4
عکس توسط Petr Pazour، تی آنو، نیوزیلند
23 فوریه 2013



یکی دیگه هم داره میاد... آره خودشه... C/2012 S1


عکس توسط Pat Pinnell، ویلا ریدج، میزوری، ایالات متحده
20 ژانویه 2013

[rezash]

این هم تصویری دیگر از لوئیس آرگریج که همزمان با درخشش یک ایریدیوم ثبت شده است.

این عکس هم از شهر بوئنوس آیرس در آرژانتین گرفته شده است.

دنباله دار را در بالای تصویر متمایل به چپ میبینید.و سمت راست بالا نیز ایریدیوم میباشد.







یک موضوع جالب در مورد این دنباله دار اینکه در تاریخ 6 آوریل(فکر کنم 19 فروردین) میتوانیم این دنباله دار را در نزدیکی کهکشان آندرومدا ببینیم.

البته هم به آسمانی مناسب نیاز داریم و هم اینکه امیدوار باشیم که از قدر درخشندگی آن زیاد کاسته نشود.

در تصویر زیر نمائی از این مقارنه را میبینیم.