خودآگاهی و کوانتم 2 :گربه ی شیرودینگر
آزمایش ِ ذهنی ِ گربه ی شیرودینگر بسیار جالب ِ توجه است. الکترون خاصیتی دارد به نام ِ اسپین که این مقدار (اسپین) به احتمال ِ 50 درصد مثبت است و به احتمال 50 درصد منفی. فرض کنید گربه ای را درون ِ یک جعبه قرار داده ایم که کاملا در بسته است و هیچ صدا و تصویر و ماده ای از درون ِ جعبه به بیرون نمی رود تنها راه ِ ارتباطی ِ این جعبه با دنیای بیرون یک آشکارگر ِ اسپین است که این آشکارساز به یک بسته ی محتوی ِ گازی بسیار سمی وصل است. اگر اسپین ِ الکترونی که به سمت ِ آشکار ساز می فرستیم مثبت باشد، آشکار ساز در ِ بسته ی گاز ِ سمی را باز می کند و گربه میمیرد!!!!! اگر اسپین ِ ذره منفی باشد گربه زنده می ماند!
حال الکترون را می فرستیم.تجربه ی ما از زندگی می گوید که از نظر احتمالاتی گربه به احتمال ِ 50 درصد کامل زنده است یا به احتمال ِ 50 درصد کامل مرده است! اما نقطه نظر کوانتمی این حالت عجیب است:
گربه برهم نهی از حالت ِ مرده و زنده است! یعنی گربه هم مرده است و هم زنده! نه این که 50 درصد سلول هایش مرده باشد و 50 درصد دیگر زنده بلکه دقیقا هم کاملا مرده است و هم کاملا زنده! روی هم قرار گرفتن ِ زنده بودن و مرده بودن گربه یک حالت کوانتمی و در واقع واقعیت ِ فیزیکی سیستم است!
حال بیایید در ِ جعبه را باز کنیم: یا می بینیم که گربه مرده است یا می بینیم که گربه زنده است! یعنی نمی توانیم مشاهده کنیم که گربه هم زنده است و هم مرده و فقط یکی از حالات را مشاهده می کنیم به اصطلاح این برهم نهی ِ مرده-زنده بودن فقط به یکی از دو حالت ِ مرده بودن یا زنده بودن فرو رویزش می کند! اما چه چیزی باعث ِ فرو ریزش می شود؟ آگاهی ِ ما از درون ِ جعبه!!!!!!!!! آگاهی ما از درون ِ جعبه واقعیت ِ فیزیکی سیستم را تغییر میدهد! ولی چگونه؟ چگونه سیستم می فهمد که ما فهمیدیم!
شاید بگویید سیستم هم مارا مشاهده کرده ولی به فرض ِ مشاهده کردن ِ ما از کجا فهمیده که فهمیده ایم! نکته این است که حتی اگر ما را مشاهده نکند و ما مثلا از بوی ِ درون ِ جعبه بفهمیم که گربه مرده باز هم واقعیت سیستم تغییر می کند! در واقع مهم آگاهی است نه راه ِ حصول ِ آن!