ستاره چیست؟
همه ی ستارگانی که در آسمان مشاهده می کنیم گویهایی بسیار بزرگ از گاز هیدروژن بسیار داغ هستند که به علت همین دمای بالا تابش می کنند. چیزی که این گویهای گاز را فشرده نگه می دارد تا در فضا پخش نشوند، گرانش است. یعنی همه ی گازهای ستاره به هم نیروی گرانشی وارد می کنند و همدیگر را جذب می کنند و این ستاره را فشرده نگه می دارد.
شاید فکر کنید انرژی تابش شده توسط ستاره ها به خاطر فرایندی شیمیایی مثل سوختن ذغال یا در بهترین حالت گازی شبیه به گاز شهری به وجود می آید! اما واقعیت این است که این نوع فرایندها (معروف به فرایند های اکسید شدن) هرگز انرژی لازم برای درخشش این چنینی را ندارند.
اکنون به کمک اخترفیزیک می دانیم خورشید یک ستاره ی نسبتا کم جرم و کم انرژی است با این حال کل انرژیی که خورشید در یک ثانیه تابش می کند به قدری عظیم است هیچ فرایندی شبیه سوختن گاز شهری توانایی تولید این انرژی آن هم در چنین مقیاس وسیع و چنین زمان طولانی را ندارد. در واقع انرژی ستاره ها در کوره های اتمی که در مرکزشان قرار دارد، تولید می شود و نهایتا به سطح ستاره رسیده و تابش می شود. این کوره ها با فرایندی مشابه تولید انرژی در بمب های هیدروژنی کار می کنند. در واقع مرکز ستاره ها اکثرا بمبهای هیدروژنی در حال انفجاری هستند که به خاطر وزن لایه های بیرونی، این انفجارها کنترل می شوند و پیوسته ادامه می یابند تا انرژی ستاره را تامین کنند. بعدا به تفضیل راجع به ساختار ستاره بحث خواهیم کرد
تصویری خیالی از یک ستاره ی واقعی (رجل الجبار)
ستاره ها از کجا به وجود می آیند؟
در فضای بیکران، ابرهای بسیار بزرگی از گاز هیدروژن و هلیوم وجود دارند که هنگام تشکیل کیهان شکل گرفتند. به این ابرها در اصطلاح اخترفیزیکی سحابی می گویند. این ابرها کم کم بر اثر گرانش خودشان شروع به منقبض شدن می کنند. این انقباض دقیقا شبیه سقوط ابر درون خودش است. در اثر این انقباض کم کم دمای قسمت های درونی ابر بالا می رود. بالا رفتن دما و افزایش غلظت ابر همزمان با هم رخ می دهند بنا بر این منطقه ی بسیار گرم درونی توسط هاله ای از گاز احاطه می شود.
سحابی عقاب که یکی از معروفترین زایش گاه های ستاره ای است:
دمای ابر در مرکز خودش آن قدر بالا می رود تا بالاخره به حدی می رسد که کوره ی اتمی مرکز ستاره شروع به فعالیت می کند و انرژی هنگفتی را آزاد می سازد. شروع فعالیت این کوره و انرژیی که در مرکز ستاره آزاد می کند مقابل گرانشی که گازهای ستاره را به سمت مرکز ستاره می کشد، می ایستد و جلوی سقوط این گازها را می گیرد. درست مثل کسی که ، جلوی سقوط یک توپ سبک پینگ پونگ را با فوت کردن از پایین می گیرد، کوره ی مرکز ستاره هم جلوی سقوط گازهای ستاره را به سمت مرکز ستاره می گیرد.
تقابل گرانش لایه ها با فشاری که از مرکز تولید می شود:
در اصطلاح تخصصی به این حالت می گویند تعادل؛ یعنی مقدار نیروی گرانشی (وزن لایه ها) با نیرویی که از پایین لایه ها توسط کوره ی مرکزی به آنها وارد می شود برابری می کند و این دو با هم در تعادل هستند. اکنون که ستاره به این مرحله رسیده است، می توان آن را در قید حیات نامید! یعنی ستاره اکنون با شروع فرایند تولید انرژی در مرکزش زنده شده و سالهای سال در این حالت باقی خواهد ماند.