عکاسی از اعماق آسمان

[مهدی ناصری]

درود بر دوستداران آسمان

عکاسی اعماق آسمان معروف به Deep Sky یکی از قسمت های مهم عکاسی نجومی است که زیبایی کهکشان ها، سحابی ها و هر آنچه در ژرفای کیهان قابل عکاسی است را به نمایش می گذارد.

در این تاپیک قصد داریم با کمک هم مطالبی در خصوص اصول و تکنیک های عکاسی دیپ اسکای را به صورت کامل در اختیار علاقه مندان بگذاریم و به سوالات مربوط نیز پاسخ بدهیم.

مطالب قرار هست تمام اطلاعات عکاسی عمق آسمان، از ابزار های لازم و روش های ثبت تا ادیت و سایر مباحث مربوط را در بر بگیرد. امیدوارم با مشارکت دوستان بتوانیم نکات مفیدی را در این خصوص گرد آوری کنیم.

فهرست مطالب این تاپیک:

شیوه نامه
مقدمه
تلسکوپ، لنز؟!
کاربرد تلسکوپ های شکستی در عکاسی نجومی
کاربرد تلسکوپ های آپوکروماتیک در عکاسی نجومی (1)
کاربرد تلسکوپ های آپوکروماتیک در عکاسی نجومی (2)
کاربرد تلسکوپ های بازتابی در عکاسی نجومی
کاربرد تلسکوپ های نیوتنی در عکاسی نجومی (1)
کاربرد تلسکوپ های نیوتنی در عکاسی نجومی (2)
کاربرد تلسکوپ های کاسگرین در عکاسی نجومی
کاربرد تلسکوپ های ریچی کرتین در عکاسی نجومی

کاربرد تلسکوپ‌های گریگورین در عکاسی نجومی
کاربرد تلسکوپ‌های ترکیبی در عکاسی نجومی
کاربرد تلسکوپ‌های اشمیت- کاسگرین در عکاسی نجومی
کاربرد تلسکوپ‌های ماکستوف در عکاسی نجومی
اهمیت استقرار مناسب در عکاسی نجومی
استقرار استوایی (1)
استقرار استوایی (2)
فکوسر

سیستم تصحیح ردیابی
بخش پایانی ابزارها
آماده سازی تجهیزات
ثبت عکس
مقابله با نویز در تصویر
7 نکته‌ی کلیدی در عکاسی دیپ اسکای
پردازش تصاویر نجومی
انباشتن فریم‌ها
پردازش ساده و ابتدایی
5 نکته در مورد پردازش تصاویر عمق آسمان
سخن آخر بخش آموزش تاپیک

[مهدی ناصری]

وارد معرفی جزئی تر تلسکوپ های بازتابی شدیم؛ این قسمت مربوط به تلسکوپ های نیوتنی هست که به علت گستردگی مبحث در دو پست تقدیم می گردد.
-------------------------------------------------
آنچه بیشتر از سایر انواع بازتابی ها به چشم می خورد نوع نیوتنی است. این تلسکوپ ها طراحی ساده ای دارند و برای رصد اجرام ژرفای آسمان عالی عمل می کنند. آینه ای مقعر در انتهای لوله تلسکوپ نور ورودی را به آینه ثانویه که در سر لوله و با زاویه 45 درجه قرار دارد می تاباند. آینه ثانویه نیز نور را به سمت فوکوسر که در کناره لوله است می رساند.

ساختار تلسکوپ نیوتنی

با خطایی در تلسکوپ های نیوتنی رو به رو می شویم که خطای کما یا گیسو نام دارد و در عکاسی نجومی شدیدا آسیب می رساند. در تلسکوپ های نیوتنی تنها راه برطرف کردن این خطا استفاده از تصحیح کننده های مخصوص در فوکوسر تلسکوپ است. تصحیح کننده خطای کما یا coma corrector همانند یک هدسی قطور توسط آدابتور های مخصوص ( تی رینگ و camera adapter) به دوربین عکاسی DSLR که لنز آن جدا شده متصل می شود. سپس مجموعه درون فوکوسر قرار خواهد گرفت.

از بالا به پایین: حلقه تی (T-ring)، آدابتور اتصال دوربین و کاهده خطای کما (camera adapter)، کاهنده خطای کما (coma corector)
این تجهیزات به ترتیب به دوربین متصل می شوند و در نهایت دوربین درون فوکوسر قرار خواهد گرفت. توجه داشته باشید نوع تی رینگ در دوربین های مختلف، متفاوت است.

باز بودن لوله تلسکوپ منجر به نشستن گرد و غبار رو آینه ها در زمان طولانی می شود. بدین منظور لازم است هر از چند گاهی آینه تلسکوپ باز شود و توسط تمیز کننده های مخصوص دوباره تمیز بشود.
آینه تلسکوپ های نیوتنی ممکن از نقره اندود یا آلومینیوم اندود شده باشد. اندود نقره پس از چند ماه (مخصوصا در مکان های مرطوب) کدر شده و باید مجددا اندود بشود. اما اندود آلومینیوم چنین مشکلاتی ندارد.
در کل می توان گفت تلسکوپ های نیوتنی به مراقبت زیادی نیاز دارند. به جز تمیز کردن آینه و احتمال نیاز به اندودن مجدد، این نوع تلسکوپ ها به راحتی از هم خطی خارج می شوند. اجزای اپتیکی تلسکوپ باید حتما (چه در رصد و چه در عکاسی) کاملا هم خط باشند. در غیر این صورت کیفیت بسیار پایین خواهد بود، به طوری که ستاره ها حتی فوکوس کامل نخواهند داشت. فرآیند هم خطی را می توان به صورت چشمی یا با استفاده از هم خط کننده ها به صورت دقیق تر انجام داد. استفاده از هم خط کننده های لیزری به علت سرعت، دقت و سهولت در عکاسی نجومی بیشتر توصیه می شود. این هم خط کننده ها همانند یک چشمی درود فوکوسر قرار گرقته و سپس با استفاده از نور لیزر آن آینه اصلی و ثانویه توسط پیچ هایی که دارند باید هم خط شوند. به علت اینکه این تلسکوپ ها سریعا از هم خطی خارج می شوند لازم است پیش از هر بار رصد یا عکاسی هم خطی آن ها چک شود.

[مهدی ناصری]

پس از یک هفته ادامه مباحث تلسکوپ های نیوتنی در عکاسی نجومی رو بیان می کنیم؛ به علت مشغله های مختلف زندگی (!) شاید مثل الآن گاهی اوقات پست ها با تاخیر نوشته بشن و از این جهت عذر خواهی می کنم...
-----------------------------------------------------
دیگر خطا های اپتیکی مهم ابیراهی کروی و رنگی نام دارند. در آینه ها خطای رنگی کلا وجود ندارد، اما این آینه ها با ابیراهی کروی همچنان مواجه هستند. در تلسکوپ های نیوتنی تنها راه برطرف سازی ابیراهی کروی طراحی و ساخت آینه های مقعر سهموی شکل است. لازم به ذکر است وجود خطای کروی در عکاسی نجومی ضربه ای جدی به تصویر وارد کرده و از این جهت نیاز به حذف آن محسوس است.
تلسکوپ های نیوتنی بر خلاف شکستی ها پیش از آغاز کار نیاز به هم دمایی با محیط دارند تا تصویری شفاف و عاری از آشفتگی های جوی بدهند که بسته به قطر شیئی تلسکوپ این مدت زمان متغیر می باشد. در بزرگنمایی های بالا و در رصد یا عکاسی از سیارات این هم دمایی امری بسیار مهم محسوب می شود.

حال کاربرد نیوتنی ها در عکاسی نجومی عمدتا چگونه است؟
یکی از برتری های نیوتنی ها به سایر تلسکوپ ها ساده تر بودن ساخت اپتیک هایی با نسبت کانونی پایین و در نتیجه افزایش سرعت عکاسی است. فاصله کانونی نیوتنی ها متفاوت است و با توجه به ابعاد و مبحث مورد نظر در عکاسی دیپ اسکای می توان فاصله کانونی مناسب را انتخاب کرد؛ اما فاصله کانونی معمول حداقل از 600 میلی متر برای یک نیوتنی آغاز شده و تا فواصل طولانی ادامه دارد. یک نیوتنی با فاصله کانونی کم برای سحابی ها و فواصل کانونی بالای 1000 میلی متر برای عکاسی از کهکشان ها مناسب است.
واضح است که کیفیت آینه از عدسی در عکاسی پایین تر است، اما با استفاده از نیوتنی ها هم می توان عکس های بسیار خوبی از اعماق آسمان گرفت. برای اثبات این مطلب شما را به بازدید از گالری Eder Ivan دعوت می کنم؛ این عکاس که یکی بهترین عکاسان عمق آسمان در جهان است بسیاری از تصاویر خود را با کمک تلسکوپ دست ساز نیوتنی خود تهیه می کند! و همین برای اثبات این مطلب که عکاسی با نیوتنی ها، ارزان تر بوده و ممکن نیز هست کافی می باشد...

عکسی از سحابی های اطراف قلب العقرب و خوشه کروی M4 که توسط Eder Ivan با استفاده از یک نیوتنی تهیه شده است. سحابی های اطراف قلب العقرب یکی از سوژه های زیبا و رنگارنگ برای عکاسی می باشند که ثبت آن ها تصاویر بسیار حذابی خلق می نماید.

چه کمپانی تولید کننده ای برای تلسکوپ های نیوتنی مناسب است؟
قیمت مناسبی که در کنار کیفیت بسیار خوب اپتیک های نیوتنی شرکت Guan Sheng یا GSO آن را به یکی از کمپانی های ایده آل برای هرید تلسکوپ نیوتنی مناسب در عکاسی نجومی تبدیل کرده است. GSO تلسکوپ هایی در سایز های مختلف (8 و 10 اینچ) و با f/4 تولید می کند (توجه داشته باشید این رده تلسکوپ های GSO با رده f/6 آن ها متفاوت است و اصطلاحا این رده را astrograph می نامند که مخصوص عکاسی نجومی ساخته شده است). عکس های زیبایی در گالری امیر حسین ابوالفتح وجود دارد که توسط این سری اپتیک های GSO گرفته شده است.

تلسکوپ 8 اینچ GSO با نسبت کانونی 4

پشت آینه این سری تلسکوپ ها یک فن تعبیه شده که سرعت هم دما شدن آینه با محیط را چندین برابر می کند. فوکوسر از نوع دو سرعته ساخته شده که در عکاسی نجومی کمک شایانی به عکاس می کند. نکته مهم نیز میدان دید مناسب این اپتیک ها به همراه نسبت کانونی بسیار خوب آن هاست. فاصله کانونی 800 میلی متر برای یک تلسکوپ 8 اینچ و نسبت کانونی 4 بسیاری از سحابی ها و کهکشان ها را برای عکاسی فراهم می کند و در واقع یکی از میدان های ایده آل عکاسی تلقی می شود. البته کاهنده خطای کما در تلسکوپی با چنین نسبت کانونی بسیار ضروری است.

[مهدی ناصری]

این هم معرفی کوتاهی از تلسکوپ های کاسگرین؛ فقط توجه داشته باشید این تلسکوپ ها با "اشمیت کاسگرین" تفاوت زیادی دارند. البته این معرفی ناچیز هست چون پیدا کردن این نوع تلسکوپ در ایران فکر نمی کنم کار ساده ای باشه ( و آیا اصلا هست؟!!)؛ به علاوه اینکه در عکاسی نجومی هم معمول و مرسوم نیستند.
----------------------------------------------------
نوع دیگری که از بازتابی ها به حساب می آید تلسکوپ نوع کاسگرین نام دارد. این نوع اپتیک توسط کاسگرین فرانسوی ابداع گردید و در آن می توان بدون استفاده از کاهنده خطای کما، آن را تا حد زیادی کاهش داد.
در این نوع تلسکوپ از آینه ای کروی که ساخت آن ساده تر است استفاده می شود و در عوض آینه ثانویه محدب و هذلولی خطای کرویت و کما را تصحیح می کند.

ساختار تلسکوپ کاسگرین

البته امروزه تولید این رده محدود است و به سختی می توان تلسکوپی از نوع کاسگرین و مناسب پیدا کرد. مزیت دیگر این نوع تلسکوپ به نیوتنی ها نیز کوتاه شدن طول لوله است زیرا نور دو بار مسیر لوله را می پیماید و البته آینه محدب نیز تاثیر خود را می گذارد. در نتیجه با وزن کمتری رو به رو هستیم.
کاسگرین ها هم مانند نیوتنی ها می توانند در ابعاد و فواصل کانونی مختلفی ساخته شوند.

[مهدی ناصری]

تلسکوپ های ریچی کرتین انواع جالبی از تلسکوپ ها هستن که گاها در دسته بازتابی ها و برخی اوقات هم در دسته تلسکوپ های ترکیبی قرار می گیرن. چون در اون ها عدسی استفاده نمیشه ما اون رو در بخش بازتابی ها معرفی می کنیم.
------------------------------------------------
پیش تر گفته شد که در تلسکوپ هایی که از آینه استفاده می کنند خطای رنگی وجود ندارد؛ ما در تلسکوپ تلاشمان بر آن است که سیستمی با کمترین خطای اپتیکی طراحی کنیم. خطای کروی و کما دو خطای اپتیکی مهم در تلسکوپ های بازتابی بودند که با طرحی جالب توسط ژرژ ریچی و هنری کریستین (که به ریچی کریستین و سپس به ریچی کرتین معروف شد) به طور کامل برطرف شدند.
در این تلسکوپ از شکل کلی کاسگرین های استفاده می شود؛ یعنی آینه اصلی در انتهای لوله و آینه ثانویه نور را به سوراخی در مرکز آینه اصلی می تاباند. اما تفاوت آن جاست که در تلسکوپ نوع ریچی کرتین، هر دو آینه اصلی و ثانویه به صورت هذلولی ساخته می شوند. این سیستم ساخت مشکل تری دارد اما در عوض تلسکوپ را عاری از خطای کروی و کما خواهد ساخت. البته خطایی که با آن رو به رو هستیم خطای آستیگماتیسم است که توسط یک تصحیح کننده مجزا قابل جبران است.
در خصوص سرعت باید گفت ریچی کرتین ها هم همانند تلسکوپ های دیگر شکل خود (مانند کاسگرین و سایر که توضیح خواهیم داد) نسبت کانونی نسبتا بالا یا متوسطی دارند. برای رفع این مشکل نیز باید به سراغ کاهنده های نسبت کانونی مخصوص تلسکوپ رفت که سرعت را تا حد بسیار خوبی بهبود می بخشند.
جالب است بدانید که ریچی کرتین ها طرح اصلی تلسکوپ های غول پیکر و رصدخانه ها می باشند؛ تلسکوپ هایی مانند هابل، دو قلو های 10 متری کک و ... . در رده های کوچک تر و آماتوری این اپتیک ها غالبا برای عکاسی نجومی طراحی می شوند.
در مقایسه با یک کاسگریت، ریچی کرتین انحنای میدان کمتری دارد و در نتیجه تصویر تخت تر است. میدان دید نیز باز تر می باشد.
در کاربرد هم می توان گفت یکی از گزینه های مناسب در عکاسی از کهکشان ها، این نوع تلسکوپ هستند. برای سیارات مشکلی که به وجود می آید آینه ثانویه بزرگ است که کیفیت را تحت تاثیر قرار می دهد و شاید خیلی خوب نباشد. برای سحابی ها معمولا بهترین گزینه نیستند اما در مورد برخی سحابی های کوچک و سیاره نما ها می توان روی آن ها نیز حساب کرد، اما بهترین کاربرد آن ها در عکاسی کهکشان ها است.

تصویر کهکشان های آندرومدای موچک به همراه پنج تایی استفان که توسط طاها قوچکانلو با استفاده از تلسکوپ 8 اینچ ریچی کرتین گرفته شده است.



سحابی سه تکه؛ عکس گرفته شده توسط مسعود صفری با کمک یک ریچی کرتین 6 اینچی.

پیشنهاد مناسب در ایران معمولا همان کمپانی GSO که برای نیوتنی ها معرفی کردیم، تلسکوپ های مخصوص عکاسی نجومی را از نوع ریچی کرتین هم تولید می کند که قیمت مناسب و کیفیت خوبی دارند.

تلسکوپ ریچی کرتین از کمپانی GSO

[مهدی ناصری]

طبق روالی که برقرار بود، 10 پست اول این مجموعه مطالب در پست شماره یک قرار گرفت تا دسترسی به مطالب راحت باشه. این پست هم آخرین مطلب از تلسکوپ های بازتابی هست. البته این پست مطالب زیادی نداره چون چیز مهمی هم در این مبحث به فکرم نمی رسه که بگم.
-------------------------------------------------------------
تلسکوپ ریچی کرتین را در نظر بگیرید. تفاوت تلسکوپ نوع گریگورین با ریچی کرتین در نوع آینه های آن است و نه ساختار کلی. آینه اصلی در یک گریگورین سهموی و آینه ثانویه بیضوی می باشد. کاربرد تلسکوپ گریگورین هم دقیقا مانند ریچی کرتین می باشد و ابیراهی کما در آن تصحیح گردیده است.
این طرح نسبتا پیچیده سال 1663 توسط جیمز گریگورین اسکاتلندی به وجود آمد و بعد ها رایج تر شد.
تصویر در این نوع تلسکوپ تخت، عاری از خطای رنگی، کما و کرویت بوده و سرعت عکاسی نیز تقریبا خوب است. لازم به ذکر می باشد که کاربرد این تلسکوپ ها در عصر حاضر بسیار کمتر شده اما در قرون 17 و 18 رایج بودند.
در بین تلسکوپ های بازتابی که تا کنون معرفی کردیم، نوع کاسگرین و گریگورین کمتر استفاده می شوند اما ریچی کرتین و نیوتنی ها هم در رصد و هم در عکاسی اپتیک های مناسبی در سبک خود می باشند.

ساختار یک تلسکوپ گریگورین

[مهدی ناصری]

در آخرین روز سال 1391، وارد بحث تلسکوپ های ترکیبی میشیم تا آخرین دسته کلی بعد از شکستی ها و بازتابی ها رو معرفی کنیم. این دسته شامل انواعی مانند اشمیت-کاسگرین، ماکسوتف-نیوتنی و ... هست که در مورد هر کدوم توضیح داده خواهد شد.
-------------------------------------------------------
آینه و عدسی هر کدام مشکلات و مزایایی داشتند. مثلا خطای رنگی بر خلاف عدسی در آینه اصلا وجود نداشت، و یا خطای کما مختص تلسکوپ های بازتابی بود. برخی نیز مانند خطای کروی مشترک قلمداد شدند. حال اگر سیستمی طراحی کنیم تا آینه و عدسی را به طور همزمان به کار گیرد قادر به رفع بسیاری از خطا های اپتیکی خواهیم بود.
تلسکوپ های ترکیبی (کاتادیوپتریک) نیز دسته ای اپتیک می باشند که در مواردی چون عکاسی سیارات در عکاسی نجومی به کار می روند. نسبت کانونی بالا از خصیصه های این تلسکوپ ها است که توسط کاهنده ها به عدد ایده آل نزدیک می شود.
در سیستم آینه-عدسی، نور پس از عبور از عدسی تصحیح شده و به آینه شیئی می رسد تا در محل مورد نظر کانونی شود و سپس چشمی یا دوربین عکاسی از آن محل کار خود را انجام می دهد. تصویر این تلسکوپ ها شفاف و بسیار عالی است. البته قیمت بالای تلسکوپ ها ترکیبی خصوصیتی منفی برای آن ها به شمار می رود.
در عکاسی از کهکشان های کوچک و کار های علمی جدی، تلسکوپ های ترکیبی اپتیک های مناسبی به شمار می روند و انواعی از آن ها نیز مناسب برای سحابی ها و سایر اجرام هستند.

تلسکوپ های ترکیبی در عکاسی سیارات حرف اول را می زنند.

[مهدی ناصری]

معروف ترین نوع از تلسکوپ های ترکیبی رو شاید بتونیم اشمیت کاسگرین بدونیم. این پست در خصوص این نوع تلسکوپ ها توضیح میده.
----------------------------------------------------------------
در مطالب گذشته در خصوص ساختار تلسکوپ های کاسگرین توضیحاتی ارائه شد. تلسکوپ کاسگرین با عوض کردن مکان آینه ثانویه در تلسکوپ نیوتنی و همچنین تغییر آن به آینه محدب به لوله کوتاه تری دست یافت. اما تنها راه برطرف سازی ابیراهی کروی همچنان ساخت آینه به صورت سهموی بود. البته گوشه های تصویر در طرح کاسگرین نیز نسبت به نیوتنی وضوح کمتری داشتند.
برنارد اشمیت در سال 1931، برای تلسکوپ های کاسگرین نوعی عدسی نازک (که بعد ها به نام تیغه اشمیت معروف شد) با طرحی نسبتا پیچیده ابداع کرد که در سر لوله قرار می گرفت و ابیراهی کروی را به همراه افت کیفیت گوشه های تصویر از بین می برد. در این صورت دیگر نیاز به ساخت آینه به شکل سهموی که خود کاری دشوار بود از بین رفت.

طرح اپتیکی تیغه تصحیح کننده به همراه خود تلسکوپ اشمیت کاسگرین

تیغه تصحیح کننده در این اپتیک ها معمولا در حدود 0.6 آینه اصلی قطر دارد و گشودگی تلسکوپ را آن تعیین می کند (بر خلاف آنچه تا کنون در مطالب دیده بودیم). نسبت کانونی همچنان بالاست و باید از کاهنده های نسبت کانونی در آن ها استفاده نمود تا مناسب در عکاسی نجومی باشند. معمولا نسبت کانونی 10 در اشمیت کاسگرین ها بد نسبتا خوب است و می توان آن را با کاهنده حتی به 6.3 رساند.
استفاده همزمان از آینه و عدسی، طول کوتاه لوله، امکان استفاده در عکاسی از سیارات و عمق آسمان در کنار یکدیگر، تلسکوپ های اشمیت کاسگرین را به تلسکوپ هایی محبوب برای عکاسان نجومی تبدیل کرده اند که البته قیمت بالای آن ها یکی از ضعف هایی است که می توان برایشان نام برد.
این نوع تلسکوپ ها در عکاسی عمق اسمان به سبب فاصله کانونی بالای خود در سحابی ها کاربرد کمتر و در عکاسی کهکشان ها بهتر عمل می کنند. البته در عکاسی از ماه و سیارات نیز اپتیک های بسیار مناسبی می باشند. تلسکوپ های اشمیت کاسگرین معمولا در ابعاد 6 اینچ به بالا تولید می شوند.

عکاسی سیارات با کمک تلسکوپ های اشمیت کاسگرین شیوه ای معمول در بین عکاسان است.

اما به کدام شرکت تولید تلسکوپ آپوکروماتیک مراجعه کنیم؟
شرکت Celestron را می توان انتخاب شماره یک منجمان و عکاسان ایرانی برای یک تلسکوپ اشمیت کاسگرین دانست. سلسترون کمپانی مطرحی برای تولید تلسکوپ های ترکیبی در جهان به شمار می رود و بسیاری از عکاسان از آن به عنوان تلسکوپ خود استفاده می کنند.
اما سلسترون بی رقیب نیست؛ کمپانی Meade همواره در تولید اشمیت کاسگرین ها با سلسترون در رقابت بوده و از تلسکوپ های مید نیز بسیار استفاده می شود.

تلسکوپ اشمیت کاسگرین از شرکت سلسترون

----------------------------------------------------------------
در مورد تلسکوپ های سلسترون در تاپیک های تالار ابزار ها می توانید مطالعه بیش تری داشته باشید.

[مهدی ناصری]

این پست آخرین مطلب در خصوص معرفی تلسکوپ های مناسب برای عکاسی نجومی هست. بعد از این با یک جمع بندی، دوستانی که سوالی یا مطلبی در مورد توضیحاتی که تا الآن داده شده دارن می تونن مطرح کنند تا سپس وارد مبحث جدیدی بشیم.
--------------------------------------------------------------------
برنارد اشمیت برای رفع تعدادی از مشکلات تلسکوپ های بازتابی، تیغه ای تصحیح کننده ابداع کرد و به طرح تلسکوپ ترکیبی اشمیت کاسگرین دست یافت. اما طرح دیگری نیز برای رفع همان مشکلات داده شد. تیغه های ماکسوتف نیز روی کار آمدند تا همتایی برای تیغه اشمیت باشند.
تیغه ماکسوتف در واقع یک عدسی ضخیم به شکل هلال است و از این جهت عدسی هلالی هم نامیده می شود. این وسیله نیز مانند تیغه اشمیت نور را اندکی منحرف می کند و سپس به آینه اصلی می رساند و این خود سبب سهولت ساخت آینه به شکل کروی و در عین حال نبود ابیراهی کروی، حذف خطای کما بدون کمک از کاهنده خطای کما، و همچنین نبود ابیراهی رنگی می گردد.

اما این تیغه را به سه شکل می توان استفاده نمود:
1. تلسکوپ ماکسوتف کاسگرین: این طرح همان طرح تلسکوپ اشمیت کاسگرین است، با این تفاوت که این بار تیغه تصحیح کننده با طرح ماکوسف یعنی عدسی هلالی صورت می گیرد.

تلسکوپ ماکسوتف کاسگرین

2. تلسکوپ ماکسوتف باورز: طرح ماکسوتف کاسگرین را در نظر بگیرید و تنها به جای آینه ثانویه محدب، یک آینه تخت بگذارید تا به این طرح برسید.

تلسکوپ ماکسوتف باورز

3. تلسکوپ ماکسوتف نیوتنی: همان طور که مشخص است در این طرح در ابتدای لوله تلسکوپ نیوتنی تیغه ماکسوتف قرار می گیرد تا تلسکوپ نیوتنی به یک اپتیک بسیار مناسب برای عکاسی نجومی تبدیل شود.

تلسکوپ ماکسوتف نیوتنی

در خصوص کاربرد های این نوع تلسکوپ ها در عکاسی نجومی می توان گفت هر کدام بسته به فاصله کانونی خود در حوضه ای خاص کاربرد دارند. تلسکوپ های با فاصله کانونی زیر 1000 میلی متر (عمدتا ماکسوتف نیوتنی) اپتیک های بسیار خوبی در عکاسی از سحابی ها و تا حد خوبی کهکشان ها می باشند. معمولا ماکسوتف کاسگرین و ماکسوتف باورز در عکاسی سیارات عملکرد قابل قبولی دارند اما در عکاسی از سحابی ها و کهکشان های نزدیک و بزرگ کم کاربرد هستند.

تصویر طه قوچکانلو از سحابی درخشان مرداب با کمک تلسکوپ ماکسوتف نیوتنی اسکای واچر

در خصوص شرکت های تولید کننده شاید حرف اول را همان کمپانی مید بزند که ماکسوتف های خوبی تولید می کند. اما در مقابل اسکای واچر همواره با قیمت کمتر در دسترس است. برای نوع ماکسوتف نیوتنی نیز باید به اسکای واچر و تلسکوپ هایی مثل تلسکوپ فوق العاده خوب آن با فاصله کانونی 1000 میلی متر در نوع ماکسوتف نیوتنی مراجعه کرد.

[مهدی ناصری]

پس از توضیحاتی که مفصلا در مبحث تلسکوپ ها داده شد وقت اون رسیده که به ابزار مهم دیگه ای در عکاسی دیپ اسکای بپردازیم؛ یعنی استقرار تلسکوپ.
----------------------------------------------------
مهم نیست تلسکوپ شما یک کرومات ساده باشد یا یک آپوکرومات قدرتمند؛ اگر آن را روی استقراری نامناسب نصب کنید به هیچ وجه عکس خوبی نخواهید گرفت. استقرار تلسکوپ به منظور نگهداری تلسکوپ و حرکت دادن آن در جهت حرکت وضعی زمین برای خنثی سازی حرکت ستارگان در میدان دید تلسکوپ به کار می رود و ضروری است. در صورتی که مقر توانایی ردیابی اجرام را نداشته باشد، ستارگان در میدان دید بسته تلسکوپ در کسری از ثانیه جابجا شده و ردی از خود بر عکس به جای می گذارند.
برای آشنایی با انواع استقرار تلسکوپ ها بهتر است ابتدا نکاتی را بدانیم:
استقرار تلسکوپ می تواند بر اساس سمت و ارتفاع یا بعد و میل عمل کند. تلسکوپی با استقرار سمتی-ارتفاعی در دو محور افقی و عمودی حرکت می کند. فهم چنین عملکردی به مراتب ساده تر از حرکت بر اساس بعد و میل می باشد. برای درک مفهوم بعد و میل باید آسمان را کره ای فرضی در نظر داشت که ناظر در مرکز آن کره قرار دارد. به این ترتیب طول و عرض جغرافیایی را روی آن رسم کرد (دقیقا مانند طول و عرضی که در جغرافیای زمین به کار می رود). طول و عرض را برای آسمان به ترتیب بعد و میل می نامیم و از طریق آن آسمان را درجه بندی می کنیم. محور بعد به سمت ستاره قطبی نشانه می رود و در نتیجه با محور حرکت زمین به دور خودش موازی می شود. محور میل نیز کاری شبیه به مدار ها و خط استوا را انجام می دهد.

نکته جالب در این درجه بندی آن است که میل ستاره هیچ گاه در طول شبانه روز تغییر نمی کند و تنها محود بعد با سرعت 15 درجه بر ساعت (سرعت حرکت زمین به دور خود) از شرق به غرب جابجا می شود (بر خلاف تقسیم بندی سمت و ارتفاع که هر دو محور حرکت می کنند). استقراری که بر اساس بعد و میل طراحی شده باشد استقرار استوایی نامیده می شود.
از سخن بالا می توان نتیجه گرفت که در نوع سمتی-ارتفاعی جهت ردیابی اجرام نیاز به دو موتور و سیستمی پیچده تر، و در نوع استوایی نیاز به یک موتور داریم (زیرا میل ستاره تغییر نمی کند و تنها باید بعد را دنبال کنیم). به این ترتیب استقرار استوایی موتور دار نوع مناسب و متداولی برای عکاسی نجومی محسوب می شود. در ادامه با این نوع مقر آشنایی بیش تری پیدا می کنیم.
----------------------------------------------------
برای درک بهتر مفهوم بعد و میل به صفحه بعد و میل در ویکی نجوم مراجعه نمایید.

[مهدی ناصری]

در ادامه توضیحاتی که در مورد انواع مقر ها داده شد، این پست به بخش مقر های استوایی که برای عکاسی نجومی بسیار ایده آل هستن می پردازه.
------------------------------------------------------------
برای عکاسی با تلسکوپ های غیر رصدخانه ای، استقرار استوایی را می توان رایج ترین مقر برای آن ها دانست. بدین جهت برای فعالیت های عکاسی عمق آسمان به صورت آماتوری که مبحث ما در این مطالب است، تنها به معرفی مقر های استوایی می پردازیم.
در ابتدا لازم است با قسمت های مختلف در یک مقر استوایی موتور دار آشنایی پیدا کنیم:

1. دوربین قطبی کننده: دوربین قطبی کننده (پلار اسکوپ) یکی از لوازم اصلی در مقر های استوایی به شمار می رود. توسط این وسیله می توان مقر را با دقت خوبی به سمت قطب شمال یا جنوب سماوی نشانه رفت تا مقر آماده رهگیری اجرام طی نوردهی باشد. این دوربین در وسط مقر قرار دارد و البته برای بعضی مقر ها باید به صورت جداگانه تهیه شود. درباره نحوه کار با آن بعدا به تفضیل توضیح داده می شود.

2. پیچ های تنظیم مقر: برای تنظیم دقیق پلار اسکوپ به سمت قطب آسمان می بایست از این 4 پیچ (2 عدد برای حرکت در محور سمت و 2 عدد برای ارتفاع) استفاده نمود.

3. وزنه: تلسکوپ باید در هنگام ردیابی در تعادل کامل باشد. بخشی از این تعادل توسط وزنه هایی که در سمت مخالف لوله اپتیکی بر روی میله ای سوار هستند تامین می شود و با جابجایی وزنه ها قابل تنظیم است. در صورتی که تلسکوپ تعادل وزنی نداشته باشد، به موتور مقر فشار آمده و ردیابی با کیفیت خوب انجام نمی گیرد (و یا اصلا ردیابی صورت گرفته نمی شود).

4. درجه بندی بعد و میل: اگر بخواهیم جرمی کم نور را در آسمان پیدا کنیم می توانیم از این درجه بندی ها برای یافتن مکان نسبتا دقیق آن استفاده کنیم. این دو حلقه مدرج در رصد با مقر های بدون سامانه جست و جوگر خودکار ابزار مفیدی محسوب می شوند.

5. پیچ های حرکت بعد و میل: هر کدام از دو محور بعد و میل دو پیچ در کنار خود دارند که با شل کردن آن می توان آن محور را با دست جا به جا کرد. در صورتی که پیچ سفت باشد و محور را حرکت بدهیم قطعا به مقر فشار آمده و منجر به خرابی می شود.

6. سه پایه: در عکاسی نجومی میدان دید باز برای نگاه داشتن دوربین از یه پایه ای استفاده می شود که روی آن یک هد عکاسی دوربین را روی خود نگه می دارد. برای کار دیپ اسکای نیز باید مقری مناسب بر روی یک سه پایه با استحکام بسیار بیشتر سوار باشد. سه پایه های آلومینیومی قطعا برای عکاسی نجومی با تلسکوپ گزینه مناسبی به شمار نمی روند زیرا شدیدا لرزش پذیر هستند؛ اگرچه نوع آلومینیومی سبک تر و برای رصد قابل استفاده است، اما سه پایه هایی به جنس استیل کروم گزینه بسیار بهتری جهت عکاسی می باشند.

7. سینی: وسیله ای تخت موسوم به سینی تلسکوپ بین سه پایه قرار می گیرد و کاربرد آن اول در محکم نگه داشتن سه پایه، و در وهله بعد قرار گیری چشمی های مختلف هنگام رصد در آن است. این وسیله ساده در ایجاد استکام و جلوگیری از لرزش بسیار مفید است.