زمین شناسی

[Kianoosh.S]

همونطور که قولشو داده بودم تاپیک زمین شناسی رو ایجاد کردم.

اما یک تعریف جامع از زمین شناسی :

زمین شناسی کاربرد علوم پایه (ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست شناسی) در مطالعه زمین است. بنابراین زمین شناسی را صرفا یک رشته علوم پایه نباید به حساب آوریم. چون خود از ابزارهای علوم پایه استفاده میکند. این رشته یک رشته استراتژیک برای هر کشور است. چون هر کشور با توجه به منابع طبیعی خود باید برنامه اقتصادی اش رو تنظیم کند. هدف اصلی زمین شناسی هم پیدا کردن این منابع است ولی استخراج آن بعهده دوستان استخراج معدن.
به عبارت دیگه زمین شناسی وضعیت لایه های درون زمین را برای ما روشن میکند. لایه هایی که گاهی هیچ رخنمونی در سطح زمین ندارند و از آن پیچیده تر بحث در مورد اینکه زمین در اعماق زیاد چه شرایط فیزیکی و شیمیایی ای دارد.

در بحث زمین شناسی دو سرشاخه اصلی داریم :

1) زمین شناسی فیزیکی
2) زمین شناسی تاریخی

زمین شناسی فیزیکی بطور کلی راجع به فیزیک زمین، سنگهای تشکیل دهنده، وضعیت ساختاری (گسل، چین و ...) و زمین شناسی تاریخی راجبه آنچه در گذشته زمین اتفاق افتاده مثل، تغییرات سطح آب دریاها، وضعیت موجودات در گذشته (فسیل شناسی) و ... بحث میکند.

یک گسل خوردگی

ادامه دارد....

[مداد رنگیهام]

با اجازه

برش ها
همان طور که می دانیم برش ها سنگ های دانه درشت اواری هستند که ذرات ان بزرگتر از 2میلی متر و زاویه دار هستند.ذرات زاویه دار نشان دهنده این هستند که ذرات یا انتقال پیدا نکرده اند یا مسافت کوتاهی را حمل شده اند.بنابراین برش ها ارتباط نزدیکی با سنگ منشاء خود دارند
برش های تکتونیکی یا کاتاکلاستیک
حرکت توده بزرگی از سنگ بر روی توده دیگر موجب خردشدگی سنگها و ایجاد قطعات ریزو درشت زاویه دار می شود که به انها برش تکتونیکی گویند مانند برش های گسلی و برش های حاصل از چین خوردگی ها.در این نوع از برش ها ماتریکس عموما از جنس خود دانه های اصلی سنگ است و به علت اعمال فشار ذرات در زیر میکروسکوب ویژگی های نوری خاصی را نشان می دهند
برش های ولکانیکی یا پیروکلاستیک:
1-برشهای جریانی
نوعی برش ولکانیکی می باشدزمانی که گدازه های خارج شده از اتشفشان ها سرد می شوند ابتدا قسمت سطحی ان منجمد می شود و حال ان که در زیر ان مواد مذاب همجنان جریان دارند که در اثر جریان یافتن مواد در زیر سطح منجمد شده این سطح به صورت قطعاتی زاویه دار شکسته شده و این قطعات در اثر همان مواد مذاب به هم متصل شده و برشهای جریانی را ایجاد می کنند.
2-برشی شدن تودهء گدازه
گاهی توده ای از گدازه دارای مقدار زیادی مواد گازی می باشد که در اثر خروج این گازها حفراتی در توده ایجاد می شود که به این پدیده برشی شدن توده های گدازه می گویند.
3-برش های انفجاری
گاهی پرتاب قطعات از دهانه اتشفشان مانند بمب و لاپیلی و سیمانی شدن انها نوعی برش ایجاد می کند که به ان برش انفجاری می گویند.اگلومرای اتشفشانی و توف ها از این دسته سنگها هستند.
4-برشهای رسوبی یا اپی کلاستیک
در حقیقت فرایند تشکیل انها همانند فرایند تشکیل گنگلومراهای بین سازندی است با این تفاوت که ذرات ان برخلاف گنکلومرای بین سازندی گردشده نیستند گاهی در بین ذرات این برش ها قلوه های گردشده نیز دیده می شوند که در این صورت به انها گنکلومرای با قلوه های زاویه دار می گویند برش های بین سازندی را برش های همزمان با رسوبگذاری هم می نامند.
5-برش های دروغین
گاهی در اثر برخی از فرایندها مانند دیاژنز سنگ ها شکسته شده و به صورت زاویه دار در می ایند که این فرایند در حقیقت نوعی برشی شدن خودبه خودی هست.
دولومیتی شدن ناقص سنگ اهگی ,شکسته شدن سنگ در اثر تغییرات درجه حرارت شبانه روزی و عواملی دیگر باعث ایجاد برش دروغین می شود.
این برش ها معادل گنکلومرا های دروغین هستند که در اثر فرایندهایی نظیرهوازدگی که موجب گردشدگی ظاهری بعضی از قطعات و قلوه ها می شود تشکیل می گردند.
تفاوت برش رسوبی با برش کوهزایی(تکتونیکی)
در برش های کوهزایی در اثر اعمال فشار ذرات ریز و درشت همگی زاویه دار هستند اما در انواع رسوبی ذرات درشت نسبت به ذرات ریزتر تا حدی گردشدگی نسبی دارند
در برش های کوهزایی ذرات اصلی و ماتریکس و سیمان عموما هم جنس هستند اما در انواع رسوبی عموما از یک جنس نمی باشند
برش های کوهزایی عموما نسبت به چینه بندی وضع مستقلی دارند و غالبا ان ها را قطع می کنند در حالی که در انواع رسوبی غالبا به موازات چینه بندی قرار گرفته اند
.................................................. ...........................
آقای ثابت زاده سنگهای رسوبیو شروع نمیکنین؟

[مداد رنگیهام]

[Kianoosh.S]

ممنون از خانم مداد رنگیهام. ولی در ابتدا لازم هست مقدماتی گفته شه.

تا بحال فک کردین بطور عام چگونه سنگهای مختلف رو باید دسته بندی کنین؟ منظورم 3 دسته بندی اصلی هست.

ببینین بطور کلی سنگهای رسوبی فراوانتر از سایر سنگها در سطح زمین هستند. یعنی نتیجه میگیریم که این سنگها در شرایط دما و فشار سطح زمین تشکیل میشن. و تا حدی هم در اعماق. بنابراین بستگی به منطقه ای که شما میرین ممکنه سنگهای رسوبی غالب به سنگهای آذرین و دگرگونی باشه. ولی در برخی مناطق هم اینطور نیست. مثلا در همدان سنگهای دگرگونی و آذرین پیکره اصلی هستن و سنگهای رسوبی کمتر. ولی بطور آماری و در سراسر کره زمین سنگهای رسوبی فراوانتر هستند.

با این وجود در گام اول چطور باید سنگهای اصلی رو شناخت؟

هر کدام از این سه دسته ویژگیهای متمایزی دارند.
مهمترین ویژگی ای که برای سنگهای رسوبی میتوان در نظر گرفت لایه لایه و یا داشتن لایه بندی آنهاست. مثلا شیلها آهکها توفها لایه بندی مشخص و بارزی دارند. یعنی از فاصله دور هم شما میتونین لایه بندی رو ببینین و حدس اولتون این باشه که با یک سری سنگ رسوبی مواجه باشین.

اما یادتون باشه با یه نشونه نمیتوان نظر قطعی داد. سنگهای رسوبی ویژگیهای دیگه ای هم دارن.

حالا سوال پیش میاد که تنها و فقط سنگهای رسوبی اند که لایه ای اند؟ خودتون بگردین دنبال جوابش

گام دوم : شناسایی سنگها بر اساس نوع کانیهای تشکیل دهنده، رنگ، اندازه ذرات سنگ، بافت، داشتن ساختهای رسوبی، واکنش دادن با اسید HCL (برای شناسایی سنگهای اهکی)

خوب میبینین که راه های زیادی برای شناسایی سنگ رسوبی وجود داره. ما سعی میکنیم تا جای ممکن و به نحوی که مطلب شما رو جذب کنه و در طولانی مدت این موارد و توضیح بدیم.

اول از اندازه ذرات شروع میکنم.
خوب اگه جدولی که در 3 پست قبل و به دقت نگاه کنین تا حدی باید متوجه منظورم بشین. ذرات سازنده سنگهای رسوبی اندازه های متفاوتی دارن. مثلا ذراتی با اندازه 256 م.م به بالا رو امکان نداره که شما در سنگ شیل ببینین. چون هر سنگ رسوبی در یک شرایط خاصی محیطی که بهش میگیم محیط رسوبی؛ تشکیل میشه.

البته در سنگی مثل کنگلومرا همه جور ذره ای پیدا میشه. از درشت درشت تا ریز. چون محیط رسوبی خاصی داره که همه اندازه ذره ای در آن یافت میشه. جدول کاملتری و براتون قرار میدم. با دقت در این جدول مطلب جا میوفته.

در پستی بعدی به تفضیل این جدول و بررسی میکنیم.

[مداد رنگیهام]

[Kianoosh.S]

با سلام

اگه یادتون باشه قرار بر این شد که شناسایی سنگهای رسوبی رو بر اساس جدولی که در این پست قرار دادم یاد بگیریم.

خب بر این اساس در این پست ابتدا از سنگهای تخریبی دانه درشت که شامل سنگ کنگلومرا و برش است شروع میکنیم.

اول باید واژه تخریبی رو تعریف کنیم. سنگهای تخریبی آندسته از سنگهایی هستند که ذرات سازنده آنها از تخریب سنگهای قدیمی تر حاصل شده و میتوانند از هر نوع ذره یا سنگی باشند. از نظر اندازه هم، همانطور که در جدول هم دسته بندی شده متوجه میشیم که اندازه ذرات کنگلومرا و برش بزرگتر از 2 میلیمتر باید باشد. یعنی نتیجه میگیریم که براحتی ذرات سازنده این دو دسته سنگ با چشم مشاهده میشود.

همانطور که در تصویر بالا میبینین، ذرات دانه درشت تخریبی ای که در دیواره یک محیط رسوبی (رودخانه) ته نشست کردن و در آینده میتوانند به انواعی از کنگلومراها تبدیل شوند

پس این اولین گام برای شناسایی بود. یعنی تشخیص اینکه ذرات سنگ بزرگتر از 2 میل هستند یا خیر.

در گام بعدی شناسایی کنگلومرا از برش است.

در این مورد باید به شکل ذرات دقت کنین. یه نکته ای رو همین جا بگم. ذرات رسوبی زمانیکه در محیط های رسوبی قرار میگیرند تحت تاثیر آن محیط واقع میشن. سادش یعنی اینکه تحت فرسایش قرار میگیرن. ولی خب هر کانی بر اساس ویژگی های طبیعی ای که داره یک مقاوتی در برابر عوامل فرسایشی داره. یعنی کانی ای مثل کوارتز چون مقاومت بالایی در برابر عوامل شیمیایی و فیزیکی تخریبگر داره مدتها زمان میبره تا دچار تخریب و شکستگی بشه.

اما در عوض کانی ای چون پلاژیوکلاز در برابر تخریب مقاومت کمی داره و زود دچار تجزیه شدگی قرار میگیره.

حالا این موارد در کجا کاربرد داره؟ اینو دیگه خودتون باید به جوابش برسین

اما تفاوت کنگلومرا و برش در چیست؟

vs

بر اساس تعریف استانداردی که زمین شناسی بنام کاروزی در سال 1980 میلادی ارائه داده است ؛ کنگلومرا دسته ای از سنگهای تخریبی متشکل از دانه های گرد شده و برش ها متشکل از دانه های زاویه دار میباشد.

توضیحاتی درباره مقاومت کانی دادم در اینجا مهم می باشد. چرا که اگر کانی ای مقاوت بالایی در برابر تخریب داشته باشه زاویه دار خواهد بود . به این معنی که دانه رسوبی گرد شده نیست. این ذرات سازندگان سنگهای برش هستند.

در عوض کنگلومراها دارای ذراتی گرد شده و صاف هستند .

توضیحات خانم مداد رنگیهام درباره برشها رو هم مطالعه کنین.

در پست بعدی بیشتر در مورد این دو دسته سنگ بحث میکنیم.

[Kianoosh.S]

در اینجا دوست داشتم یک نفر بیاد و بپرسه چرا ما بر اساس اندازه دانه ها سنگها رو معرفی میکنیم؟ مگه اندازه و اصولا ذرات رسوبی چه اهمیتی در این بحث داره؟ خب چون کسی نپرسید من بعنوان سوال مطرح میکنم.

اهمیت بررسی ذارت رسوبی در چیست؟ چه کمکی به پی بردن به سرگذشت یک محیط رسوبی میکنه؟

[aysa]

در اینجا دوست داشتم یک نفر بیاد و بپرسه چرا ما بر اساس اندازه دانه ها سنگها رو معرفی میکنیم؟ مگه اندازه و اصولا ذرات رسوبی چه اهمیتی در این بحث داره؟ خب چون کسی نپرسید من بعنوان سوال مطرح میکنم.

اهمیت بررسی ذارت رسوبی در چیست؟ چه کمکی به پی بردن به سرگذشت یک محیط رسوبی میکنه؟

سنگ هاي رسوبي از اين جهت اهميت دارن كه نشون ميدن دقيقا در گذشته اون محل چه جور جايي بوده.اين سنگ ها نشان دهنده ي اينن كه توي اون منطقه در گذشته آب بوده.يعني احتمال وجود دريايي هست.چون اينا در داخل آب تشكيل ميشن!البته عامل هميشه هم آب نيست.مثلا مواد شيميايي حل شده يا ذرات سنگ ها حتي ميتونن توسط باد يا لايه هاي يخ به مرور زمان رسوب كنن.
لايه هاي موجود در اين سنگ ها هر كدوم مربوط به دوره ي خاصي ميشه.يعني دوره ي زماني كه مثلا با توجه به آب وهواش تاثيري در اون زمين گذاشته.بنابر اين هرلايه نشون دهنده ي تركيب اين مواد توي دوره ي خاصي هست.جغرافياي قديمي ومحيط و فر آيند هاي رسوبي روميشه اونجا ديد.وبه زمين شناسان اين كمك رو ميكنه ساختار زمين رو در ادوار مختلف تشخيص بدن.
البته نوع خاصي از اين سنگ ها توسط موجودات زنده تشكيل ميشن كه داستان درازي دارن.بنابراين امكان تشخيص نوع جانداران وپوشش گياهي هم در آن منطقه امكان پذير هست

[skynight]

در اینجا دوست داشتم یک نفر بیاد و بپرسه چرا ما بر اساس اندازه دانه ها سنگها رو معرفی میکنیم؟ مگه اندازه و اصولا ذرات رسوبی چه اهمیتی در این بحث داره؟ خب چون کسی نپرسید من بعنوان سوال مطرح میکنم.

اهمیت بررسی ذارت رسوبی در چیست؟ چه کمکی به پی بردن به سرگذشت یک محیط رسوبی میکنه؟

سلام بااجازه دوستان میخواسم با استفاده از چیزایی که میدونم یه پاسخ کوچولویی بدم!
به نظرم با توجه به اینکه در برخی از سنگ های رسوبی امکان بودن فسیل وجود داره میشه با توجه به نوع جاندار،اسکلت بندی،چیدمان دندان ها و در برخی مواقع وجود مدفوع یا غذای معده ی آن ها میشه به نوع تغذیه و خوراکی های موجود در آن دوره پی برد. و دونستن این موارد میتونه کمک بزرگی به تکمیل جانداران مموجود در دوره های مختلف بکنه.

[مداد رنگیهام]

چه قدر خوشحالم که دوستام همه به بحث اضافه شدن
خب منم نظرمو بگم؟
خب معمولا سنگها رو بر اساس اندازه ذرات نوع کانی رنگ چگالی خاصیت مغناطیسی ترکیب سازنده و... طبقه بندی میکنن با توجه به اینکه سنگها میتونن رنگهای مختلفی داشته باشن و تشخیص سنگها از طریق نوع کانی چگالی و عناصر سازنده و...سخته میشه گفت راحت ترین روش طبقه بندی سنگهای رسوبی بر اساس اندازه ذرات باشه که شما خیلی راحت میتونین یه سنگ کنگلومرا رو از کوارتز تشخیص بدین از طرفی در تشکیل سنگهای رسوبی اندازه ذرات نشاندهنه ی فاصله و عمقی هست که ذرات در دریا رسوب کردن هر چه ذرات کوچکتر باشن زمان بیشتری معلق میمونن و در فاصله و عمق بیشتری رسوب میکنن (البته اگه درست گفته باشم ).اندازه ذرات در پیدا کردن نفت هم مهمن.

[mohsen4465]

میدونیم که سنگهای رسوبی در اثر ته نشینی مواد به مدت طولانی شکل میگیرن. یعنی به مرور زمان بافت مواد رسوبی سفتر و سفتر شده تا اینکه سنگ تشکیل میشه. سوال من اینه که پس چرا هیچ رسوب بینابین این دوحالت اطرافمون نمی‌بینیم؟ یعنی روسوبی که نه خیلی شل باشه و نه هنوز کاملاً مثل یک سنگ سفت شده باشه. طوری که بشه اونو مثلاً با دست خورد کرد. ولی در طبیعت تا اونجایی که من دیدم تمام سنگ های رسوبی، عملاً به سفتی یک سنگ هستن، طوری که شکستنشون به چکش احتیاج داره. دلیل فقدان حالت بینابین چیه؟ زمان دگردیسی مواد رسوبی به سنگ خیلی کوتاهه یا اینکه مکان این دگردیسی متفاوته و برای مثال در اعماق زمینه؟ اصلاً عامل سنگ شدن یک روسوب دقیقاً چیه؟