مخاطرات طبیعی بخشی ازرفتارمحیط طبیعی اطراف ماست كه بطور ناگهانی رخ میدهد وموجبخسارت ها و تلفات جانی و مالی می شود كه گاه انسان در ایجاد آن موثر است و گاه تنهاطبیعت مقصراست.
یكی از مخاطرات طبیعی كه در كشور ما اثر قابل ملاحظه ای بر زندگی انسان ها و بهخصوص كشاورزان داردخشكسالی است.
خشكسالی كم شدن میزان ریزش های جوی مورد انتظاردر یكسال نسبت به میزان متوسط بارندگی و افزایش خشكی در یك منطقه است و در هر نوعآب وهوایی اتفاق می افتد كه این اتفاق در مناطقخشك و كشور های درحال توسعه می تواندفاجعه آفرین باشد.
دانشمندان علت خشك سالی را گاهی فعالیتهی انسان و افزایش دیاكسید كربن و افزایش ضخامت گاز های گلخانه ای می دانندوگاهی علت آن راپدید آمدن لکههای خورشیدی می دانند.
در مورد فعالیت های انسان و اثرات مخرب انسان در طبیعتسخنان زیادی گفته شده از جمله : قطع درختان ،افزایش كار خانه ها و وسایل نقلیه واستفاده از سوخت های فسیلی و.... اما لكه های خورشیدی چیست و چه تاثیری درخشكسالیکره ی زمین دارد ؟و چرا برخی معتقدند كه چرخه لكه های خورشیدی حتی بر قیمت سهام وفراز و نشیب های اقتصادی كشور ها نیز تاثیر می گزارند؟ حال باید دید كه این نظریهها درست است یا خیر؟
خورشید این ستاره درخشان در حدود ۱۵۰ میلیون كیلومتر با مافاصله دارد و به مراتب از زمین بزرگ تر است بطوری كه می توان یك میلیون كره زمین رادر آن جای داد .قطر آن ۱۴۰ هزار كیلومتر است و وزن آن ۳۰۰ هزار برابروزن زمین است،دمی سطح آن بیش از ۵۵۰۰ درجه سانتی گراداست
در مركز خورشید دما تقریبا به۱۴ملیون سانتی گرادمی رسدو در جای جای سطح خورشید گاز ها داغ منبسط وسرد میشوند وگاز های سرد از گاز های گرم درخشش كمتری دارند بنا بر این بخش هایی از خورشید تیرهتربه نظر میرسند علت تیره گی آن درخشش كمتر گاز های سرد نسبت به گاز های گرم تر استكه بصورت تیرگی بر سطح خورشید ظاهر می شوند و این بخش تیره را لكه یا كلف می نامند.
شماره ی آن ها متغیر است و ازسالی به سال دیگرتغییر میكند گاهی بیش از صد لكه وبرخی از سال ها تا كمتراز ۱۰ لكه ظاهر می شود هر ۱۱ سال یكبار تعداد لكه ها به حداكثر می رسدو خورشید بصورت جسمی پر لك در می آید و سپس لكه ها به حداقل می رسد وخورشید حالت تقریبا بدون لك پیدا می كند این كلف ها یا لكه ها به دلیل گردش خورشیددور محورخودش طی روز ها بر سطح خورشید جا به جا می شوند(خورشید هر ۲۵ روز یك بار بهدور خود می چرخد)علت گرما زیاد اطراف این لكه ها این است كه در مجاورت این كلف هایا لكه ها انفجار هایی رخ می دهد و انرژی زیادی تولید میكند .
این انفجار هاشراره نامیده می شوند و با نور بسیار می درخشند وقتی اموج این انفجار ها با زمین برخورد می كند حتی قطب نما های هوا پیما ها و كشتی ها را تحت تأثیر قرار می دهند.
سطح خورشید در مجاورت لكه های خورشیدی طوفانی میشودو هر چند وقت یك بار قسمتیاز سطح خورشیدكه نزدیك كلف های خورشیدی قرار دارند بسیار داغ شده بصورت زبانه خارجمی شوند و ماده گازی داغ به فضا شلیك می كندو فوران خورشیدی را به وجود می آورد.
بنا بر این در حالی كه لكه های خورشیدی با دمای حدود ۴۵۰۰۰ درجه تا حدودی از بقیه سطوح خورشید سرد تر اند شرارهای گرم تر نه تنها سردی لكه ها را جبران می نمایند بلكه گرمای اضافی نیز تولید میكنندو قسمتی از سطح خورشید كه نزدیك لكه ها قرار دارد بسیارداغ شده و به صورت زبانه خارج می شوند و ماده گازی داغ به فضاشلیک شده و فوران خورشیدی را به وجود می آورد پس به این دلیل است كه هر ۱۱ سال یك بار كه تعداد این لكه ها و سپس فوران هابه حد اكثرمی رسد زمین گرم تر می شود و باید انتظار خشكسالی در سطح زمین را داشت و برای مقابله با آن وپیش گیری از صدمات چاره اندیشی كرد.
منبع : http://www.hamedan.ir
---------------------------------------------
تاریخچه ای از لکه های خورشیدی
این لک ها را اولین بار گالیله مشاهده کرد.
لک های خورشیدی, بشقابی شکل به نظر می رسند و در واقع مناطقی هستند در سطح خورشید که حدود 2000درجه کلوین خنکتر از مناطق مجاور خود اند.
میدان های مغناطیسی همیشه همراه این لکه ها هستند .لکه ها تعدادشان متغیر است و سیکلی شناخته شده دارند.
در سال های فقط حدود 50 گروه لکه روی خورشید مشاهده می شود,
در حالی که در سال های پر فعالیت این تعداد به 500 یا بیشتر می رسد.
این سیکل به طور متوسط 11 سال طول می کشد ولی از نظر مغناطیسی سیکل خورشید 22 ساله است لکه جدید خورشیدی که با شناسه 10,981 # معرفی شده، آخرین لکه ای است که مرکز محاسبات هواشناسی فضایی NOAA از سال 1972 تاکنون رصد کرده است.
بخشی از خورشید را که می توان تحت شرایطی با چشم نورکره می گوییم که دارای ضخامتی حدود 400 کیلومتر است, روی همین بخش لک های خورشیدی ظاهر می شوددر سال 1947 مجموعه عظیمی از این لکه ها روی خورشید ظاهر شد که سطحی بیش از 5 میلیارد کیلومتر مربع را پوشانید.
فعالیت خورشید بر اساس سیکل 11 ساله در سال های 1947,1958,1969,1و 1990 به بالاترین حد رسیده است.با نگاه کردن به لکه ها می توانیم بفهمیم که خورشید می چرخد آن طور که از زمین دیده می شود, در نزدیکی استوا تقریبا 26 روز طول می کشد تا لکه ها یک دور کامل بزنند, حال آنکه این مدت در حوالی قطبها به 40 روز می رسد. این اختلاف در چرخش ثابت می کند که خورشید نمی تواند مانند زمین یک جسم جامد باشد و در صورتی که خورشید جامد بود, همه ی لکه ها همزمان به دور خورشید کشیده می شدند.
----------------------------------------------
نظريه هاي زيادي دربارهي ماهيت لكه هاي خورشيدي
نظریه : نواحي كم فشار سطح خورشيد يا طوفان ها و رگبار هايي در گاز هاي داغ خورشيدي، همچنين حركت پيچيده و شديد گازها به درون و بيرون گازها نيز با تلسكوپ هاي خورشيدي بزرگ رصد شده است.
نظريه ي تازه تري نيز براي توضيح ماهيت لكه هاي خورشيدي وجود دارد.
بر طبق اين نظريه، اين نواحي سردتر بر اثر واكنش ميان گازهاي يونيده و باردار خورشيد و ميدان هاي شديد مغناطيسي خورشيد پديد مي آيد. در مناطقي كه خطوط ميدان هاي مغناطيسي شديد محلي به سطح خورشيد وارد مي شوند، لكه ي خورشيد ي به وجود مي آيد.
اين پديده همچنين بر گاز موجود در لايه هاي بالايي جو خورشيد، كه بر فراز محل لكه قرار دارند، اثر مي گذارند
تعداد لكه هاي خورشيدي در يك چرخه ي يازده ساله كم و زياد مي شود كه به آن چرخه ي لكه هاي خورشيدي يا چرخه ي خورشيدي مي گويند.
با شروع دوران فعال لكه هاي خورشيدي، در ابتدا تعداد كمي لكه در عرض هاي خورشيدي 30 تا 40 درجه ي شمال و جنوب ا ستواي خورشيد ظاهر مي شوند. با گذر زمان، لكه هاي خورشيدي بيشتر و بزرگ تري پديدار مي شوند و آن ها به استواي خورشيدي نزديك ترند. سر انجام، در دوران اوج فعاليت هاي يازده ساله ي خورشيد، بجز در نواحي قطبي، مي توان آن ها را يافت. وقتي اوج چرخه ي خورشيدي به پايان مي رسد كه لكه هاي عرض هاي بالايي خورشيد ناپديد شوند و سر انجام فقط چند لكه در اطراف استواي خورشيد باقي بمانند. پس ا ز آن چرخه ي ديگري با ظهور لكه هاي خورشيدي در عرض هاي 30 تا 40 درجه در دو سوي استواي خورشيد آغاز مي شود.
----------------------------------------------
لکه خورشیدی چیست ؟
در مركز خورشید دما تقریبا به ۱۴ملیون سانتی گرادمی رسدو در جای جای سطح خورشید گاز ها داغ منبسط وسرد میشوند و گاز های سرد از گاز های گرم درخشش كمتری دارند بنا بر این بخش هایی از خورشید تیره تربه نظر میرسند علت تیره گی آن درخشش كمتر گاز های سرد نسبت به گاز های گرم تر است كه بصورت تیرگی بر سطح خورشید ظاهر می شوند و این بخش تیره را لكه یا كلف می نامند.
ظهور منظم این لکه ها در هر دوره 11 ساله تکرار میشود که به آن دوره فعالیتهای خورشیدی گفته میشود.
دماي لكه هاي خورشيدي چيزي بالغ بر 4000 درجه ي سلسيوس يعني حدود 2000 درجه كمتر از نقاط معمولي سطح خورشيد.
هر لكه ي خورشيدي دو ناحيه ي اصلي دارد:
ناحيه ي تاريك تر مركزي كه تمام سايه نام دارد
ناحيه ي خاكستري رنگ اطراف كه نيم سايه ناميده مي شود.
لكه ها ممكن است هزاران كيلومتر پهنا داشته باشند. آن ها از چند روز تا چند ماه دوام مي آورند.
بيشتر لكه ها به صورت يك جفت ظاهر مي شوند و كم كم از يكديگر فاصله مي گيرند.
گاهي صد ها لكه روي خورشيد شمرده مي شوند و گاهي نيز خبري از لكه ها نيست.
---------------------------------------------
تصویری از لکه های خورشیدی
-------------------------------------------------------
لکه ی بزرگ خورشید
-------------------------------------------------------
گروهی از لکه های خورشیدی
گروه لکه ای که هم اکنون بر قرص زیبا و درخشان خورشید خود نمایی می کنند به قدری بزرگ هستند که با چشم غیر مسلح و با فیلتری مناسب رصد خورشید قابل رویت می باشند.
نکته ی جالبی که در باره ی این گروه لکه وجود دارد پایداری بیش از اندازه ی آن است. این گروه لکه که به نام علمی 10789 شناخته می شوند حدود یک ماه پیش ظاهر شدند و بعد از اینکه به خاطر گردش خرشید از دید زمین پنهان شدند اکنون دوباره ظاهر گشته اند و تغییرآن چنانی در اندازه شان دیده نمی شود در حالی که تعداد معدودی لکه وجود دارند که بعد از یک گردش کامل خورشید هنوز پایدار بماند.
------------------------------------------------------
افزایش لکه های خورشیدی
کمینه های اخیرچرخه خورشیدی درسالهای۱۹۳۳ ـ۱۹۴۴ ـ۱۹۵۴ ـ۱۹۶۴ ـ۱۹۷۲ ـ میلادی واقع شدند و بیشینه ی فعالیت خورشیدی در اواخر سال ۱۹۹۱ میلادی روی داد و تعداد لکه های خورشیدی نیز به بیشترین مقدار خود رسید.
-----------------------------------------------------
خشکسالی
یكی از مخاطرات طبیعی كه در كشور ما اثر قابل ملاحظه ای بر زندگی انسان ها و به خصوص كشاورزان داردخشكسالی است.
خشكسالی: كم شدن میزان ریزش های جوی مورد انتظار در یكسال نسبت به میزان متوسط بارندگی و افزایش خشكی در یك منطقه است و در هر نوع آب وهوایی اتفاق می افتد كه این خشكی در كشور های درحال توسعه می تواند فاجعه آفرین باشد.
دانشمندان علت خشكسالی
فعالیتهای ا نسان
افزایش دی اكسید كربن
افزایش ضخامت گاز های گلخانه ای
لکه های خورشیدی
-------------------------------------------------
تاثیر لکه های خورشیدی براقلیم زمین
تعداد لکه های خورشیدی هر ۱۱ سال یكبار به حد اكثر می رسدو خورشید بصورت جسمی پر لك در می آید و سپس لكه ها به حداقل می رسد و خورشید حالت تقریبا بدون لك پیدا می كند این كلف ها یا لكه ها به دلیل گردش خورشید دور محورخودش طی روز ها بر سطح خورشید جا به جا می شوند.
(خورشید هر ۲۵ روز یك بار به دور خود می چرخد)
علت گرما زیاد اطراف این لكه ها این است كه در مجاورت این كلف ها یا لكه ها انفجار هایی رخ می دهد و انرژی زیادی تولید میكند . این انفجار ها شراره نامیده می شوند و با نور بسیار می درخشند وقتی اموج این انفجار ها با زمین بر خورد می كند حتی قطب نما های هوا پیما ها و كشتی ها را تحت تأثیر قرار می دهند.
سطح خورشید در مجاورت لكه های خورشیدی طوفانی میشودو هر چند وقت یك بار قسمتی از سطح خورشیدكه نزدیك كلف های خورشیدی قرار دارند بسیار داغ شده بصورت زبانه خارج می شوند و ماده گازی داغ به فضا شلیك می كندو فوران خورشیدی را به وجود می آورد.
بنا بر این در حالی كه لكه های خورشیدی با دمای حدود ۴۵۰۰۰ درجه تا حدودی از بقیه سطوح خورشید سرد تر اند شرارهای گرم تر نه تنها سردی لكه ها را جبران می نمایند بلكه گرمای اضافی نیز تولید میكنندو قسمتی از سطح خورشید كه نزدیك لكه ها قرار دارد بسیارداغ شده و به صورت زبانه خارج می شوند و ماده گازی داغ به فضاشلیک شده و فوران خورشیدی را به وجود می آورد.
-------------------------------------------
لکه های خورشیدی ودما
مطالعاتی که با دوره های طولانی انجام شده است ، نشان میدهند که دوره هایی که سطح خورشید بدون لکه بوده و یا لکه های بسیار کمی داشته است ،همزمانی نزدیکی با دوره های سرد در اروپا و آمریکای شمالی دارد .
متقابلا دوره های دیگری که با لکه های بسیا ر فراوان بر سطح خورشید متمایز می شوند ،همبستگی خوبی با زمان های گرمتر در نواحی فوق دارند . نتایج بدست آمده از بررسیهای مقایسه ای خورشید و اقلیم زمین مشخص می سازد که تغییرات در خورشید عامل مسلط تغییرات اقلیمی 50 تا 80 ساله اخیر می باشد .
-----------------------------------------------
لکه های خورشیدی و خشکسالی
دومین امکان ارتباط خورشید _ اقلیم که از زمانهای گذشته مورد توجه بوده است به تغییرات بارش بر می گردد که تغییرات آن بیش از تغییرات دماست .
مطالعه ای که بر روی حلقه های درختی انجام شده است دوره باز گشت 22 ساله را در الگوی خشکسالی غرب ایالات متحده آشکار میکند.
این الگو ی دوره ای با سیکلهای 22 ساله چرخه مغناطیسی خورشید انطباق دارد که نمونه دقیقی از جابجایی مکانی حلقه ها رادر نواحی وسیع مورد مطالعه مشخص می کنند.
-------------------------------------------
نتیجه
بنا بر این در حالی كه لكه های خورشیدی با دمای حدود ۴۵۰۰۰ درجه تا حدودی از بقیه سطوح خورشید سرد تر اند شرارهای گرم تر نه تنها سردی لكه ها را جبران می نمایند بلكه گرمای اضافی نیز تولید میكنندو قسمتی از سطح خورشید كه نزدیك لكه ها قرار دارد بسیار داغ شده و به صورت زبا نه خارج می شوند و ماده گازی داغ به فضاشلیک شده و فوران خورشیدی را به وجود می آورد پس به این دلیل است كه هر ۱۱ سال یك بار كه تعداد این لكه ها و سپس فوران هابه حد اكثرمی رسد زمین گرم تر می شود و باید انتظار خشكسالی در سطح زمین را داشت و برای مقابله با آن وپیش گیری از صدمات چاره اندیشی کرد .
----------------------------------------
رصد کردن خورشید
به منظور رصد این لکه با ابزارهای رصدی می توایند از فیلتر مخصوص خورشید با نام مایلار که در جلوی تلسکوپ نصب می شود استفاده کنید. این نوع فیلتر جلوی 99.98 درصد نور خورشید را می گیرید و رصد خورشید از پشت تلسکوپ را برای شما بسیار آسان خواهد نمود. برای این منظور شما می بایست این فیلتر را مطابق شکل در جلوی تلسکوپ خود نصب کنید. برخی از فیلتر ها از جنس شیشه هستند و در پشت چشمی سوار می شوند. این نوع فیلتر ها بسیار خطرناک هستند و ممکن است با گرم شدن و شکسته شدن آن بینایی چشم خود را به خطر بیندازید.
-------------------------------------------
روش دیگر برای رصد کردن خور شید
اما روش دیگری هم وجود دارد که این روش بسیار ساده تر و بهتر است. در این روش شما تلسکوپ خود را به سوی خورشید نشانه می روید و سپس تصویر خورشید را بر روی ورقه ای سفید رنگ میندازید. در این روش نیز بسیار باید مراقب باشید . زیرا ممکن است که به ابزار شما صدمه وارد شود. این روش برای رصد با تلسکوپ های شکستی کوچک است ، اما برای رصد با تلسکوپ بازتابی هیچگاه نباید تمامی نور خورشید به آینه شما برخورد کند. در غیر این صورت آینه آسیب جدی خواهد دید. برای رصد با این گونه تلسکوپ ها می بایست درپوشی برای آن تهیه کنید که تنها 20 درصد نور را از خود عبور دهد. به شکل زیر توجه کنید.
منبع : http://chenaran-geographic