اصول پیمایش در آسمان

[محمدرضا صادقیان]

سلام به دوستان نجومی خودم...
-------------------------------------------
از اسم تاپیک مشخصه که قراره در مورد پیمایش در آسمان صحبت کنیم...
--------------------------------------------
اول از پست هایی که در تاپک پرسش و پاسخ رصدی (http://forum.avastarco.com/forum/showthread.php?t=120) گذاشته شده ، استفاده میکنیم و در ادامه منتظر صحبت های بقیه دوستان هستیم.
------------------------------------------
موفق باشین...

[محمدرضا صادقیان]

اول یه سوال :
به نظر شما واحد اندازه گیری فاصله ها در آسمان بالای سر ماچیه؟
متر ؟ وجب ؟ ...؟
یکی از موارد مهم پیمایش آسمان استفاده از واحدی یه که بشه فاصله بین اجرام آسمانی رو پیدا کرد.آسمان بالای سر ما روی یه کره فرضی بزرگ قرار داره و زمین در مرکز این کره هست و ستاره ها با چسب به این کره چسبیدن.
وقتی صحبت از کره می شه حتما فهمیدن مفاهیم نصف النهار ،استوا ، دایره صغیره ،دایره کبیره ، زاویه و ... برامون مهم میشه.
واحد اندازه گیری در هندسه مسطح و هندسه سه بعدی در جه س.که در تقسیم بندی های کوچیک تر به دقیقه و ثانیه میرسه. ( یک درجه = شصت دقیقه = سه هزارو ششصد ثانیه)




....استوای آسمون همان تصویر استوای زمینه که روی کره سماوی درست شده.نقاله بزرگی با ۳۶۰ قسمت که هر قسمت نشانه ۱درجه هست.فاصله هر دو جرم آسمانی هم تکه ای از کره سماویه که اندازه کمان،درست با اندازه زاویه مرکزیی که رأس اون چشم ماست برابره...وقتی با منجم آماتوری همراه میشیم به محض پنهان شدن خورشید،با واژه هایی همچون:نیم درجه ای زهره،۲درجه ای ماه و... مواجه میشیم ،در حقیقت فاصله ی بین اجرام سماوی روی کره سماوی،اندازه زاویه ایه که:راس اون شما( چشمان شما )و دو ضلع این زاویه به دو جرمی ختم میشه که میخوایم فاصله اونها از هم دیگه بدونیم.این زاویه به جدایی زاویه ای بین دو جرم شهرت داره.یعنی فاصله دو جرم روی کره سماوی...الان سوالی که ممکنه براتون مطرح بشه اینه که حدس زدن جدایی زاویه ای بین دو جرم آسون نیست.باید بگم وسایل بسیار ساده ای مثل: دیرک صلیبی و زاویه سنج میتونن فاصله دو جرم آسمونی رو بر حسب درجه برای ما مشخص کنن.
اما تا قبل از ساختن چنین وسیله ای و به کارگیری اون بهتره از دسترس ترین وسیله، یعنی دستامون استفاده کنیم...



واما:پیمایش با دست بسیار ساده و جالبه.اگه امشب که ماه کامله،دستتون رو کاملا کشیده جلوی صورت خود نگه دارین و انگشت کوچک خودتون رو روی قرص ماه قرار بدین،میبینین که نوک انگشت شما در فاصله طول بازوی کشیدتون به طور کامل قرص ماه رو میپوشونه.در حقیقت قطر کوچکترین انگشت شما در راستای بازوهاتون برابر نیم درجه یا همون قطر ماه بدر هست.یادتون باشه در راستای بازوهاتون که کاملا کشیدس.
واسه همه افراد این قانون چون نسبت قطر انگشت با طول بازو در حالت کاملا کشیده مقدار مشخص و ثابتیه برابره.قطر ظاهری خورشیدهم با قطر انگشت کوچیکتون در راستای بازوهاتون برابره.
همچنین فاصله میان انگشت اشاره و انگشت میانی تون در امتداد بازوهاتون در حدود ۵درجه س.آره درست به اندازه فاصله بین دوتا ستاره راهنمای دب اکبر یعنی دبه و مراق.
مشتتون در راستای بازوهاتون مقدار ۱۰درجه رو توی آسمون تخمین میزنه.
قطر انگشت اشارتون در راستای بازوهاتون یک درجه و قطر انگشت شصتتون هم در راستای بازوهاتون دو درجه رو نشونتون میده.
اگه انگشت اشارتونو خم کنید،از سه ناحیه یا مفصل خم میشه.از نوک انگشتتون تا مفصل اول دوباره در راستای بازوهاتون ۳ درجه،قسمت میانی در راستای بازوهاتون ۴ درجه و قسمت آخرانگشتتون که به ناحیه کف دستتون متصل میشه،در راستای بازوهاتون ۶درجه رو توی آسمون بهتون نشون میده...تا اینجا براتون جالب نبوده؟؟؟
و اما قسمت آخر این که یک وجبتون در راستای بازوهاتون نماد ۲۰درجه رو توی آسمون داره...اندازه گیری فاصله ها با انگشتان دستتون یکی از کارآمدترین و سریع ترین راه در حدس زدن ارتفاع اجرام و فاصله میان دو جرم در آسمانه که میتونه در شب های رصدی بهتون خیلی کمک کنه...


توضیحات کوتاهی که خودم توی اون تاپیک (http://forum.avastarco.com/forum/showthread.php?p=3191#post3191) در مورد پیمایش با دست نوشتم.

[محمدرضا صادقیان]

اگه بخواید شبی رو زیر آسمون تا صبح به سر برسونید باید مسیرهای مهم کره سماوی رو بدونین و مطمئن باشین خیلی به دردتون میخوره. :thanks:



این مسیرها که به صورت کمان هایی از یک طرف به اون طرف آسمون کشیده شدن ابزار مهمی برای شبهای رصدیتون هستن وبهتون کمک میکنه مختصات اجرام سماوی رو بهتر پیدا کنین.


یکی از مهمترین ِ این مسیر ها ، استوای سماوی* هستش.برای پیدا کردن این دایره عظیمه** در قدم اول باید ستاره قطبی رو پیدا کنین(آگه مشکل دارین در پیدا کردن ستاره قطبی سوالاتتون رو بپرسین ) و به سمت اون وایسید پس دست چپتون مغرب و دست راستتون جهت مشرق رو نشون میده؛ طبیعتا پشت سرتون هم جنوب خواهد بود. :x_x: استوای سماوی در حقیقت دایره ی عظیمه ای هستش که از نقاط شرق و غرب عبور میکنن.اما برای پیدا کردن اون به یه نقطه سومی هم نیاز داریم ( چرا ؟؟؟ ***)این نقطه درست 90 درجه با ستاره قطبی فاصله داره پس کافیه یه دست خودتون رو به سمت ستاره قطبی بگیرید و دست دیگرتون رو ، عمود بر اون یکی دستتون قرار بدین. جهتی که دستتون به شما توی آسمون نشون میده نقطه مورد نظرهِ که باید به شرق و غرب آسمون وصل کنین.



--------------------------------------------------------------------
* تصویر استوای زمین بر کره ی آسمان
** دوایر روی کره که هم مرکز با کره است.
*** زیرا از دو نقطه روی یک کره ، بی نهایت دایره می گذرد.
__________________________________________________ __ :have a nice day:

اما یه چیز جالبتر : اگه صورت فلکی جبار بالای افق شما باشه ، ستاره دلتای جبار * راهنمای نقطه سومتون هستش.و درست روی استوای سماوی قرار داره. یعنی اگه دلتا – جبار به شرق و غرب آسمونتون کمانی بکشین ، استوای سماوی رو پیدا کرده اید. :lock1:

------------------------------------------------------




استوای سماوی ، آسمون رو به دو نیم کره شمالی و جنوبی تقسیم میکنه و مبدا میل ِ ** اجرام آسمانی ِ مورد مطالعه ی شماست. :playingsmiley:

-----------------------------------------------------




میل ِ ستاره هایی که روی استوای سماوی هستن صفر و میل ِ اونهایی که در سمت راس شما هستن برابر ِ عرض جغرافیایی ِ محل رصد شماست .

-----------------------------------------------------




نکته : میل ِ ستاره قطبی 90 درجه هستش. :banghead:



-----------------------------------------------------
* شمالی ترین ستاره ی کمربند جبار
** مشخصه ای مستقل از زمان در مختصات استوایی
-------------------------------------------------------------------------------
( ادامه دارد ... ) :t5hq2u:

[محمدرضا صادقیان]

سلام و شبتون گرم و قشنگ : :Psmiley:
ادامه اصول پیمایش : :banana:
---------------------------------


دایره عظیمه بعدی که باید پیدا کنین مبدا بُعد * برای اجرام سماوی هستش و در حقیقت یکی از نصف النهار های اون است.


میدونیم که تمام نصف النهار ها از قطب های شمال و جنوب کره ی آسمون مگذرن و استوا رو در نقطه ای قطع میکنن. :whoow:

---------------------------------------------



اما برای یافتن نقطه سوم ِ نصف النهار مبدا، کافیه آلفا – ذات الکرسی ** رو به سمت جنوب ادامه میدیم تا به استوی سماوی برسیم . این نقطه همون اعتدال بهاری ( نقطه ی اول حمل ) هستش که در صورت فلکی حوت قرار داره و حالا از این نقطه به سمت شمال و جنوب آسمون حرکت کنید تا دایره ی عظیمه ای رو که مبدا بُعد اجرام شما هستش به طور کامل پیدا کنین.


--------------------------------------------



:advise: نکته : بُعد ستاره قطبی 5/1 ساعته و این یعنی :


نصف النهاری که ستاره قطبی روی اون قرار داره با نصف النهار مبدا به اندازه 5/1 ساعت اختلاف داره.

-------------------------------------------



:advise: نکته: ستاره ای که تازه بر فراز شرق طلوع میکنه ، چون روی استوای سماوی قرار داره ، بُعد اون صفر و به اندازه 12 ساعت با ستاری های که بر فراز غرب در حال غروب هستش اختلاف داره...


------------------------------------------
* مشخصه ای مستقل از زمان در مختصات سماوی
** پُرنورترین ستاره ی صورت فلکی ذات الکرسی
------------------------------------------
اینم از اصول پیمایش :blink: / جلسه بعد پیمایش با صور فلکی :thanks:
------------------------------------------
موفق باشین... :meditate:

[mh.noori]

سلام ...


جناب صادقیان دستتون دردنکنه بابت توضیحات کامل...:love:

[Astronomer]

سلام!
ممنون از دوست خوب و برادر عزيزم محمدرضا!
بايد اين نكته رو به بچه هاي المپيادي گوشزد كنم كه اين اصول پيمايش در آزمون رصدي كه بعد از قبولي در مرحله2 و براي تعيين مدال ها برگزار ميشود يكي از مهمترين و دشوارترين قسمت مربوط به پيمايش آسمان مي باشد! پس آن را پيگيري كنيد!

[محمدرضا صادقیان]

بازم شبی صاف ِ و ستاره های ریز و درشت آسمون دارن به شما چشمک میزنن... :wink:


یکی از بهترین روشهای آشنایی و پیمایش آسمون به کار گیری روش گذشتگان هستش یعنی همون تقسیم بندی آسمون به اشکال مختلف و نامگذاری اونها... :rotflol:
--------------------------------------


خُب شروع کنیم؟؟؟ اما به نظرتون یکم طول نمیکشه این کار؟؟؟ یعنی گذشته ها تا حالا چیکار کردن؟؟؟ آدم انقدر تنبل؟؟؟ والا... :violin:
--------------------------------------


اما خوبه که بهتون بگم برای این کار نیاز به زحمت زیاد و صرف وقت نیست... آره دیگه گذشتگان کار ما رو راحت کردن... فقط کافیه یه نقشه یا گردونه آسمون داشته باشین...و البته با کمی صبر و حوصله اون اشکال *رو پیدا کنین...


--------------------------------------

* همون صورت های فلکی

--------------------------------------

آسمون شامگاهی هر فصل ، صورت های فلکی خاص ِ خودشون رو دارن و راهنماهای خیلی خوبی برای راهپیمایی و گردش توی آسمون و شناخت قدم به قدم اون هستش...
--------------------------------------

( یه نکته : همزمان با این تاپیک میتونیم راهنمای قدم به قدم نجوم رصدی (http://forum.avastarco.com/forum/showthread.php?t=156) رو شروع کنیم . ) :whiteflags:
--------------------------------------


اگه هر شب حوصله کنین و شب تا صبح بیدار بمونین ، شاهد طلوع و غروب اکثر صورت های فلکی هستین به ویژه در اسفند و فروردین که تمام صورفلکی به نوبت از شرق به غرب آسمون رژه میرن...

اما مشخصه هر فصل صورت های فلکی شامگاهی اون هستش.
--------------------------------------


اما بیاین شروع کنیم... :thumbsup:


مطمئنا به محض نگاه کردن به شمال آسمون یکی از مهمترین و زیباترین صورفلکی رو میبینین... آره دب اکبر ( ملاقه برزگ آسمون ) ( خرس بزرگ) که با هفتا ستاره ی درخشان خودش کلید پیدا کردن تمام صورت های فلکی بهاری هستش...

و اما:

اگه دو ستاره سر ملاقه رو که به ستاره های راهنما معروفن و درست 5 درجه ازهم فاصله دارن رو به اندازه 5 برابر فاصله شون به سمت شمال ( خارج از شکل ملاقه ) ادامه بدیم به ستاره ی قطبی* میرسیم. :sSig_woohoo2:

--------------------------------------

* قطب شمال سماوی

--------------------------------------
فعلا تا اینجا... موفق و سربلند باشین.:banana:

[محمدرضا صادقیان]

حالا :

سپس دو ستاره ی دیگر کاسه ملاقه که چسبیده به دسته اون هستش را در خلاف جهت قبل ( یعنی به سمت داخل یا جنوب غرب ) ادامه بدین. نخستین ستاره ی درخشان در این مسیر ، قلب الاسد در صورت فلکی اسد ( شیر ) هستش...


( این شیر بزرگ بدون شک سلطان آسمون بهار و در فصل بهار هر شب بالای سر شما جلوه نمایی میکنه... )


اما امتداد قوس دسته ی ملاقه ، ابتدا شمارو به ستاره ی درخشان ِ سماک رامح در صورت فلکی عوا * و سپس به سماک اعزل در صورت فلکی سنبله میرسید.


--------------------------------------


* بادبادک آسمون


--------------------------------------


میدونیم که عوا و سنبله از صورت های فلکی مشهور فصل بهار هستن. اما درست در محوطه ی میان دب اکبر ، اسد ، سنبله و عوا دو صورت فلکی کم نور بهاری یعنی تازی ها و گیسو هستش که صاحب مجموعه هایی از کهکشانهای بی نظیر هستن که دست کمی هم از خوشه های کهکشانی سنبله ندارن.


پس یادتون باشه که دب اکبر کلید رمز گشایی ِ صورت های فلکی فصل بهاری هستش...


--------------------------------------


اما توی قسمت بعدی میخوایم درباره اجرام غیر ستاره ایی که توی این صورت های فلکی قرار داره صحبت کنیم.


اما توی این تاپیک نه... بلکه ادامه تاپیک درباره اجرام مسیه (http://forum.avastarco.com/forum/showthread.php?t=10) ...


--------------------------------------


پس ادامه این پیمایش یعد از معرفی اجرام غیر ستاره ای این صور فلکی و در تاپیک درباره اجرام مسیه (http://forum.avastarco.com/forum/showthread.php?t=10)...


--------------------------------------


یادتون نره همزمان تاپک راهنمای قدم به قدم نجوم رصدی (http://forum.avastarco.com/forum/showthread.php?t=156) رو هم دنبال کنین...


--------------------------------------


موفق و سربلند باشین / با احترام صادقیان

[محمدرضا صادقیان]

سلام به دوستان ِ نجومی خودم. :th_smile8:
---------------------------------
اما میخوایم بریم سراغ آسمون تابستون و شناخت صور فلکی اون فصل ِ سال.
---------------------------------
اولین نکته که باید بهتون متذکر بشم اینه که :

همه چیز در آسمون تابستون در نواری شبح گون ِ راه شیری خلاصه میشه...
این نوار مِه آلود ، آسمون ِشما رو به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می کنه.
---------------------------------


شروع این نوار در صورت فلکی عقرب و قوس هستش که آسمون این فصل رو صاحب زیباترین افق های جنوبی کرده ؛
و پایان این نوار میرسه به افق شمال شرقی آسمون ، جایی که صورت فلکی برساوش * با متغییر معروف خودش ** قرار داره .
---------------------------------


اما این نوار در بخش میانی ، درست بالای سرمون ، صور فلکی دجاجه و عقاب رو توی خودش جا داده.
در همون نواحی صورت فلکی کوچیک و زیبای شلیاق ( چسبیده به راه شیری ) و نزدیک دو صورت فلکی قبلی قرار داره.
---------------------------------


* : قهرمان ملی آسمان

** : راس الغول
---------------------------------
فعلا تا اینجارو داشته باشین تا بعد.
موفق و سربلند باشین / با احترام صادقیان

[محمدرضا صادقیان]

:rambo:( ابتدا یه معذرت خواهی جهت تاخیری که داشتم ، انشاالله زود ، این پیمایش رو تکمیل میکنم. ):rambo:


ابتدا ::brigade.baka-wolf.c



سلام به دوستان ِ نجومی خودم. :th_smile8:
---------------------------------
اما میخوایم بریم سراغ آسمون تابستون و شناخت صور فلکی اون فصل ِ سال.
---------------------------------
اولین نکته که باید بهتون متذکر بشم اینه که :

همه چیز در آسمون تابستون در نواری شبح گون ِ راه شیری خلاصه میشه...
این نوار مِه آلود ، آسمون ِشما رو به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می کنه.
---------------------------------


شروع این نوار در صورت فلکی عقرب و قوس هستش که آسمون این فصل رو صاحب زیباترین افق های جنوبی کرده ؛
و پایان این نوار میرسه به افق شمال شرقی آسمون ، جایی که صورت فلکی برساوش * با متغییر معروف خودش ** قرار داره .
---------------------------------


اما این نوار در بخش میانی ، درست بالای سرمون ، صور فلکی دجاجه و عقاب رو توی خودش جا داده.
در همون نواحی صورت فلکی کوچیک و زیبای شلیاق ( چسبیده به راه شیری ) و نزدیک دو صورت فلکی قبلی قرار داره.
---------------------------------


* : قهرمان ملی آسمان

** : راس الغول
---------------------------------
فعلا تا اینجارو داشته باشین تا بعد.
موفق و سربلند باشین / با احترام صادقیان





و اما :



توی این شبا به محض نگاه کردن به آسمون ، سه ستاره ی نسر طایر * ، نسر واقع ** ، و رِدف *** مطمئنا نظر شما رو به خودش جلب میکنه.
که درخشان ترین ستاره های همون صورت های فلکی هستن . :slow:
---------------------------------


نکته : به ترتیب مربوط به صور فلکی : عقاب – شلیاق – دجاجه هستن.:crazy:
---------------------------------


* : آلفا – عقاب

** : آلفا – شلیاق

*** : آلفا – دجاجه
---------------------------------


با اتصال این سه تا ستاره به هم ، مثلث بزرگی در اعماق آسمون شکل میگیره که مثلث تابستونی مشهور ِ .:OSMILEY:
---------------------------------


نخستین قدم پس از شناختن این مثلث *، حرکات روی اضلاع اون به جهت های مختلف آسمون هستش.:th_smile8:
---------------------------------


* : برای شناخت بهتر باید حتما از یک گردونه یا نقشه آسمون استفاده و کمک کنین. :blink:
---------------------------------
فعلا تا اینجا رو داشته باشین ...

[Setare KOchOlO]

سلام

آقاي صادقيان ممنون بابت تكميل اين تاپيك ... كمكي خواستين بگين !!!!! درخدمتيم .:have a nice day:

[محمدرضا صادقیان]

حرکت رو اضلاع مثلث تابستانی :whoow:
---------------------------------


اتصال نسر طایر به نسرواقع و امتداد آنها در حدود 2 برابر فاصله شون از هم به سمت شمال ، مارو به ستاره ی آلفا – دب اکبر* میرسونه.:OSMILEY:
---------------------------------


این بار نسرواقع رو به رِدف وصل میکنیم و دوباره حدود دوبرابر این فاصله رو به سمت شرق امتداد میدیم تا به معروفترین کهکشان آسمون ، یعنی کهکشان آندرومدا ( m31 )** برسیم.:slow:
---------------------------------


حالا اگه همین امتداد رو به سمت غرب ادامه بدیم ، در نزدیکیهای افق غربمون به ستاره ی پر نوری می رسیم ،که همون سماک اعزل*** هستش.:pathead:
---------------------------------


پس با یافتن این ستاره های پرنور ،در شرق و غرب آسمون ، به راحتی بقییه صورفلکی این نواحی رو میتونید بشناسید.:blink:
---------------------------------


* : ستاره ی درخشان تر کاسه ملاقه که به همراه ستاره ی کنار اون ، ستاره های پیش قراول رو تشکیل میدن.
---------------------------------


** :
کهکشان آندرومدا یا همان M31 نزدیک‏ترین کهکشان مارپیچی به ما است و با فاصله‏ی 6/2 میلیون سال نوری از کهکشان راه شیری در آسمان‏های تاریک در ابعاد 4×1 درجه است. تصور چنین کهکشانی حتی برای کسانی که چند بار آن را از درون تلسکوپ خود دیده‏اند کمی دشوار است زیرا زمانی که گفته می‏شود طول آن 4 درجه است؛ یعنی 8 ماه بدر در آن جای می‏گیرد! :wut:
---------------------------------


*** : آلفا - سنبله:thumbsup:
---------------------------------


نکته مجدد :یادتون باشه که نوار مه آلود راه شیری ، به همراه یافتن مثلث تابستانی ، کلید رمزگشای آسمون ِ تابستون و اوایل پاییز و پیمایش توی اون هستش.:grin:
---------------------------------


موفق باشین.:th_smile8:

[Helix]

سلام
ممنون از توضیحات خوبتون

ببخشید اگه امکانش هست ، همزمان با توضیحات خوبی که میدین ، نقشه ی اون قسمت از آسمون رو هم بگذارین تا بهتر متوجه بشیم

ممنون

[Mostafa]

خب ... با تشکر از همه دوستانی که این تاپیک را تا این مرحله پیش بردند

از این قسمت به بعد سعی میکنیم اصول اولیه پیمایش در آسمان و انواع مختصات را بررسی کنیم تا به ربان مشترکی درباره اصول پیمایش برسیم .

پس از آن در هر مرحله سعی می کنیم مطالبی را که یاد میگیریم در آسمان هم تمرین کنیم تا مطالب به خوبی قابل درک باشند

انشاا... در پست بعدی با آموزش مختصات سمت - ارتفاع ادامه خواهیم داد

[Setare KOchOlO]

سلام هم آوايي هاي عزيز ... طاعات قبول حق:have%20a%20nice%20d

دراين پست قصد داريم درمورد دستگاه مختصات ارتفاعي يا همون مختصات سمت - ارتفاعي توضيحاتي بديم ... اين دستگاه مختصات بسيار ساده است و ميتونين در اكثر رصد هاي محلي ازش كمك بگيرين .
براي استفاده از اين دستگاه احتياج به 2مولفه داريم : سمت و ارتفاع

اما اين مولفه ها چي هستند ؟؟؟:wut:

ارتفاع مشخص كننده ي اينه كه جسم چقدر از افق (= جايي كه آسمان و زمين به هم چسبيدن )بالاتر قرار داره ... و فاصله زاويه اي بين خطوط واصل از ناظر به جسم مورد نظر در كره ي سماوي و از ناظر به افق است ... اين فاصله با درجه مشخص مي كنيم .

مثال : ستاره اي كه در افق قرار داره ارتفاعش = 0 درجه خواهد بود و اگر در سمت الراس ناظر قرارداشته باشه = 90 درجه خواهد داشت .

نكته: ارتفاع عددي بين 0 تا 90+ هستش .

ياد آوري : سمت الراس ناظر نقطه اي فرضي است كه دقيقا بالاي سر ناظر قرارداره .


http://www.myup.ir/images/32046806381511317845.png (http://www.myup.ir/)

و اما مفهوم سمت :

سمت هر جسم ، فاصله ي زاويه اي بين دايره ي عمودي جسم با نقطه شمال سماوي است ...
1) دايره ي عمودي هرجسم يك كمان است که سه نقطه سمت الراس، جسم مورد نظر، وافق را به هم متصل می کنه (یعنی دایره ای که بر افق عمود ميشود ).
2) نقطه شمال سماوي مبدا ما خواهد بود ... نقطه شمال آسمون رو پيدا ميكنين و اون نقطه مبدا شما براي سنجش سمت خواهد بود .

حالا فاصله خطي از مبدا به دايره ي عمودي جسم نشون دهنده ي سمت جسم خواهد بود ... جهت سمت از شمال به شرق > جنوب >غرب خواهد بود ... يعني در جهت عقربه هاي ساعت ... عدد سمت از 0 تا 360 درجه هستش .

مثال :‌ ستاره اي كه در نقطه شرق شماس سمتي برابر 90 درجه است ... درجنوب 180 و در غرب 270 درجه است .


http://www.myup.ir/images/53970244479648493003.png (http://www.myup.ir/)

اما اين دستگاه ايراداتي داره كه كاربرد شو محدود ميكنه :

اول اينكه :
موقعيت ستارگان در آسمان بسته به چرخش زمين بدور خودش است ... با اين حساب ستاره اي در آسمان ثابت نخواهد بود ... زمين در جهت خلاف عقربه هاي ساعت بدور خودش مي چرخه و ستارگان نيمكره شمالي در جهت عقربه هاي ساعت بدور ستاره قطبي درحال چرخشن ... پس ارتفاع و سمت ستاره بدليل همين گردش همواره در حال تغيير خواهند بود .

دو اينكه :
وقتي بر اساس اين دستگاه مختصات گزارش نويسي مي كنين و براي شخصي در نقطه اي ديگر ارسال مي كنين شخص دوم نميتونه براساس آدرس شما جسم مورد نظر رو پيدا كنه ... چون ستاره اي كه براي شما در ارتفاع كمي باشه ممكنه براي اون شخص وضعيت متفاوتي داشته باشه.

اين دستگاه بيشتر براي استهلال ماه هاي قمري كاربرد داره كه براي منطقه مشخص شده هستش .



http://www.myup.ir/images/08956019948586483317.jpg (http://www.myup.ir/)

*** *** *** *** *** *** *** *** ***
در پست بعد دستگاه مختصات استوايي(=قطبي) رو توضيح ميديم . :have a nice day:

پيروز باشين .:wink:

[Setare KOchOlO]

سلامي دوياره ...:have a nice day:

درپست قبل گفته شد دستگاه مختصات ارتفاعي بدليل چرخش زمين بدور خودش و ثابت نبودن موقعيت ستارگان در آسمان نميتوان در موارد زيادي مورد استفاده قرار بگيرد ... امروز قصد داريم به معرفي دستگاه مختصاتي بپردازيم كه در همه جاي زمين آدرس يكساني از اجرام سماوي به ما بدهد ...دستگاه مختصات استوايي(=قطبي) :

مقدمه چيني :

همون طور كه مي دونيد روي زمين دايره هاي فرضي وجود داره كه با استفاده از اون ميشه براي هر نقطه در زمين يك مختصات تعريف كرد كه منحصر بفرد باشه و با دادن اين مختصات شنونده مكان مورد نظر رو پيدا كنه ...
1) يكي از مؤلفه هاي اين مختصات عرض جغرافيايي هست ... كه هر نقطه بر روي مداراتي به موازات استوا (=دايره فرضي بدور زمين كه به 2 نيمكره ي شمالي و جنوبي تقسيم ميكنه) به ما عرض رو نشان ميدهد.

2) و مؤلفه دوم طول جغرافيايي هستش ... كه هر نقطه روي مداراتي به موازات نصف النهار مبدا نشان دهنده ي طول خواهد بود .

***نصف النهار دايره ي فرضي هستش كه زمين رو به 2 نيمكره ي شرقي و غربي تقسيم ميكنه ... وبدليل يكسان بودن اين مدارات در همه جاي كره زمين نصف النهار مبدا نصف النهاري است كه از شهر گرينويچ لندن ميگذره ... زمين 24 عدد نصف النهار داره ... و زمين هر 15 درجه از مسير گردش بدور خودش را در1ساعت طي ميكنه ***


360 درجه / 24 ساعت برابر با 15 درجه خواهد شد

اما با ياد آوري اين مفاهيم مي خوايم اين نكته رو بيان كنيم كه دقيقا در كره ي آسمان كه مقياس بزرگتر زمين است ميتوان چنين مؤلفه هاي را تعريف كنيم : طول(=بعد) و عرض(=ميل) سماوي .

مفهوم ميل سماوي :
فاصله ي زاويه اي هر نقطه در كره ي آسمان از استواي سماوي(= امتداد استواي زمين تا كره آسمان) مشخص كننده ي ميل است ... ميل ستارگان در نيمكره ي شمالي آسمان از 0 تا +90 ودر نيمكره ي جنوبي تا -90 درجه است... اندازه ي ميل رو بصورت درجه ، دقيقه ي قوسي ،ثانيه ي قوسي بيان ميكنن.

ياد آوري: هر نيم دايره از جمله همين كره ي آسمان شب 180 درجه است ... از افق تا سمت الراس 90 است ... هر درجه به 60 دقيقه تقسيم ميشه (=60 دقيقه ي قوسي) و هر دقيقه به 60 ثانيه تقسيم ميشه (=60 ثانيه ي قوسي)‌ :

1درجه = 60' =3600"
360درجه = 21600' = 1296000"
:shocked...again:

مفهوم بعد سماوي:
نصف النهار گرينويچ همتايي در آسمان داره كه از نقاط اعتدالين بهاري و پاييزي ميگذرد و فاصله ي زاويه اي هر نقطه در آسمان تا اين نصف النهار نشان دهنده ي بعد هر جسم در آسمان خواهد بود ... اندازه ي بعد براساس ساعت ، دقيقه ،ثانيه بيان ميشود ...

دقيقا همانند زمين نصفالنهار مبدا 0 خواهد بود و از شرق به غرب 15 درجه جلو ميرود ... و هركدام در 1 ساعت طي ميشود .


http://www.myup.ir/images/39078684574684210412.png (http://www.myup.ir/)

اما :
1) برخلاف دستگاه مختصات افقي كه هر شخص ميتواند مختصات جرم مورد نظرشو پيدا كنه در استوايي مختصات ها بصورت محاسبه شده در اختيار كاربر قرار ميگيره . چون گفتن مختصات براين اساس اندازه گيري مشكل خواهد بود .

2) دستگاه مختصات استوايي براي همه اجرام سماوي به جز ماه و سيارات كه مجبوريم درزمانهاي مختلف مختصات اون زمان رو بديم ، ثابت است.



*** *** *** *** *** ***
پست بعد مختصات دايرة البروجي :cool:

پيروز باشين :pacman:

[Setare KOchOlO]

سلام به همه دوستان ::have a nice day:


در آخر مي خوايم دستگاه مختصات دايرالبوجي رو توضيح بديم ... هرچند اين دستگاه مشابه دستگاه مختصات استوايي(قطبي)است ... اما در معيار سنجش متفاوت خواهد بود ... به دايرالبروج و استواي سماوي محتاجيم .

** همون طور كه ميدونين به مسيرحركت ظاهري خورشيد در آسمان (درمدت 1 سال) دايرالبروج مي گيم ... كه حاصل گردش زمين بدور خودش است ... يعني اگر گردش زمين بدور خورشيد رو تا كره ي سماوي امتداد بديم ، دايره ي بزرگي در آسمان رسم كرديم كه همون داير البروج خواهد بود ... روي اين مسير يكساله 12 تا صورت فلكي قرار داره كه در هر ماه خورشيد در يكي ازآنها قرار خواهد داشت . دايره ي برج ها

** حالا اگر بيايم استواي زمينو تا كره ي سماوي امتداد بديم استواي سماوي خواهيم داشت ...

نكته : از اونجا كه صفحه ي چرخش زمين بدور خورشيد بر استواي خود زمين منطبق نيست ، اين 2 دايره با هم زاويه 23.5 درجه خواهند داشت ...

داير البروج و استواي سماوي با هم در 2نقطه يكديگر رو قطع ميكنن ... كه نقاط اعتدالين هستند ... نقاطي كه در فصول بهار وپاييز فرضا خورشيد در اين نقطه ها خواهد بود ... و آغاز دو فصل است .


پس تا اينجا داير البروج ،استواي سماوي و نقاط اعتدالين را تعريف كرديم ... يعني مقدمات لازم براي مختصات داير البروجي .

عرض داير البروجي :
فاصله ي عمودي هر جسم سماوي تا داير البروج عرض را به ما نشان ميدهد ... يعني كماني كه از جرم مورد نظر به دايرالبروج عمود خواهد شد .

نكته : همين 23.5 درجه باعث اين ميشود كه صفحه دايرالبروج مايل باشد ... درقسمت بالايي دايرالبروج انقلاب تابستاني قرار خواهد داشت ... در اين فصل هم زمين فاصله ي بيشتري تا استواي ساوي دارد ... اين قسمت + دايرالبروج خواهد بود ... و هر جسم در اين بخش از آسمان عرض + دارد ... و همينطور براي علامت - ...

مثال : خورشيد چون روي اين دايره سير ميكنه عرض منفي دارد و ستارگان دب اكبر داراي عرض مثبت هستند ... در عوض ستارگان بزغاله عرض - دارند .


طول دايرالبروجي :
طول كماني بين پاي عمود و نقطه ي اعتدال بهاري قرار ميگيره ، طول دايرالبروجي خواهد بود ...
از جهت غرب به شرق اندازه گيري ميشه و اندازه ي اون عددي بين 0 تا 360 درجه خواهد بود .

مثال: خورشيد درانقلاب تابستاني ، يك ربع از مسير خودشو طي ميكنه پس طولش 90 خواهد بود ... به همين ترتيب در پاييز و زمستان ، 180 و 270 است .


http://www.myup.ir/images/61079483036145703827.jpg (http://www.myup.ir/)

اما :

هر چيزي را بهره كاري ساختند ... اين دستگاه مختصات در تعيين مختصات اجرام منظومه شمسي بيشتر كاربرد خواهد داشت ... چون صفحه ي مداري اين اجرام نزديك دايرالبروج است و زاويه كمي با صفحه مدري زمين درست ميكنن .


*** *** *** ***
پست آخر اين تاپيك : زاويه سنجي در هر موضوع نجومي ;)

[محمدرضا صادقیان]

معذرت جهت تاخیر

آسمون رنگارنگ پاییزی، انگار کلید تموم صورفلکی خودش رو به اسب بالدار* قرار داده که به حق حکمران مقتدری در قلمرو پاییزی هستش. :blink:

گردش در آسمون پاییزی به شرط پیدا کردن اسب بالدار بسیار ساده و راحته.

اگه بعداز غروب خورشید به بالای سرتون نگاه کنید،مربع بزرگی رو میبینین که بدون شک ، محوطه ی نسبتا خالی از ستاره در این ناحیه ،نظرتون رو به خودش جلب میکنه.
چهارتا ستاره ی این مربع تقریبا هم قدر هستن که تشکیل بدن اسب بالدار رو میدن.
اگه چهارتا ستاره اصلی فرس اعظم رو توی آسمون پیدا کنین ، بدون شک ، نصف راه رو برای پیمایش در آسمون پاییزی پیموده این. **

---------------------------------

* : فرس اعظم
**:صبر و حوصله یادتون نره...

--------------------------------

بیاین برای شروع نقطه اعتدال بهاری * رو پیدا کنیم : :Psmiley:
پرنورترین ستاره مربع ** رو به گامای – فرس اعظم وصل میکنیم و به اندازه خودش ، رو به جنوب ، ادامه میدیم*** تا در صورت فلکی حوت ، به محل تقاطع ِ استوای سماوی و دایرة البروج ، یعنی همون نقطه اعتدال بهاری ، برسیم.

-------------------------------

* : جایی که خورشید با رسیدن به اون ، آغاز سال نو را مژده میدهد.
** : آلفا – آندرومدا
*** : به عبارت دیگه ، ضلع شرقی این مربع.

-------------------------------

حالا امتداد همون اضلاع ، حدود 2 برابر اون به سمت شمال* ، :yarr: ما رو به پرنورترین ستاره ی ذات الکرسی می رسونه **

-------------------------------

* : خلاف جهتی که در مرحله قبل رفتین
** : حکمران و فرمانروایی که در افق شمال ِ شرقی آسمونتون تکیه زده و زیگزاک یا همون w بزرگ رو در آسمون تشکیل میده.

--------------------------------------------------------------

فعلا تا اینجا / موفق و سربلند باشین.

[محمدرضا صادقیان]

و اما ادامه : :advise:

-----------------------------


کوچکترین ضلع این چهارگوش ، در سمت غربی تر آسمون قرار داره
و از دو ستاره ی آلفا و بتای فرس اعظم تشکیل شده.:blink:<o:p></o:p>

با امتداد این اضلاع به سمت جنوب ، نخستین ستاره پرنوری که در مسیرتون قرار میگیره ، َفم الحوت* هستش.<o:p></o:p>

و حالا همون اضلاع رو بیش از چهاربرابر اندازشون به سمت شمال ** امتداد بدین تا ستاره ی قطبی رو پیدا کنین.;)

-----------------------------



* : پرنورترین ستاره ی حوت جنوبی:th_smile8:

** : خلاف جهت ِ حرکت قبلی:blink:

-----------------------------


به جز چهار ضلع این مربع بزرگ ، قطرهای اون میتونه راهنمای خوبی براتون باشه.برای نمونه :<o:p></o:p>

اگه قطری که کم نورترین ستاره ی چهار ضلعی* رو به بتای اون وصل كنين
و به سمت شمال ِ غرب آسمون ادامه بدیم به نوار راه شیری و صورت فلکی دجاجه میرسیم.<o:p></o:p>

و اگه همون قطر رو به سمت جنوب شرقی ** ادامه بدیم ،
ابتدا به حوت کم فروغ و گسترده ، و سپس قیطُس*** میرسیم.

بقيه پيمايش با فرس اعظم با شما دوستان :meditate:

-----------------------------



* : فرس اعظم:blink:

** : خلاف حرکت در جهت قبلی<o:p></o:p>

*** : در تمدنهای اولیه بین النهرین بهTiamat ((به معنای اژدهای کیهانی)) شناخته میشده. اما در اساطیر کلاسیک ، قیطُس همان هیولای دریایی هستش که زمان رسیدنش به نصف النهار ، 9 آذر میباشد...

-----------------------------


رصد خوبي داشته باشين :pathead:/ با احترام صادقيان

ادامه دارد :)
<o:p></o:p>

[محمدرضا صادقیان]

نوبت به آخرین فصل سال رسید، زمستان.

آسمون زمستون صرف نظر از سرمای اون از بهترین زمان ها برای جستجو اسرار عالم.

اول از هرچیز باید یه راهنما برای آسمون زمستونمون پیدا کنیم،
که با اون بتونیم آسمون رو پیمایش کنیم...

آره درسته کمربند جبار بهترین راهنماست.

با کمی دقت در آسمون زمستون، سه ستاره ی به صف شده نظرتون رو به خودش جلب میکنه.
این سه ستاره کمربند یکی از معروف ترین صور فلکی آسمون یعنی جبار* هستش.

دو ستاره ی درخشان در دو سوی مخالف این کمربند می درخشند که شانه ** و پای*** جبار جای دارن.

------------------------------------------------


* : شکارچی
** : ابط الجوزا
*** : رجل - الجبار

------------------------------------------------

درسته، جبار کلید آسمون زمستون هستش.

همونطور که رو به جبار که بر فراز افق جنوب غربِ آسمون هستش ایستاده اید،
در امتداد ستاره های کمربندش رو به شمال حرکت کنین تا به ستاره ی سرخ رنگ دبران برسين.


دبران، که به چشم قرمزِ گاو* مشهور،سیزدهمین ستاره ی درخشان آسمون هستش.

با پیدا کردن دبران، شما یکی از راس های شش ضلعی معروف زمستون رو یافته اید.



با امتداد بیشتر این خط فرضی به ثریا** میرسیم.
این خوشه ی انگور، زیباترین و یکی از جوان ترین و گسترده ترین خوشه ی باز آسمون هستش.

------------------------------------------------


* : ثور
** : خوشه پروین / خوشه انگور

------------------------------------------------

دوباره به ستاره های کمربند جبار بر میگردیم و این دفعه آن ها رو به سوی جنوب امتداد میدیم
تا شباهنگ باستانی* که درخشان ترین ستاره ی آسمون هستش رو در صورت فلکی کلب اکبر** ملاقات کنیم.
پس يكي ديگه از راس هاي شش ضلعي زمستان رو پيدا كردين.


------------------------------------------------


* : شعرای یمانی
** : سگ بزرگ / این صورت فلکی در افسانه ها سگ وفادار شکارچی هستش.

------------------------------------------------

حالا نوبت پیدا کردن صورت فلکی جوزا هشتس. برای پیدا کردن این صورت فلکی کافیه
تا دو ستاره ی رجل الجبار و ابط الجوزا رو به هم وصل و کمی بیشتر از یک برابر فاصله شون رو به سمت شمال ِ شرق امتداد بدیم
تا یکی از جفت ستاره های جوزا یعنی ستاره ی کاستور* در مقابل چشماتون قرار بگیره.

اينم يكي ديگه از راس هاي اين شش ضلعي.



جفت دیگر این ستاره** با کمی فاصله در کنار ِ اون می درخشه.

------------------------------------------------


* : آلفا – جوزا
** : پلوکس

------------------------------------------------

فعلا تا اینجا رو داشته باشین / موفق و سربلند باشین.

[rezash]

یکی از مهمترین و مشهورترین اشکال و صورتواره های راهنما در آسمان ملاقه دب اکبر است.


[/URL]http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/a/ae/Ursa_major_star_Persian2.JPG/300px-Ursa_major_star_Persian2.JPG (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/a/ae/Ursa_major_star_Persian2.JPG/300px-Ursa_major_star_Persian2.JPG)


این ملاقه به قدری بارز است و شهرت دارد که خیلی از عموم شکل کلی این ملاقه را به عنوان صورت فلکی دب اکبر میشناسند در صورتیکه صورت فلکی دب اکبر بزرگتر است و ملاقه قسمتی از شکل کلی آنرا تشکیل میدهد.

شهرت و معروفیت این صورتواره به چند دلیل مهم دارد.ابتدا شکل خاصی است که متشکل از هفت ستاره نسبتا پرفروغ میباشد و اغلب آنرا به شکل یک ملاقه یا آبگردان بزرگ میبینیم.همچنین این صورتواره به دلیل اینکه از جمله صورتهای فلکی دور قطبی است در اغلب شبهای سال به دور ستاره قطبی قابل رویت است مگر اینکه در مواقعی از سال به دلیل وجود موانع یا قرارگیری در عرضهای جنوبی تر کاملا مشخص نشود.

دلایل نجومی مهمی نیز دارد که این صورتواره را به یکی از مهمترین مراجع در زمینه ستاره شناسی بدل کرده است.

یکی از مهمترین راهنماها برای رسیدن به ستاره قطبی است.هرگاه خطی فرضی از دو ستاره دبه و مراق ترسیم نمائیم پس از طی مسافتی حدود 5 برابر این خط به ستاره قطبی خواهد رسید.





[URL="http://file.iranastro.ir/iranastro-1295005843.jpg"]http://file.iranastro.ir/iranastro-1295005843.jpg (http://file.iranastro.ir/iranastro-1295005843.jpg)



فاصله دبه تا مراق حدود 5 درجه است که همین برای تخمین فاصله ها در آسمان کفایت میکند لیکن بقیه ستاره های دب اکبر نیز برای تخمین فاصله به کار می آیند.

از ستاره قائد در ابتدای دسته ملاقه تا دبه در آنسوی ملاقه حدود 25 درجه میباشد.از ستاره ی قائد تا ستاره مغرز در انتهای دسته ملاقه حدود 15 درجه میباشد.از دبه تا مغرز حدود 10 درجه میباشد.

همانطور که دیدیم فاصله هائی از 5 تا 25 درجه را میتوان از روی این صورتواره تشخیص داد.

یکی از دیگر راهنماهای مهم این صورتواره تخمین نور ظاهری ستارگان یا قدر سنجی است.این ستارگان تقریبا قدر ظاهری مشابه یکدیگر دارند و تفاوت روشنائی ظاهریشان کمک بزرگی در قدر سنجی در مقیاسهای نزدیک به هم میکند.

ستاره دبه که پرنورترین ستاره ملاقه میباشد قدری حدود 1/8+ دارد.ستاره قائد دارای قدر ظاهری 1/9+ میباشد.قدر ظاهری ستاره مراق 2/3+ است.ستاره عناق 2/3+ و ستاره فخذ نیز دارای قدر ظاهری 2/4+ میباشد.

به این دلیل که قدر ظاهری این ستارگان نزدیک به هم میباشد به منجمین در تخمین قدر ستارگان در تخمینهای اعشاری کمک خواهد کرد.

یکی از ستارگان این صورتواره در گذشته مقیاسی بود برای تیز بینی یا ضعیف بودن دید اشخاص مختلف.ستاره عناق و سها که بسیار نزدیک به هم هستند و به همین دلیل تشخیص جدائی این دوستاره از هم نشان دهنده دید و تیز بینی مناسب بوده است.

به همین جهات است که این ملاقه سابقه ای تاریخی دارد و همچنان مورد علاقه منجمین آماتور میباشد.