رصدخانه اي به وسعت آسمانها
اين رصدخانه که بزرگترين رصدخانه جهان در دوره قبل از اختراع تلسکوپ است در زماني که مراغه به عنوان پايتخت از سوي هلاکوخان مغول انتخاب شده بود بر روي تپه اي در غرب مراغه ساخته شد. طبق اسناد موجود اين مجموعه که امروزه فقط آثار کمي از آن باقي مانده است در سال 657 هجري به دستور هلاکو نوه چنگيزخان مغول و به همت خواجه نصير الدين طوسي در طي 15 سال بنا شد.
پس از احداث بناي رصدخانه به امر هلاکو کتب و اسباب و آلات علمي و نجومي که از فتح بغداد به دست آورده بودند در آنجا متـمرکز و براي نگهداري اين مرکز پژوهشي موقوفه هاي ويژه اي در نظر گرفته شد. اين مرکز علمي مجهز به کتابخانه اي مشتمل بر 400 هزار جلد کتاب و ابزارهاي اخترشناسي از جمله «ذات الربع» ديواري به شعاع 430 سانتيمتر، کره هاي «ذات الحلق» ، «حلقه انقلابي» ، «حلقه اعتدالي» و «حلقه سموت» بود. ضمن آنکه زمينه هاي ساخت زيج ايلخاني به سال 670 هجري (1276 ميلادي) نيز فراهم شد.
رصدخانه مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود بلکه يک سازمان علمي گسترده بود که امر آموزش در بيشتر شاخه هاي علمي را بر عهده داشت. به علاوه چون در آن زمان ارتباط علمي چين و ايران به علت استيلاي مغولان بر هر دو سرزمين برقرار شده بود، دانشمندان چيني از جمله فردي به نام «فائو مون جي» در اين مرکز فعاليت داشتند. همچنين فيلسوف و فرهنگ نامه نويس مسيحي «ابنالعبري» در رصدخانه مراغه به تدريس کتابهاي اصول اقليدوس و المجسطي بطلميوس مشغول بود.
اين مجموعه تا سال 703 هجري آباد بود ولي پس از آن بر اثر زلزله هاي سخت و بي توجهي حکام رو به ويراني رفت
http://www.forexrainbow.com/files/z6...vzlzf2ib05.jpg
جزئيات ساخت رصدخانه مراغه
رصدخانه مراغه بر روي تپه اي در غرب مراغه واقع شده است که قسمتهاي مختلف رصدخانه از جمله بخشهاي برج مرکزي رصدخانه، واحدهاي مدور پنجگانه و کتابخانه براي آن ساخته شد.
برج مرکزي که وسيع ترين فضاي کشف شده را تشکيل مي دهد قطري به اندازه 22 متر دارد. در قسمت جنوب و جنوب شرقي و شمال برج مرکزي رصدخانه پنج واحد مدور کشف شده که هر يک به طور مستقيم در کار پژوهش هاي نجومي استفاده مي شده است. در گوشه شمال غربي تپه واقع در زير حصار شمالي محوطه رصدخانه، بناي جالبي به مساحت 330 متر مربع ايجاد شده که با توجه به جنبه هاي مختلف بقاياي به دست آمده مي توان آن را کتابخانه اين مجموعه دانست.
به غير از قسمتهاي ذکر شده، در دامنه غربي تپه رصدخانه مراغه و مشرف به روستاي طالب خان، چهار مجموعه معماري و تعدادي دخمه کشف شده است. اين مجموعه گذشته از ارزش معماري از نظر روشن ساخت بسياري از ويژگيهاي مذهبي - اجتماعي و اوضاع و احوال خاص دوره ايلخاني داراي اهميت و اعتبار فراواني است.
http://www.forexrainbow.com/files/em...ukfx1ajupj.jpg