زندگی در کنار دودکش های اقیانوسی:
گونۀ 121 (Strain 121) - ژئوگما باروسی (Geogemma Barossii):
«گونۀ 121» یا «ژئوگما باروسی» یک آرکی باکتر (باستانیان) کوکوسی (کروی) با قطری حدود 1 میکرومتر میباشد که دارای یک دسته چند رشته ای فلاژل (تاژک) بر روی خود است. این باکتری فوق-گرمادوست که اولین بار بسال 2003 در دهانه یک دودکش سیاه زیراقیانوسی در عمق 2400 کیلومتری اقیانوس آرام شمالی در 320 کیلومتری آبراه پیوگت، واشینگتون آمریکا (Puget Sound) کشف شد قادر است در دمایی معادل 121 درجه سلسیوس رشد و نمو انجام دهد و این برابر با دمایی است که در دستگاه های اتوکلاو آزمایشگاهی برای استرلیزه کردن تجهیزات آزمایشگاهی بکار میرود. این تنها شکل شناخته شده از حیات است که قادر به تحمل چنین دمای وحشتناکی است. حتی 130 درجه ی سانتیگراد دمایی صرفاً غیرفعال کننده برای این باکتری ست بدین معنی که با وجود غیرفعال شدن فرآیند تولید مثل، این باکتری در چنین دمایی زنده میماند و پس از پایین آمدن دما قادر به ادامه دادن فرآیند تولید مثل است.
در گذشته باور بر این بود که هیچ اورگانیسمی قادر به ادامه حیات فراتر از 121 درجه سلسیوس نیست و بیشترین دمای قابل تحمل به باکتری «پیرولوبوس فوماری» (Pyrolobus Fumarii) با رکورد 113 درجه سلسیوس نسبت داده میشد. چنین تاب تحمل زیادی تنوع محیط های دارای حیات بر روی زمین را به مقدار زیادی افزایش میدهد و میتواند نمونه ای برای شکل ابتدایی حیات بر روی زمین باشد و یا نشاندهنده این موضوع که حیات تا چه عمقی در داخل پوسته ی زمین میتواند وجود داشته باشه. با این کشف همچنین پتانسیل وجود حیات در محیط های سخت و طاقت فرسای فرازمینی هم افزایش پیدا کرد.
ساختار، متابولیسم و چرخه ی زندگی:
گونۀ 121 هیچ نوع تفاوت ساختاری نسب به سایر باستانیان از خود نشان نمیدهد. این اورگانیسم یک لیتواوتوتروف (تغذیه کننده از مواد معدنی) بسیار قابل توجه است. قبل از همه این باکتری از آهن همونطوری استفاده میکنه که ما از اکسیژن برای تولید انرژی استفاده میکنیم. از گاز هیدروژن بعنوان دهنده الکترون و آهن III بعنوان گیرنده الکترون استفاده میکند. در نتیجه این باکتری آهن III را به آهن II تبدیل و بصورت کانی مگنتیت - یک محصول فرعی مغناطیسی - دفع میکند؛ از این رو در اطراف دودکش های اقیانوسی که این اورگانیسم حضور دارد مقدار زیادی از کانی مغناطیسی مگنتیت یافت میشود. در حرارتی معادل 103 درجه سلسیوس بیشترین سرعت رشد را با زمان تولید مثل حدود 1 ساعت دارد، که در دمای 121 درجه سلسیوس این عدد به 24 ساعت میرسد.
متانوپیروس کندلری (Methanopyrus Kandleri):
متانوپیروس کندلری یک آرکی باکتری میله ای از سرده متانوژن هاست (ارگانیسم های تولید کننده متان) که البته تنها عضو این سرده است. متانوپیروس اولین بار در محیطی مشابه «گونۀ 121» (ژئوگما باروسی) و در دیواره دودکش های سیاه اقیانوسی در عمقی معادل 2000 متر در خلیج کالیفرنیا کشف شد. این ارگانیسم باستانی دارای موقعیتی ویژه در تبارزایشی درخت تکاملی آرکی باکتری هاست. این باکتری یکی از قدیمیترین آرکی باکتری های فوق-گرمادوست شناخته شده است که فنوتیپ (خصوصیات ظاهری) یک باکتری فوق-گرمادوست و یک متانوژن را بطور همزمان نشان میدهد.
ساختار، متابولیسم و چرخه ی زندگی:
متانوپیروس انرژی مورد نیاز خود را از گاز هیدروژن و دی اکسید کربن خارج شده از دودکش های اقیانوسی بدست می آورد و به عنوان محصول فرعی واکنش زیستی خود گاز متان آزاد میکند:
4H2 + CO2 -> CH4 + 2H2O
این باکتری فوق-گرمادوست تا دمایی معادل 110 درجه سلسیوس قادر به رشد و تکثیر است که در 100 درجه سلسیوس سرعت رشد آن به حداکثر میرسد (تکثیر نسل در کمتر از 1 ساعت). برخلاف متانوژن های میانه-دوست (اورگانیسم های دمای عادی) متانوپیروس حاوی مقادیر زیادی مشتقات هیدروکربنی مانند «2و3-دیفسفوگلیسرات حلقوی» در داخل سیتوپلاسم خود است. گمان میرود این ماده با غلظتی بیش از 1 مولار در متانوپیروس نقش یک پایدار کننده حرارتی را دارد تا مانع از دناتوره شده (منعقد شدن) آنزیم ها و DNA سلول شود. همچنین متانوپیروس دارای نوعی غشاء لیپیدی (چربی) است که در سایر انواع ارگانیسم ها یافت نمیشود. این اتر-لیپید نوع اشباع نشده ای از «دی-بی-فتانیل تترا-اتر»های موجود در سایر فوق-گرمادوست هاست.