پس از غروب خورشید نور ان توسط جو زمین بازتاب و پراکنده شده و موجب میشود اسمان همچنان روشن بماند و به تدریج با کمتر شدن ارتفاع خورشید روشنایی کاهش میابد. به این روشنایی شفق گفته میشود.
روشنایی شفق تا هنگامی که خورشید به ارتفاع 18 درجه زیر افق برسد ادامه می یابد.
همچنین این پدیده در بامداد نیز قبل از طلوع خورشید رخ میدهد که به ان فلق گفته میشود.
مدت زمان شفق و فلق به عرض جغرافیایی ناظر و میل خورشید وابسته است و همچنین به علت تغییر میل خورشید در روزهای مختلف سال مقدار ان برای یک ناظر ثابت نیست.
به کمک زاویه ساعتی خورشید میتوان مدت زمان شفق و فلق را محاسبه کرد:
ابتدا زاویه ساعتی خورشید در لحظه غروب (H1) را به دست میاوریم:
سپس زاویه ساعتی را در لحظه ای که 18 درجه زیر افق قرار دارد (H2) محاسبه میکنیم:
اختلاف زوایای ساعتی به دست امده مدت زمان شفق را نشان میدهد.
میدانیم کمان NT برابر 90 – φ و کمان BT هم برابر میل خورشید δ میباشد در نتیجه کمان NB برابر است. اگر کمان NB کوچتر از 18 درجه باشد یعنی داشته باشیم:
در چنین عرض جغرافیایی شفق پایان نمی یابد و اسمان در طول شب به طور کامل تاریک نمیشود.
همچنین اگر داشته باشیم:
شفق پایان می یابد و اسمان تاریک میشود.