آلودگی نوری(lightpollution)

[حسين رازبري]

آلودگی نوری چيست؟

آلودگی نوری در ابتدا توسط منجمان و به دلیل حساس بودن ابزارهای رصدی آنان بعنوان یک معضل زیست محیطی مورد مطالعه قرار گرفت. تابش انواع نور حتی به مقدار کم، تاثیر زیادی در پنهان شدن ستارگان می گذارد تا آنجائیکه حتی ضعیف ترین نور منجمان را مجبور به طی مسافت های طولانی و دور شدن از شهرها می کند...

آلودگی نوری در ابتدا توسط منجمان و به دلیل حساس بودن ابزارهای رصدی آنان بعنوان یک معضل زیست محیطی مورد مطالعه قرار گرفت. تابش انواع نور حتی به مقدار کم، تاثیر زیادی در پنهان شدن ستارگان می گذارد تا آنجائیکه حتی ضعیف ترین نور منجمان را مجبور به طی مسافت های طولانی و دور شدن از شهرها می کند. البته شاهدیم که نور چراغهای دست ساز بشر به علت در نظر نگرفتن استانداردها و شاخص هایی که یک منبع روشنایی می بایست داشته باشد در آسمانهای پر ستاره اقدام به نورافشانی، خودنمایی و تخریب طبیعت شب می کنند.

اما عوارض آلودگی نوری به همین جا ختم نشد و اثرات مخرب آلودگی نوری دانشمندان محیط زیست و طبیعت را متوجه خود ساخت است.
در مجموع عوارض آلودگی نوری به 5 گروه تقسیم می گردد:
1- اثرات مخرب آلودگی نوری بر انسان
2- اثرات مخرب آلودگی نوری برحیوانات
3- اثرات مخرب آلودگی نوری بر بر گیاهان
4- از دست رفتن طبیعت آسمان شب
5- اتلاف انرژی
که در خصوص عوارض آن بر انسان قصد داریم به نکات زیر مفصل بپردازیم.
بطور کلی قرار گرفتن انسان زیر نور مصنوعی باعث
- آسیب های چشمی
- بروز استرس
- تضعیف قدرت فکر
- خیرگی
و در دراز مدت :
- تضعیف دستگاه ایمنی بدن
- افزایش ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطانهای پوستي
- کاهش آستانه تحمل
- جوش زدگی و رنگ پریدگی
- بر هم خوردن ساعت درونی بدن(ساعت بیولوژیک(
- بروز افسردگی
- افزایش سرقت
لازم است برای بررسی و تحلیل عوارض آلودگی نوری در ابتدا بدانیم که چه رفتار غیر استانداردی با نور، آلودگی نوری به حساب می آید. در حقیقت استانداردهای یک منبع نوری چه می تواند باشد؟
تعریف علمی آلودگی نوری: نورهاي مصنوعي كه در زمان يا مكان نامناسب ازاستاندارد خود خارج شده و با كيفيت نامطلوب محيط زيست و آسمان شب را آزاردهنده و آلوده مي سازد.
با این تعریف حوزه آلودگی نوری از حیطه منجمان و ستاره شناسی بیرون رفته و در اصل هر کجا که شما به هر صورتی از نور بطور غیر استاندارد استفاده کنید تولید آلودگی نوری کرده اید. پس با این تفاسیر این تعریف شامل فضاهای داخلی نیز می گردد.
در حقیقت زمانی که از یک گنبد نورانی (آسمان تاب ) در بیرون شهرها به عنوان آلودگی نوری یاد می کنیم، مسبب آن را عواملی می دانیم که آن را تولید کرده اند (بخش عوامل تولید آلودگی نوری در شهرها در همین جزوه). مسلم است که رفتارهای خارج از استاندارد با نور و چراغ و سرپوش، تولید آلودگی نوری کرده است. پس هر کجا رفتاری خارج از کیفیت مطلوب (استاندارد) با نور انجام پذیرد آلودگی نوری تولید شده است. بطور مثال زمانی که شما برای مطالعه از لامپ کم مصرف استفاده کرده باشید آلودگی نوری را برای خودتان تولید کرده اید. چرا که نور لامپ هالوژن است که مناسب مطالعه و سلامت بینایی انسان می باشد. پس زمانی که در وادی نجوم سخن از آلودگی نوری می کنیم باید حیطه خود را از نورپردازی فضای داخلی یا بیرونی روشن سازیم، زیرا نوع و ساختار نورپردازی این دو محیط بسیار با هم متفاوت می باشد. به این نکته نیز توجه داشته باشید که هیچگاه موضوع آلودگی نوری از حیطه نور مصنوعی خارج نمی شود چرا که در ابتدای تعریف آلودگی نوری، واژگان "نورهای مصنوعی " قید شده است.

در مطلب "آلودگی نوری در زندگي شهري " همین سایت قول دادیم که سه واژه ,زمان، مکان و کیفیت را که در این تعریف از اهمیت خاصی برخوردار است را بیشتر توضیح دهیم، اینک به وعده خود وفا می کنیم:
زمان: ممکن است شما در زمانی نامناسب از وجود روشنایی استفاده کنید که اصلاً نیازی به روشن ماندن آن نیست. مانند روشن بودن لامپ راهروها، پارکینگ ها و ... البته از شب تا صبح. لازم به توضیح نیست که ما در مورد لامپ ها در ساعاتی صحبت می کنید که منابع طبیعی روشنایی، مانند خورشید، فضای مورد نیاز ما را در حد کافی روشن نمی سازند. پس اگر نور کافی در روز به اندازه نیاز دارید و از نور لامپ ها نیز استفاده می کنید، این خود می تواند مصداقی برای زمان نامناسب باشد.

مکان: در دنیای امروز که انرژی از ارزش خاصی برخوردار است محاسبات دقیقی برای بهینه مصرف کردن انواع انرژی از جمله نیروی برق انجام می گیرد. در خصوص استفاده برق شهری در منازل، مکانهای عمومی، کارگاه ها، بیمارستانها، رستورانها و... نیز استانداردهایی از نور تعریف شده که سلامتی انسان بخصوص بینایی او درآن، مورد توجه مهندسان بوده است. با توجه به نوع هر فعالیت که مکانی خاص را برای انجام می طلبد استانداردهایی از میزان نور برای هرمکان تعریف شده است که در نظر نگرفتن این استانداردها و استفاده های سلیقه ای قطعاً تولید آلودگی نوری می کند. در واقع با چنین نگرشی که چه مقدار نور برای چه فعالیتی و در کجا مناسب است هم توانسته ایم انرژی را درست و بهینه مصرف کنیم و هم به سلامت بینایی خود آسیب نرسانده ایم. بطور مثال برای یک اتاق خواب 100 لوکس ،کلاس درس 300 لوکس و میز نقشه کشی نیز 500 لوکس نور لازم است. پس استفاده بیش از مقدارلازم از نور، در هر مکان تولید آلودگی نوری می کنند. حال پارکینگهای شرکت واحد را بخاطر بیاورید که با شدت نور بسیار بالایی محوطه خود را بیش از مقدار لازم روشن می کنند که این عامل باعث بازتاب نور اضافی به فضا می گردد و تولید آلودگی نوری می کند.

کیفیت: در مهندسی روشنایی کیفیت نور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. همانگونه که نور در مکان و زمان مناسب باید استفاده گردد، کیفیت نور نیز از جهت پزشکی و سلامت انسان مورد توجه می باشد. هر نوع لامپ با توجه به ساختمان و مکانیزم تولید نور از کیفیت، رنگ نور و طیف نوری خاصی برخوردار است. بطور مثال نور لامپهای سدیمی کم فشار از نظر ستاره شناسان بسیار مناسب است زیرا براحتی می توان نور این لامپ ها را با فیلترهای مخصوص از دید ابزارهای منجمین مخفی و پوشیده نمود. چراکه نور این لامپ ها فقط در طیف زرد رنگ تابش می کند و طیف نور دیگری ندارد پس براحتی با یک فیلتر کنترل می گردد.
نویسنده:سید حامد میرزاخلیل

lightpollution.ir

[H.Taeb]

چه قدر اسم های پیشنهادی قشنگن مخصوصا " این بار قبل از آرزو شمع هارو فوت کن !‌ "

میشه این هم گذاشت : یه روزگاری آسمون پر از ستاره بود .

چه جالب ، در باره ی این تیر های چراغ برق ، اتفاقا چند وقت پیش برای من سوال پیش اومد که چرا چراغ های جدید این پل رو بهینه نمیسازند ، که الان خوندم این حالت چراغ ها به همین علته .

ولی چرا این چراغ ها خورشیدی درست نکردند؟! اگه دقت کنید سطح رویی این تیر های چراغ برق صفحه ی خورشیدی نداره درسته؟!

[mohsen4465]

«آخرین ستاره آرزو»

نمیدونم داستان به چه سمتی پیش میره ولی بنظرم اگه دختربچه با آخرین ستاره‌ای که تو آسمون مونده واسه خود ستاره‌ها آرزوی برگشتن رو بکنه خیلی قشنگ میشه.

[Mahdieh. GH]

سلام به همگی

و عنوان پیشنهادی من : ستاره ی جادویی آرزو ، محو در سایه ی نور

[Hamed Mirzakhalil]

سپاسگزارم از تمام دوستاني كه تا اينجا اسم هاي قشنگي پيشنهاد دادن و تشكر از دوستاني كه در آينده مي خوان پيشنهاداتي داشته باشن.
و باز ممنون از mohsen4465 به خاطر پيشنهاد قشنگش.
كاش مي تونستم كل شعر را براتون اينجا بگم. اما خوب حقوق معنوي اثر اين اجازه را نمي ده.
اما داستان از اين قراره كه بعد از اينكه شب ميشه دختربچه از پنجره اتاقش دنبال ستاره ميگرده اما متاسفانه چيزي پيدا نمي كنه.
در صفحات بعد به عوارض و راهكارهاي آلودگي نوري با زبان شعر پرداخته ميشه و خانم پروانه نعمتي با قلم تواناي خود صحنه هايي از آزار حيوانات و گياهان توسط نور را به تصوير كشيده.
در صفحه آخر پيامي با مفهوم "تو مي توني بشي تغيير اين دنيا" در انتظار خواننده گان است.

[|Alireza|]

سپاسگزارم از تمام دوستاني كه تا اينجا اسم هاي قشنگي پيشنهاد دادن و تشكر از دوستاني كه در آينده مي خوان پيشنهاداتي داشته باشن.
و باز ممنون از mohsen4465 به خاطر پيشنهاد قشنگش.
كاش مي تونستم كل شعر را براتون اينجا بگم. اما خوب حقوق معنوي اثر اين اجازه را نمي ده.
اما داستان از اين قراره كه بعد از اينكه شب ميشه دختربچه از پنجره اتاقش دنبال ستاره ميگرده اما متاسفانه چيزي پيدا نمي كنه.
در صفحات بعد به عوارض و راهكارهاي آلودگي نوري با زبان شعر پرداخته ميشه و خانم پروانه نعمتي با قلم تواناي خود صحنه هايي از آزار حيوانات و گياهان توسط نور را به تصوير كشيده.
در صفحه آخر پيامي با مفهوم "تو مي توني بشي تغيير اين دنيا" در انتظار خواننده گان است.

سلام

آسمانی پرستاره،آرزویی بی ستاره

[Hamed Mirzakhalil]

درود بر دوستان آسماني ام
هفته پيش اولين كنفرانس بين المللي نورپردازي را در شهر صدراي شيراز داشتيم. در اين كنفرانس كه اساتيد بسياري از كشورهاي ديگر دعوت شده بودند به ارائه تجربياتشان در بحث نورپردازي (به قول ما) پاك داشتند. مقالات بسياري نيز ارائه شده بود كه از اين بين 3 مقاله و دو پوستر در خصوص آلودگي نوري بود.
گزارش بيشتر را مي توانيد در مجله نجوم دي ماه و گزارش خلاصه تر را مي توانيد همراه با تصاوير در اينجا ببينيد.

اجازه بديد در اين فرصت اشاره اي براي انگيزه ام در شركت در اين كنفرانس داشته باشم. شايد در ظاهر ارائه مقاله براي هر كس انگيزه بيشتري براي شركت در يك كنفرانس باشد. اما در وضعيتي كه كشور ما به لحاظ نور و روشنايي بسر مي برد شايد لازم باشد دوستداران آسمان شب در بين نورپردازان نفوذ كرده و حال كه قرار است جايي روشن شود يا خياباني نورپردازي شود اين كار را دوستداران ستاره ها با در نظر گرفتن استانداردها انجام دهند. اين است كه لازم است گاهي يك منجم آماتور پا را از حيطه نجوم فراتر نهاده و به علوم ديگر نيز سركي بكشد.

[Hamed Mirzakhalil]

مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران در خصوص آلودگي نوري كنفرانسي داشته كه مي توانيد در اينجا مطالعه كنيد.

[Hamed Mirzakhalil]

درودي دوباره
حتمن همانطوري كه خيلي هاتون مي دونيد اين چند وقت فصل امتحانا بودو فعاليتهاي فضاهاي مجازي هم به حداقلش رسيده بود.
تو اين دو هفته اي كه منم شديدن درگير امتحانات بودم با انجمن نجوم ميبد جلسات فشرده اما خيلي مفيدي رو داشتيم.
1 ماه پيش بود كه مديرعامل اين انجمن آقاي مهندس امامي در يك تماسي تلفني زمينه دوستي و همكاري در عرصه نورپردازي پاك را با بنده فراهم كردند.
به سرعت در چند جلسه ي كه با انجمن داشتيم ايشان را جواني خوش فكر و فعال و دلسوز در عرصه ستاره شناسي يافتم.
انجمن نجوم ميبد نيز شايد مثل تمامي منجمان دنيا دغدغه آلودگي نوري شهر را داشتند و خدارو شكر توانستيم در جلسات پي در پي و با كمك تمامي اعضا، برنامه اي 6 ماهه را جهت ترويج موضوع نورپردازي پاك برنامه ريزي كنيم.
اين سلسه جلسات كه با فرآيند "بارش افكار" برگزار شد به محورهاي چون چرايي پرداختن به آلودگي نوري يا نجوم، فرصتها و تهديدها و نقاط ضعف و قوت انجمن و همچنين گروه هاي ذي نفع و گروه هاي مخالف ناشي از نورپردازي پاك پرداخته شد و در آخر به فعاليت هاي پيشنهادي امتياز دهي و اولويت بندي شد. و در جدول cpm قرار گرفت.
اميد است با شروع فعاليت اين انجمن در خصوص نورپردازي پاك در سالهاي آتي شاهد درخشش ستاره هاي بيشتري در آسمان دل مردمان اين شهر و توريسم هاي نجومي باشيم.

[Hamed Mirzakhalil]

درود بر دوستان
هفته پيش خدا قسمت كرد و پس از سال ها به مشهد مسافرت داشتم. از فضاي دلچسب معنوي سفر كه بگذريم جلسه خاصي را با انجمن نجوم مشهد داشتم.
زحمت هماهنگي اين جلسه را خانم فائزه هاشمي از منجمان فعال مشهد و علاقمند به مبحث آلودگي نوري به عهده داشتند.
البته به علل متعدد تنها سه بزرگوار ديگر در اين جلسه حضور داشتند. آقاي مطيعي مديرعامل انجمن و خانم دكتر ساره عطايي از فعالان پر سابقه آلودگي نوري مشهد. كه البته پس از 10 سال همكاري با ايشان موفق شدم براي اولين بار ملاقاتشان كنم.
در اين جلسه با همفكري حاضران در خصوص راه هاي كنترل و كاهش آلودگي نوري در استان خراسان رضوي و بخصوص شهر مشهد گفتگو شد.
اميد است با علاقمندي و پيگيري هاي خانم هاشمي بتوانيم شاهد گسترش فرهنگ نورپردازي پاك در اين استان نيز باشيم.

[Hamed Mirzakhalil]

سلام و درود بر دوستانم
اگر هر روز ديكشنري لانگمن را باز مي كنيد حتمن مي دونيد كه يك لغت پيشنهادي براي شما داره.
و ممكنه اين لغت با تقويم تاريخ منطبق بشه. مثل تولد نويسنده يا رئيس جمهور خاصي
وقتي ديروز طبق عادت داشتم اين نرم افزار را باز مي كردم در كمال تعجب با تصوير زير روبرو شدم
بله. لغت پيشنهادي لانگمن Light pollution بود.
من حدس مي زنم اين كار با پيشنهاد و لابي ها و پيگيري هاي دوستداران آسمان شب انجام شده البته با هدف آگاهي عموم مردم جهان.
نكته اينجا است كه درسته كه اين نرم افزار صرفا براي زبان آموزي طراحي شده اما مي بينيد كه اگر هوشيار باشيم مي تونيم از چنين فرصت هايي براي پيشبرد اهدافمون استفاده كنيم.
حق يارتان