دنباله دار ها و سیارک ها

[Kianoosh.S]

سلام بر کاربران آوا استار

در این تاپیک به بررسی ساختار دنباله دارها و البته سیارک ها خواهیم پرداخت و در تاپیکی جداگانه در مورد رصد دنباله دارها بحث و گفتگو خواهیم کرد.

دنباله دار تاریخی هیل باب - بهار سال 1376 - عکس از بابک امین تفرشی

[Kianoosh.S]

امیدوارم خبرای نجومی و دنبال کرده باشین و در جریان ظهور چند دنباله دار تاریخی باشین. حتما شما هم در اخبار شنیدین یا خوندین که در اواخر سال 2013 دنباله داری با نام "آیسون" پرنورتر از ماه خواهد شد. پیش بینی ها نشون میده که قدر این دنباله دار باید به منفی 16 برسد. یعنی 2.5 به توان 4 بار درخشانتر از ماه کامل. یک دنباله دار دیگه هم تا چند روز دیگه پرنور میشه که فعلا چیزی در موردش نمیگم

خوب اگه این پیش بینی درست باشه (احتمالا یک ماه آخر قطعی خواهد شد) پس از الان منجمان، چه از نوع حرفه ایش، چه از نوع عکاس و چه از نوع علم گراش، باید خودشونو برای این پدیده به یاد ماندنی آماده کنن (یاد سرمقاله آقای سراجی افتادم که در مورد گذر زهره نوشته بود نسل ما خیلی خوش شانس)


طبق تعریفی که در ویکی نجوم از دنباله دار آمده :


"دنباله‌‌‌دارها توده‌‌‌هایی از یخ، برف و غبار هستند. قطر آن‌ها معمولاً از مرتبه‌‌‌ی 10Km یا کم‌تر است. هستة آن‌ها را تکه‌‌‌های یخ و گاز منجمد، آمیخته با سنگ و غبار، می‌سازد. در مرکز آن‌ها، احتمالاً یک هسته‌‌‌ی صخره‌‌‌ای وجود دارد.
واژه انگلیسی comets (دنباله دارها) از اصطلاح لاتینی stella cometea به معنی "ستاره های گیسو دراز" مشتق شده است "

خوب از همه اعضا درخواست دارم در تکمیل این بحث شرکت کنند. ابتدا ساختار دنباله دار و تشریح کنین و ....

بحث سیارک ها رو بعد از مدتی که بحث دنباله دارها جلو رفت آغاز میکنیم.

دنباله دار معروف مک نات - 6 سال پیش در همین ایام شور و حال تازه ای به آسمان داده بود. البته در نیمکره جنوبی وضعیت رصدیه بهتری داشت - عکس از استیفن گوسارد

هیچ وقت این دنباله دار و یادم نمیره با اولین تلسکوپی که گرفته بودم رصدش کردم - مهر سال 86 رنگ سیزش کاملا مشخص بود

[Soroush Samadi]

باعرض سلام خدمت دوستان عزیز و آقا کیانوش بابت ایجاد چنین تاپیکی.
به طور کلی دنباله دار ها به 3 بخش تقسیم میشوند:هسته،دم،کما (اگه بخشی رو جا انداختم ببخشید)

1:"کما"

وقتی دنباله داری از خورشید دور باشد فقط از هسته تشکیل می شود که آن را به صورت یک گولوله برفی کثیف توصیف کرده اند.وقتی این هسته به فاصله حدود 3AU از خورشید می رسد،تابش خورشید لایه خارجی ماده منجمد آن را تبخیر کرده و ناحیه گاز وسیعی در اطراف هسته ایجاد می کند که به آن کما (Coma) می گویند.ماهیت رقیق کما از آنجا معلوم می شود که درخشش ستارگان را از میان آنها می توان مشاهده کرد.هسته این دنباله دار گرچه بسیار کوچک است،اما کما معمولا چندان بزرگ می شود که به چند برابر قطر کره زمین می رسد.

[mohsen4465]

در مورد دنباله‌دارها موردی بنظرم مهم اومد و گفتم در همین ابتدا بهش بپردازیم و اون نام گذاری دنباله‌دارهاست که بیشتر اوقات اشتباه عنوان میشه که در مورد این اشتباه حتی ویکی‌پدیا هم بهش اشاره کرده. اما این اشتباه فراگیر چیه:

خب حتما به کُدهایی که داخل نام دنباله‌دارها آورده شده دقت کردین، مثل مثلاً C/2012 S1. بیشتر افراد و حتی تعداد زیادی از منجمان آماتور فکر میکنن که این کدبندی‌های داخل نام دنباله‌دارها بیانگر تاریخ اکتشاف، کدشناسایی و ... مربوط به اون دنباله‌داره و در عوض واژه‌های دیگه‌ای مثل پان‌استارز، لاینیر، ایسون و ... که بهمراه نام این اجرام آورده میشه رو بعنوان نام اصلی اونها بکار میبرن. این اشتباه اونقدر فراگیره که در اینترنت دنباله‌دار غول پیکر سال 2013 کلاً با نام ایسون شناخته میشه! و این در حالیه که ایسون یا ISON در واقع مخفف واژه مرکب International Scientific Optical Network هست، و این نام همون سازمان روسی‌ه که این دنباله دار رو کشف کرده و نام اختصاصی این دنباله‌دار طبق سیستم جدید نامگذاری دنباله‌دارها که توسط «اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی» بسال 2004 میلادی وضع شد، همون C/2012 S1 هست. C بخاطر بی‌بازگشت بودن این دنباله‌دار، 2012 بخاطر سال اکتشاف اون، S بخاطر کشف اون در نیمه دوم سپتامبر - هر ماه رو به دو نیم تقسیم کنید (بین روز 15 و 16) و نیمه‌ها رو بترتیب الفبای انگلیسی نامگذاری کنید (حرف I استفاده نمیشه) - و 1 بخاطر اولین دنباله‌داری که در نیمه دوم سپتامبر 2012 کشف شد.

پیشوندهای قبل از ممیز که در نام دنباله‌دارها استفاده میشن:
P: برای دنباله‌دارهای با تناوب مداری (داشتن دوره تناوب کمتر از 200 سال و یا مشاهده آن در حضیض برای حداقل 2بار)
C: برای دنباله‌دارهای بدون تناوب مداری
X: برای دنباله‌دارهایی که هیچ مدار قابل اطمینانی برای اونها وجود نداره (دنباله‌دارهای دوران قدیم)
D: برای دنباله‌دار با دوره تناوبی که به هر دلیل مفقود و یا از بین رفته
A: برای جرمی که دنباله‌دار نبوده اما اشتباهاً دنباله‌دار نامیده شده.

ضمناً اگه دنباله داری به قطعات متعددی تکه تکه بشه، هر تکه از اون با همون نام اما با پسوندی از حروف الفبای انگلیسی (کوچک و بزرگ) نامگذاری میشه.

بهمین ترتیب یادمون باشه که دنباله‌داری رو هم که تا دو ماه آینده در آسمان ظاهر میشه رو نه با نام پان‌استارز بلکه با نام C/2011 L4 بشناسیم. پان‌استارز یا PANSTARRS نام یک آرایه تلسکوپی در جزایر هاواییه که اونو کشف کرد.

[Mahdieh. GH]

سلام به همگی و ممنون بابت این تاپیک خوب
دنباله دارها دو نوع دنباله دارن که یا دنباله غباری هستند یا دنباله پلاسمایی یا همون گاز یونیزه

دنباله غباری ها:
در مورد دنباله‌دارهای غباری نحوه تشکیل به این شکل است که فشار حاصل از نور خورشید، غبار را از گیسوی آن خارج کرده و آن را به بیرون می‌راند تا یک دنباله را تشکیل بدهد. این ذرات مدارهای کپلری را به دور خورشید دنبال می‌کنند و بنابراین با پلاسما هم جهت نمی‌شوند. و مورد بعدی اینکه دنباله ی غباری از ذراتی به بزرگی ذرات موجود در دود تشکیل شده است. این نوع دم هنگامی تشکیل می‌شود که باد خورشیدی مقداری ماده از کُما جدا می‌کند؛ چون این ذرات بسیار کوچکند با کوچک‌ترین نیرویی جابجا می‌شوند، در نتیجه این دنباله‌ها معمولاً پخش و خمیده‌اند.

دنباله گازی ها ( دنباله پلاسمایی ها):
دنباله‌های گازی وقتی تشکیل می‌شوند که نور خورشید مقداری از مواد کما را یونیده می‌کند و سپس باد خورشیدی این مواد یونیده را از کما دور می‌کند. دنباله‌های یونی معمولاً کشیده‌تر و باریکترند. وقتی که دنباله‌دار از خورشید دور می‌شود دم و کما از بین می‌روند و فقط مواد سرد و سخت درون هسته باقی می‌مانند.

[Soroush Samadi]

خب با اجازه میریم سراغ دم دنباله دار ها

دم دنباله دار معمولا فقط بعد از آن که در حدود 2AU به خورشید نزدیک می شود،گسترش می یابد.در این صورت،هم گاز و هم ذرات غبار به صورت ماده یخی از هسته تصعید می شود و دو جز تشکیل دهنده کما واکنش های متفاوتی در برابر نیرو های ناشی از خورشید نشان می دهند،از جهت،عملا دو دم تشکیل می شود.دم گازی مرکب از یونها یا اتم اتمهای باردار تشکیل می شود که بر اثر باد خورشیدی به سوی خارج از خورشید روانه می شود.این دم گازی معمولا به طور مستقیم و همیشه در جهت دور شدن از خورشید ظاهر می شود.این امر حتی وقتی هم هسته دنباله دار از خورشید دور می شود به همین منوال است؛در این صورت دم گازی عملا از دنباله دار پیشی می گیرد.نوری که از دم گسیل می کند،بر اثر فرایند انتقال الکترون ها به سوی پایین ایجاد می شود.

[Soroush Samadi]

سلام به همگی و ممنون بابت این تاپیک خوب
دنباله دارها دو نوع دنباله دارن که یا دنباله غباری هستند یا دنباله پلاسمایی یا همون گاز یونیزه

دنباله غباری ها:
در مورد دنباله‌دارهای غباری نحوه تشکیل به این شکل است که فشار حاصل از نور خورشید، غبار را از گیسوی آن خارج کرده و آن را به بیرون می‌راند تا یک دنباله را تشکیل بدهد. این ذرات مدارهای کپلری را به دور خورشید دنبال می‌کنند و بنابراین با پلاسما هم جهت نمی‌شوند. و مورد بعدی اینکه دنباله ی غباری از ذراتی به بزرگی ذرات موجود در دود تشکیل شده است. این نوع دم هنگامی تشکیل می‌شود که باد خورشیدی مقداری ماده از کُما جدا می‌کند؛ چون این ذرات بسیار کوچکند با کوچک‌ترین نیرویی جابجا می‌شوند، در نتیجه این دنباله‌ها معمولاً پخش و خمیده‌اند.

دنباله گازی ها ( دنباله پلاسمایی ها):
دنباله‌های گازی وقتی تشکیل می‌شوند که نور خورشید مقداری از مواد کما را یونیذه می‌کند و سپس باد خورشیدی این مواد یونیده را از کما دور می‌کند. دنباله‌های یونی معمولاً کشیده‌تر و باریکترند. وقتی که دنباله‌دار از خورشید دور می‌شود دم و کما از بین می‌روند و فقط مواد سرد و سخت درون هسته باقی می‌مانند.

با تشکر از شما بابت این پست مفید
ولی من فکر می کنم بهتر باشه به ترتیب پیش بریم و همون طور که اقا کیانوش گفتند بزارید اول ساختار دنباله دار ها کامل بشه تا بعد به سراغ سایر موضوعات بریم.
ممنون

[Mahdieh. GH]

دنباله دار تاریخی هیل باب - بهار سال 1376 - عکس از بابک امین تفرشی

باید بگم که دنباله ی این دنباله دارهم شبیه به دنباله ی غباری بود اما از سدیم خنثی تشکیل شده بود!

[melika bidabadi]

سلام به تمامی دوستان
همان طور که میدونید به طور طبیعی یک دنباله دار می تونه یک یا دو دم داشته باشه اما در سال های 1744 میلادی [اگر اشتباه نکنم]دنباله داری با نام چسی با7دم ظاهر شد
ایا علت این تعداد دم وا پاشی هسته این دنباله دار بود؟

[Mahdieh. GH]

دنباله‌دارها با تناوب طولانی مدت، از ناحیه‌ای کروی تشکیل شده از اجرام یخ زده به نام ابر اورت سرچشمه می‌گیرند. این اجرام در دورترین قسمت منظومه شمسی قرار دارند و از آمونیاک منجمد، متان، سیانوژن ( یک ترکیب شیمیایی و با نام های دیگر: Cyanogen ، Carbon nitride ، Dicyan ، Dicyanogen ، Nitriloacetonitrile ، Oxalic acid dinit ، Oxalonitrile ، Oxalyl cyanide و فرمول مولکولیC₂N₂)، یخ، آب و صخره تشکیل شده‌اند. معمولاً یک اختلال گرانشی باعث راه یافتن آنها به داخل منظومه شمسی می‌شود.