ترویج نجوم در افغانستان

[آسمان کابل]

سلام

این تاپیک مکانی است برای بحث و تبادل نظر در رابطه با نجوم در افغانستان و نیز معرفی انجمن نجوم افغانستان و پیشینه ی کاری این انجمن.

وبسایت انجمن نجوم افغانستان

به عنوان سوال اول دوستان عزیز برای ترویج و گسترش دانش نجوم در میان کودکان و نوجوانان افغان چه راه هایی را پیشنهاد می نمایید.؟

[SAEED560]

سلام
بهترین راه برای علاقمند شدن کودکان و نوجوانان ساده توضیح دادن هر مطلبی در نجومه . به نظر بنده کودکان به دلیل اینکه هر چیزی رو که میبینند دنبال چرایی اون هستند باید جوری توضیح مطالب داده بشه که بتونه با فهم ذهنی کودکان مطابقت داشته باشه . نوجوانان هم با دیدن تصاویر نجومی و توضیحات ابعاد و بزرگی جرمها اسمونی ایجاد علاقه اولیه ایی رو برای این گروه سنی میکنه . در هر صورت در هر جای دنیا زیبایی اسمون هر کسی رو میتونه محصور خودش کنه و ایران و افغانستان نداره

[Mahdieh. GH]

سلام
نظر خود من اینه که تا کارای علمی رو به صورت تجربی انجام ندید نصف اون کارو نفهمیدید! به نظرم همیشه یه رصد اولیه جرقه ی خیلی خوبی میتونه باشه برای اینکه کودکان و نوجوانانی که با نجوم آشنایی ندارن یا آشناییشون در سطح خیلی کمیه با نجوم آشنا بشن و بهش علاقه مند بشن...
همچنین برگزاری همایش های نجومی و نمایشگاه های عکس های نجومی یا ماکت های نجومی هم خیلی موثره!

[yperseusy]

سلام دوستان
آقای یونس بخشی یه رزومه از فعالیت های گذشته انجمن نجوم افغانستان در اختیار من قرار دادند که براتون میزارم

نسخه انگلیسی این رزومه در سایت منجمان بدون مرز توسط آقای پوریا ناظمی قرار گرفته بود.

خوشبختانه یا بدبختانه در محیطی که من هستم مسئولیت ها به مراتب بیشتر از توان من است. اما خیلی سعی می کنم تا در حد توان پایه نجوم علمی را در جامعه ای که بر اثر جنگ و نادانی اکثر مردم هنوز بی سواد اند استوار نمایم. همانند هر جامعه دیگر اینجا هم باور های خرافی حتی در میان افراد باسواد زنده است. حدود 2 سال از ایجاد انجمن نجوم افغانستان می گذرد و تا حدی توانسته ایم از طریق برنامه های مختلف: تلویزیونی، مصاحبه های رادیویی، برگزاری چند برنامه رصدی و آموزشی زمینه گسترش نجوم علمی در کشور را فراهم نماییم.

در مسیر راه یک تعداد شیفتگان نجوم با ما یکجا شدند و پیوستن اعضای جدید به انجمن نجوم افغانستان در حال افزایش است. حالا با اجازه شما وضعیت نجوم در افغانستان را از گذشته تا حال درج این صفحه می نمایم.

[yperseusy]

بعد از ایجاد انجمن نجوم، تصمیم گرفتیم تا در مورد گذشته نجوم اطلاعات بدست بیارم. به همین خاطر به سراغ یک تعداد افرادی رفتیم که در جامعه به آنها منجم خطاب می شد. هرچند تعداد این افراد کمتر از انگشتان یک دست بود، ولی یکتن از آنها را یافتیم که در گذشته به عنوان منجم در تهیه تقویم و گاهشمار های دولتی نقش داشته است. با او مصاحبه نمودیم و از میان همه کار های نجومی اش تهیه تقویم و محاسبات گاهشماری اش برای ما جالب بود. او بدون دسترسی به انترنت و دیگر ابزار از گذشته ها محاسبات تقویمی می کرد و او بود که در گذشته لحظه تحویل سال را برای مردم اعلام می نمود.

هرچند در زمان حکومت کمونیستی کسی به لحظه تحویل سال اهمیت نمی داد و لحظه تحویل سال ما ساعت 12 نیمه شب به روش کشور های اروپای شرقی بود. این منجم که نامش محمد علی فکور است، چند شاگرد همه تربیه نموده است. اما با گسترش انترنت و روی کار آمدن چندین شبکه تلویزیون خصوصی مردم بیشتر به لحظه تحویل سال علاقه گرفتند و دیگر کسی مانند گذشته ساعت 12 شب را لحظه تحویل سال نمی دانست. آقای فکور چون به روش خویش از گذشته لحظه تحویل سال را دنبال نموده بود، در اشتباه بود و بخصوص که بررسی لحظه تحویل سال در سالهای اخیر از طریق انترنت اشتباه آقای فکور را برای همه ثابت ساخت و دیگر کسی به کار های او توجه ندارد.

مرکز نقشه کشی یا کارتوتگرافی افغانستان نیز در گذشته تلاشی در این عرصه نموده بود. به گفته مسئولین این مرکز بین سالهای 1350 دولت وقت با همکاری کشور فرانسه و مصر سعی داشت تا چند مرکز نجومی در شهر های مختلف کشور ایجاد نماید. اما با پیروزی انقلاب کمونیستی در سال 1357 این کار متوقف گردید. ولی روسها به عنوان بزرگترین دوست افغانستان، کمک هایی در این عرصه نموده بود که پرواز آقای عبدالاحمد مومند- اولین فضانورد افغان به ایستگاه فضایی میر در 29 اگست 1988 برجسته ترین نمونه آن است.

[yperseusy]

بعد از سقوط حکومت داکتر نجیب الله و پیروزی مجاهدین کشور دستخوش یک تعداد تحولات و نا آرامی گردید که اصلأ فرصت مساعد برای آموزش و ترویج نجوم در کشور وجود نداشت. در زمان حکومت طالبان هرگز کسی جرأت نداشت تا در مورد جهان هستی و پیدایش زمین یا خورشید حرف بزند.

بعد از حوادث یازده سپتامبر و ایجاد حکومت موقت آزادی های بنیادی مانند حقوق بشر و آزادی بیان رشد سریع شبکه های تلویزیون خصوصی را میسر ساخت. تلویزیون های خصوصی برای اولین بار مستند های نجومی را در میان دیگر برنامه های علمی به مردم نمایش دادند.

در سالهای 1386 خورشیدی بنده با تشویق دو تن از دوستان اولین وبلاگ نجومی بنام آسمان کابل را ایجاد نمودم. هر چند در آن زمان وبلاگ های نجومی زیادی در زبان فارسی وجود داشت، اما وبلاگ نویسانی که توانایی ترجمه و استفاده از منابع انگلیسی و یا دیگر زبان ها را داشته باشند به نظرم زیاد نبود. من سعی کردم با ترجمه اخبار و مقالات نجومی بتوانم منبع خوبی را برای دوستداران نجوم در افغانستان ایجاد نمایم.

یکی از اهداف دیگر ایجاد وبلاگ آسمان کابل، ارایه مقالات و اخبار نجومی برای افغانها بود که با استقبال خوب علاقمندان روبرو شد و در آغاز هدف من هم جذب علاقمندان بیشتر به مطالعه نجوم در میان جوانان افغان و دیگر فارسی زبانان بود.


بعد از مدتی این وبلاگ به سایت آسمان کابل تغییر کرد و باز هم اولین سایت نجومی افغانی برای مخاطبان داخل و خارج کشور بود. متأسفانه به دلایل زیاد شمار مخاطبان انترنتی در جامعه ما زیاد نبود و از سوی دیگر کودکان که مخاطب اصلی ما بودند به انترنت دسترسی نداشتند. به همین خاطر در صدد ایجاد یک انجمن نجومی شدیم که با همکاری و مشارکت مالی 10 نفر دفتر انجمن نجوم افغانستان را در پائیز 1388 باز نمودیم.

در همان روز های اول شکل گیری انجمن، هفته جهانی فضا را در کشور تجلیل نمودیم. در این برنامه آقای محمد دوران فرمانده کل نیرو های هوایی کشور را که قرار بود با عبدالاحد مومند یکجا به فضا پرواز کند دعوت نمودیم.

در مرحله بعد به همکاری مالی یکتن از اعضا، انجمن توانست تلسکوپ بخرد و تصاویر زیادی را برای نمایشگاه نجومی چاپ نماید. حالا دارای سه تلسکوپ: 5 اینچی، 8 اینچ و یک 11 اینچ هستیم. اما متأسفانه تلسکوپ 8 اینچ ما خراب شد و هزینه زیادی را روی دست ما قرار داد.

در مرحله بعد برای اولین بار شب های گالیله ای را تجلیل نمودیم و این فرصت خوبی بود تا مردم بتوانند ماه و مشتری را از طریق تلسکوپ ببینند. این برنامه که توسط منجمان بدون مرز اعلام شده بود، فرصت درخشندگی خوبی را در برگزاری برنامه های نجومی برای ما فراهم ساخت و ما توانستیم حدود 60 تا 70 تن را در این برنامه که شامل زنان و کودکان نیز می گردید گرد هم آوریم.

[yperseusy]

در مرحله بعد در مکاتب خصوصی نمایشگاه عکس و کلاس نجومی برگزار نمودیم. از آنجائیکه افغانستان یک کشور جنگ زده است، بنابرین مصرف سوخت فوسیلی در این کشور هنوز هم در مقایسه با خیلی از کشور ها بالاست. مردم برای پخت و پز، گرم نمودن خانه و آب و دیگر موارد از سوخت فوسیلی بخصوص چوب استفاده می کنند و در مواردی حتی پس مانده های صنعتی مانند پلاستیک را نیز می سوزانند. در ضمن افغانستان به عنوان یک کشور محصور به خشکه بیشتر از آب های زیر زمینی استفاده می کند. ما در مکاتب به شاگردان خطر مصرف بیش از حد سوخت های فوسیلی، قطع درختان و مصرف بیش از حد آب را توضیح دادیم.

در مرحله بعد با حمایت مالی انجمن نجوم سلطنتی انگلستان توانستیم اولین کتاب نجومی را در کشور چاپ کنیم. این کتاب که " نجوم مقدماتی برای همه" نام دارد، در پنج فصل و با زبان ساده ستارگان،خورشید، منظومه شمسی، ماه و کائنات را برای مخاطبین خود که بین سنین 12 تا 16 اند شرح میدهد.

هرچند هزینه کتاب برای 900 جلد بود، اما با صرفه جویی در خیلی از موارد توانستیم شمارگان آن را تا 2000 بالا ببریم. در مرحله نخست مقداری از این کتاب را در میان شاگردان مکاتب خصوصی در کابل توزیع نمودیم و بعد به تعداد 300 جلد آن را به شهر باستانی بامیان بردیم و در ضمن یک برنامه رصدی برای کارمندان داخلی و خارجی سازمان ملل در بامیان و عده ای از شهروندان آنجا برگزار نمودیم.

ناگفته نماند که سعید آقائی دوست نزدیک من در این سفر با ما بود و او تا مدت زیادی در اجرای برنامه های رصدی ما نقش بسیار مهمی را ایفاء نموده است. سعید آقائی تعهد نموده تا در آینده هم همکار انجمن نجوم افغلانستان باشد و در واقع یکی از اعضای مهم این انجمن شمرده می شود.

برنامه های ما هنوز هم به شکل های مختلف جریان دارد. امسال با پیوستن اعضای جدید و منجمین آماتور دیگر فعالیت های ما گسترش خواهد یافت و در آینده نزدیک قصد داریم تا به چندین ولایت دیگر کشور کتاب نجومی توزیع کنیم.

در ضمن یکبار برای اکادمی علوم نظامی در کابل که تحت اداره وزارت دفاع کشور است، یک برنامه نجومی برگزار نمودیم. این برنامه با استقبال ویژه فرمانده این نهاد روبرو شد و بر اساس توافق در آینده هم چند برنامه رصدی و یک آموزش ویژه برای نظامیان برگزار خواهیم نمود.

تمام این فعالیت ها هزینه داشت و دارد که جز یک مورد و آن هم کمک انجمن نجوم سلطنتی برای چاپ کتاب بود، دیگر هیچ ارگان یا شخصی به انجمن کمک نه نموده و تمام این هزینه ها توسط خود اعضاء پرداخته شده است. در این راستا بیشترین هزینه را آقای کریم بخشی پسر عمومی من و خودم متقبل شده ایم.

[yperseusy]

ناگفته نماند که در اواخر سال 2009 یا اوایل 2010 آقای مایک سیمونس هم دو عدد گالیله سکوپ، یک شماره تقویم نجومی سال 2010 و یک تقویم با تصاویر نجومی و موقعیت ماه جاپ انجمن نجوم سلطنتی کانادا را برایمان فرستاده بود.

متأسفانه جز انجمن نجوم افغانستان تا هنوز هیچ انجمن یا گروه نجومی در این عرصه در کشور ما فعالیت ندارد و با هیچ منجمی که بصورت جداگانه در حال فعالیت باشد آشنا نیستیم.

برنامه های زیادی در سال جاری خورشیدی روی دست داریم که بصورت مختصر به آنها اشاره می کنیم:

1. برگزاری کلاس های نجومی و آموزش نجوم مقدماتی در چندین مکتب در کابل.
2. انتقال کتاب نجومی به چند شهر عمده کشور مانند جلال آباد، مزارشریف، هرات و بدخشان.
3. تهیه و تولید یک بسته نجومی (در صورت کسب منابع مالی)
4. تهیه برنامه نجومی در یکی از تلویزیون های خصوصی کابل (هفته یکبار)
5. برگزاری یک برنامه وسیع برای رویت گذر زهره (این برنامه با کمک 100 عدد عینک آفتابی از سوی مایک سیمونس و کریستوفر فلیپس یک منجم حرفه ای انگلیسی برگزار شد.)
6. برگزاری برنامه های رصدی برای علاقمندان.

ادامه این فهرست به توانایی ها و امکانات مالی و مساعدت دوستان وابسته است.

یکی از خاطرات جالب من و سعید آقائی با حضور چند تن از دوستان یک شب رصدی بیرون از کابل بود که مقاله آن در اینجا چاپ شده است. بهتر است مقاله را بخوانید.

http://www.universetoday.com/87231/t...n-afghanistan/

در حال حاضر برای کودکان یک مرکز بنام اسکیتستان نجوم آموزش میدهم. این مرکز که با حمایت مالی و مدیریت چند شهروند خارجی ایجاد شده به کودکان افغان بصورت مجانی اسکیت یاد می دهد و در کنار آن کودکان چندین برنامه آموزشی دیگر را نیز فرا می گیرند. (متأسفانه مدتی می شود که این برنامه متوقف شده. زیرا کودکان وقت ندارند که در زمان مناسب همه دور هم جمع شوند تا بتوانیم برایشان آموزش ارایه دهیم. این مرکز در واقع برای کودکان خیابانی و فقیر ایجاد شده است.)

به نظرم تا این حد کافیست و اگر باز هم سوالی بود بنده در خدمت هستم.

بدرود.

[...!]

"برنامه های رصد عمومی در سطح شهر(خیلی زیاد، گسترده و ادامه دار)" ( فک میکنم اینجوری تعداد زیادی و از هر قشری شانس آشنا شدن با نجومُ پیدا میکنن).
از سیستم آموزشی افغانستان اطلاعی ندارم. (اگه مثل ما باشه)، خیلی خوب میشه که در کتابهای درسیشون هم علم نجوم رو معرفی کنن.
.... تو یه سری از دانشگاه ها، مثل دانشگاه شهید رجایی، تعدادی از دانشجوهای افغان در رشته فیزیک درس میخوندن(الان اطلاع ندارم که هستن یا نه!) . فک کنم خیلی خوب میشه تا زمانی که ایران هستند این دانشجوها با گروه های نجومی مطرح و با تجربه از نظر فعالیتهای اجرایی و ترویجی(مثل آوااستار) در ارتباط باشن و باهاشون کار کنن تا وقتی برمیگردن هم تجربه با خودشون ببرن، هم ارتباط با گروه های یه کشور دیگه رو.

[space]

وای واقعا بهتون تبریک میگم
خسته نباشید
خیلی خوشحالم که به لطف افراد دلسوزی مثل شما نجوم در افغانستان در حال گسترش است.
با تلاش های شما آینده ی خوبی برای نجوم افغانستان دیده میشود.
امیدوارم بزودی شاهد همکاری های بیشتر گروه های نجومی دو کشور باشیم.